
پروژه دانشجویی مقاله در مورد کارآموزی شرکت تولیدی بافت آزادی تحت word دارای 162 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد کارآموزی شرکت تولیدی بافت آزادی تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد کارآموزی شرکت تولیدی بافت آزادی تحت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد کارآموزی شرکت تولیدی بافت آزادی تحت word :
کارآموزی شرکت تولیدی بافت آزادی
مشخصات کلی کارخانه :
شرکت تولیدی بافت آزادی ( ساکای سابق ) سهامی عام در تاریخ 1384/03/06 تحت شماره ثبت 9228 در اداره ثبت شرکتهای تهران به منظور تولید و عرضه پارچه های کشباف ، تاری پودی بصورت رنگی و چاپی و انواع پرده های تور و فعالیتهای بازرگانی مرتبط با آنها به ثبت رسیده است و محل شرکت در بازار دالان امیدالملک و با ظرفیت تولید سالانه 400/000 متر انواع پرده ، توری و
پارچه مبلی و دستکش بوده است . فعالیت اصلی شرکت طبق ماده 2 اساسنامه آن ایجاد و تاسیس و اداره کارخانجات تولیدی نخ ، بافندگی و تکمیل پارچه می باشد .
این شرکت در تاریخ 1356/01/25 به شرکت سهامی عام تبدیل و در تاریخ 1370/11/21 در سازمان بورس اوراق بهادار پذیرفته شده ( قبل از انقلاب اسلامی این شرکت ، یک شرکت خصوصی بوده است ) .
شرح درصد سهام
1) سازمان ملی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی 3651
2) شرکت سرمایه گذاری ملی ایران 9
3) خانواده سادات تهران 276
4) خانواده پورکاظمی 2689
100
نحوه اداره شرکت پس از پیروزی انقلاب اسلامی :
اداره شرکت بافت آزادی پس از انقلاب اسلامی به استناد ماده واحد 6738 به عهده مدیریت دولتی قرار گرفت و در سال 1362 با توجه به زیان انباشته در اجرای ماده 141 قانون تجارت ، سرمایه شرکت از مبلغ 1/200/000/000 ریال به مبلغ 5/000/000 ریال تقلیل و در سال 1363 سرمایه شرکت از مبلغ 5/000/000 ریال به مبلغ 5/000/000/000 ریال افزایش یافت و در اسفند ماه همان سال در سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرفته شد و سهام 54/97 درصد مربوط به
سازمان صنایع ملی ایران در تاریخ 1374/04/12 در سازمان بورس و اوراق بهادار به کارگران شرکت و بخش خصوصی واگذار شد و به دلیل اینکه عملکرد شرکت از سال 1377 منجر به زیان گردیده ، معاملات سهام شرکت در سازمان بورس اوراق بهادار تهران به حالت تعلیق درآمده است .
ترکیب سهامداران درصد سهام
1) سازمان خصوصی سازی ( اصالتاً و وکالتاً ) 27
2) شرکت سرمایه گذاری ملی ایران 9
3) خانواده میراحمدی 28
4) کارگران و سهامداران دیگر 36
100
این شرکت دارای دو بخش جداگانه می باشد : 1) بافت (1) 2) بافت (2)
کارخانه بافت (1) دارای بخشهای چاپ تخت ، تکمیل ، تعمیرات شامل ، تراشکار
ی ، فرز کاری و… می باشد .
کارخانه بافت (2) دارای بخشهای گردباف ، کتن ، راسل ، وارپینگ ، ژاکارد ، برودری ( BRODERI) می باشد به علاوه قسمت چهارلاتابی ، سیستم اداره کننده هیات مدیره می باشد که تصمیمات اصلی توسط آن اتخاذ می شود کخ تحت نظارت این هیات مدیره ، مدیرعامل مسئولیت کارخانه ره به عهده دارد که در حال حاضر مدیرعامل جناب آقای قدکچیان می باشد .
بخشهای زیر ، زیر نظر مدیرعامل می باشد :
1) امورمالی و انبارها که شامل حسابداری و انبارداری است.
2) امور بازرگانی و تهیه مواد که امور مربوط به خرید و فروش و سفارشات کارخانه نیز می باشد .
3) امور اداری و کارگزینی
4) امور فنی و تولید که شامل آزمایشگاه ، بخش آمار و کنترل ، نگهداری و تعمیرات نیز می باشد .
5) بخش آموزشی که به آموزش کارگران و کارمندان اشتغال دارد .
همچنین کارخانجات بافت آزادی دارای شورای اسلامی کار می باشد ، که وظیفه آن دفاع از حقوق حقه کارگران و کارمندان و مرجع اختلاف کارگران و مسئولین می باشد .
کارخانجات بافت آزادی ( بافت (1) و بافت (2) ) بصورت مجزا اداره می شوند یعنی هر کارخانه بصورت مجزا دارای بخشهای اداری و کارگزینی و مدیریت جداگانه می باشد . مدیران هر قسمت زیر نظر مدیرعامل انجام وظیفه می کنند . انبارهای این کارخانجات شامل : انبار قطعات یدکی ، انبار پارچه خام ، انبار محصول ، انبار زائدات و انبار رنگ و مواد مصرفی می باشد .
در بخش بازرگانی ، تحویل سفارشات و فروش محصولات و بازاریابی جهت محصولات انجام می شود .
مواد مورد نیاز داخل کارخانه سعی می شود حدالمقدور از داخل کشور تهیه شود ، در غیر اینصورت از کشورهای خارجی تامین می شود .
کارخانجات بافت آزادی دو نوع محصول دارد :
1) بصورت سفارشات از شرکتها ، افراد حقوقی یا کارخانجات دیگر است .
2) محصولاتی که به سفارش خود شرکت می باشد که در فروشگاه بافت آزادی به فروش می رسد . این نوع سفارشات دربرگه های سفارش با شماره سفارشات مشخص تامین می گردد .
بخش مهم و حیاتی کارخانه که نقش بسزایی در سود دهی کارخانه دارد بخش آمار و کنترل کارخانه می باشد که کنترل و ثبت موارد در رابطه با تولید و انتقالات کالا دا به عهده دارد در این قسمت آمار تولید هر سال را بصورت مجزا حسابرسی کرده و سود حاصله را محاسبه می نماید و منحنی تولید و فروش هر سال را با سالهای قبل مقایسه می کند . در پایان لازم بذکر است که این کارخانه در کیلومتر 1 و 8 جاده کرج واقع شده است .
سالن وارپینگ :
این بخش از آنجایی که ابتدای کار است ، بسیار حائز اهمیت است زیرا اگر بی دقتی و خطایی در این بخش اتفاق افتد در بافت نیز مشکلات عدیده ای ایجاد خواهد شد .
دمای سالن cْ25 – 35 و رطوبت آن 75 – 85% می باشد .
بر اساس سفارشات سالن های راشل و کتن ، قرقرها را تهیه می کنند که بر اساس نوع بافت ، نوع نخ ، تعداد سرنخها و gauge ماشین متفاوت است . عمدتاً نخهای نایلون به شکل flat و نخهای پلی استر بصورت flat و تکسچره در اختیار این بخش قرار
داده می شود .
عرض پارچه ها 4,3,2,1 متر می باشد .
طول هر قرقره 05 m می باشد که بر اساس عرض پارچه می توان از چند قرقره استفاده کرد . قرقره هایی که در یک شانه قرار می گیرند باید هم متراژ و یک اندازه باشند ، در غیر اینصورت نخ قرقره ای که اختلاف طول دارد ، ایجاد ضایعات می کند . عرض پارچه های راشل می تواند 2،3 و یا 4 متر باشد ، بنابراین ربای عرض 4 متر ، 8 قرقره ، برای عرض 3 متر ، 6 قرقره و برای عرض 2 متر 4 قرقره نیاز داریم که این قرقره ها باید هم متراژ باشند .
از آنجایی که gauge کتن بیشتر از gauge راشل است در نتیجه سرنخهای کتن بیشتر است . در کتن معمولاً 580 تا 720 رشته یا سرنخ پیشنهاد و سفارش داده می شود و در راشل معمولاً تعداد رشته ها 362 ،361،275 و … می باشد .
نخها پس از باز شدن از روی بوبین و عبور از سه ناحیه کشش مسیر زیر را تا پیچیده شدن روی بیم ها (پله) طی می کنند :
قفسه صفحه جداکننده شانه غلتک هدایت کننده شانه غلتک حاوی روغن شانه غلتک شانه شانه زاویه ای بیم (پله)
در این سالن 10 عدد ماشن warp داریم در هر کدام از آنها می توانیم از 600 بوبین استفاده کینم به جزء یکی از ماشینها که در قفسه آن تا 720 بوبین هم جا میگیرد . در این بخش پله پیچی بصورت مستقیم انجام می شود و نخها بصورت مستقیم از روی قفسه بر روی پله پیچیده می شوند .
برای قفسه های ماشین شمار 1،5 و 6 می توانیم از بوبین رزرو استفاده کنیم . در واقع برای همه قفسه ها
می توانیم بوبین رزرو بگذاریم ولی گاهی اوقات شکل بوبین به گونه ای است که نمی توان برای آن بوبین رزرو گذاشت یعنی اندازه بوبین بزرگ است ، مثلاً بوبینهای 900 متری که به اندازه 3 بوبین 300 متری جواب می دهد احتیاجی به بوبین رزرو ندارد .
در هر دستگاه warp ، نخها بر روی دستگاه warp در قفسه ها سوار هستند و نخ روی راهنما قرار می گیرد که در اینجا کشش به نخ وارد می شود . همه فیلامنتها از قسمتی تحت عنوان پین عبور می کنند که در واقع فیلامنت بین دو صفحه ای قرار می گیرد که وزنی بر روی آن اعمال میکند که اگر بخواهیم وزنه را سبک کنیم روی سطح قرقره ناهمواری بوجود می آید .
در واقع برای ایجاد کشش و کشیدگی از یکسری پولکهایی استفاده می شود که وزنی را روی نخ اعمال می کند ، این پولکها نباید خشدار باشند زیرا نخ را زده دار می کند ، کثیف هم نباید باشند زیرا در این حالت بین دو پولک فاصله ایجاد شده و مانع ایجاد کشش لازم و کافی به نخ می گردد . اگر این کشش نباشد نخ شل وارد سیستم می گردد و در سطح قرقره ناهمواری ایجاد می شود که همین ناهمواری باعث فلامنت شکستگی و پرزدار شدن نخ می گردد . نخ از یکسری
مسیرهایی که اصطلاحاً سرامیکی یا چینی می گویند عبور می کند . پس از عبور نخ از بین پولکها ، هر نخی از درون یکسری تابلوهای راهنما عبور می کند که از دورن تابلوی راهنمای اول 6 تار نخ عبور می کند . از روی تابلو دوم و سوم به ترتیب تعداد نخهای عبوری افزایش می یابد و در ادامه از تابلوی سوم به روی تابلوی مرکزی می رود .
در هر قفسه در جهت عمودی 12 تار نخ داریم که هر 12 تار بصورت یک رشته قرار می گیرد که پس از عبور از تابلوی مرکزی بصورت دسته ای توسط دو غلتک هدایت بصورت صفحه ای هدایت می شوند . در مسیر نخ شانه هایی داریم که از هر دندانه شانه یک نخ عبور می کند . (gauge آن بین 26 تا 28 می باشد) همه شانه ها باید تحت کنترل باشند . اگر شانه خشدار باشد یا شکسته باشد باعث فیلامنت پارگی و یا پرزدار شدن نخ
می شوند .
عمده عیوبی که روی نخها وجود دارد ، پرز نخها می باشد ، به این منظور بعد از شانه اول وسیله ای بنام پرزگیر قرار دارد . برای از بین بردن این عیوب روی نخ به این ترتیب عمل می شود که کارگر پرز را گرفته و روی نخ گره می زند . اصول کار دستگاه پرزگیر بر اساس تغییر قطر نخ است . از ابزار دیگری که در مسیر نخ وجود دارد سرگیر است ، زمانیکه نخ پاره می شود ، یک سر نخ از قرقره کم
می شود که در قسمتهای بعدی مشکل ایجاد می کند . کارگر سر نخ پاره شده را یافته و دوباره وارد قرقره می کند ، چرا که اگر قرقره به همین صورت پیچیده شود در قسمت بافت یک نخ کم می آید و در پارچه ایجاد زدگی می کند .
از آنجایی که نخ با قسمتهای مختلفی در تماس است دارای بار الکتریکی می شود . لذا قبل از اینکه نخ وارد قرقره شود باید بار الکتریکی آن تخلیه شود . (الیافی نظیر نایلون الکتریسیته ساکن پیدا می کند) برای این منظور یکسری ترانسهای داریم به شکل محفظه هایی استوانه ای شکل ، که ایجاد بار مثبت می کنند تا بار منفی را خنثی کنند . هر چه میزان بار مثبت بیشتر باشد ،
بار منفی بیشتری از نخ تخلیه می گردد .
در مسیر عبور نخ ، غلتک روغن را داریم که از پارافین صنعتی استفاده می کنیم ، که میزان روغن را بر حسب میزان نیاز نخ تنظیم می کنند .
علل استفاده از غلتک روغن :
1) برای نرم کنندگی نخ
2) بعضی از نخها خشن هستند و تاب زیادی دارند و یا فیلامنت هایشان از هم باز می گردد که حالت
چسبندگی را در آنها بوجود می آورد تا در هنگام بافت از هم باز نشوند که از این غلتکها بیشتر در
مورد پلی استر استفاده می شود که جذب روغن بیشتری دارد . بعد از غلتک روغن ، نورد قرار دارد
که وظیفه آن ثابت نگه داشتن سرعت خطی پیچش در طی مدت زمان پیچش می باشد و نورد بر اساس
کششی که حس می کند با افزایش R قرقره میزان W را کاهش می دهد . سطح نورد باید کاملاً صاف
باشد چرا که در اثر خشدار بودن می تواند ایجاد فیلامنت شکستگی کند .
در ابتدای کار پیچیدن نخ بدور قرقره ، سطح قرقره پایین است . بایستی پس از گذشت زمان که سطح نخ در قرقره بالا می آید شانه های انتهایی نیز بالا بیایند که این کار با استفاده از چراغی که روبروی قرقره است انجام
می گیرد ، به این ترتیب که هر چه فاصله لامپ نورانی و قرقره کمتر باشد شانه بالاتر می رود .
بر اساس درصد نخ عبوری و زاویه ای که به شانه های انتهایی می دهیم میزان کششی که به نخ می دهیم تنظیم می گردد هر چه نخ ضخیم تر باشد موقع وارپ شل تر می گردد چرا که اگر بخواهشم نخهای ظریف را کمی شل warp کنیم همه در هم فرو می
روند . ولی بیشتر در اثر تغییر نمره نخ میزان کشش تغییر می کند . هر چه نخ ضخیم تر باشد تعداد روزنه هایی که روی آن می گذاریم بیشتر است (در قسمت پولکها) علاوه بر استفاده از
وزنه ها از دینام نیز در بخش کشش استفاده می شود .
در نورد یک تاکو ژنراتور وجود دارد که بر اساس کششی که احساس می کند دینام را ثابت نگه
می دارد . زاویه عبور نخ از نورد را می توان تغییر داد و طبق زاویه ای که از ابتدا به نورد داده ایم را ثابت نگه می داریم .
با تغییر نمره نخ ، زاویه نورد را نیز تغییر می دهیم . کشش نخ را هم با تغییر تعداد روزنه های کشش دهنده و هم با تغییر زاویه نورد می توانیم تغییر دهیم .
نحوه عمل قسمت نخ برگردان :
این قسمت دستگاه warp یک بخش کاملاً مکانیکی است . این کار توسط پد که زیر پای کارگر است صورت می گیرد که در این هنگام دستور به یک دینام که داخل محفظه ای است داده می شود ، دینام حدود ْ 90 چرخیده و باعث حرکت یک چرخ دنده می شود که همین امر باعث بلند شدن جک می گردد و نخها به عقب بر می گردند . حداکثر نخی که توسط نخ برگردان بلند می شود 13 – 11 متر است و موقع برگشت وزنه ای که به محفظه و یک غلتک استوانه ای وصل است به پایین حرکت کرده و نخ برگردان پس از رفع عیب توسط کارگر به حالت سابق
برمی گردد .
در نهایت کنترل متراژ وجود دارد که معمولاً متراژ مورد نیاز را روی آن که بصورت درجه بندی است تنظیم
می کنند . زمانیکه قرقره شروع به پیچش می کند ، بصورت معکوس شماره می اندازد تا به صفر برسد ، زمانیکه به صفر رسید دستگاه متوقف می شود . از آنجایی که وارپینگ ابتدای کار است ار حساسیت بالایی برخوردار است عیب ایجاد شده تا انتهای کار باقی است و هزینه بالا و سود کمتری را در بر دارد . هر چه وزنه ها در قسمت پولکها سنگین تر باشند احتمال پاره شدن نخ بیشتر است . اگر به دلایلی قرقره آسیب ببیند و نخ مشکل بیابد ترمیم آن سخت است . از آنجایی که الکتریسیته الیاف نایلون بالاست بصورت یک در میان از شانه ها عبور می کنند تا راحتتر warp شوند . میزان حساسیت قسمت پرزگیر به درجه بندی کنار آن وابسته است و بسته به نوع نخ متفاوت است ، حساسیت تا حدی است که پرزی از آن رد نشود . اگر حساسیت بالا باشد دستگاه توقعات زیادی خواهد داشت که مقرون به صرفه نیست دما و
رطوبت warp معمولاً با بافت فرق دارد . در warp دما و رطوبت بیشتر است و معمولاً بوبین های رزرو در کنار ماشین است .
عیوبی که به فرآیند پله پیچی نسبت داده می شود عبارتند از :
الیاف پاره شده – سرنخهای پاره شده – کششهای کم یا زیاد – تغییرات کشش – در هم رفتن سرنخها –
نخهای کثیف و تیره – جمع شدن نخهای تار در لبه های پله بدلیل معیوب بودن بیم – تنظیمات نادرست فاصله قفسه ها تا بیم ها – عدم تطابق شماره هم بافت و جنس نخها .
بافندگی حلقوی پودی ( گردباف ) :
همانطور که میدانیم در بافندگی حلقوی حلقه ها بافت را بوجود می آورند و در حلقوی پودی تکرار حلقه ها بصورت افقی می باشد و اتصال یک حلقه به حلقه بعدی در یک رج صورت می گیرد .
انواع سوزنها در بافندگی حلقوی :
معمولترین سوزنهای مورد استفاده در بافندگی حلقوی عبارتند از :
سوزن زبانه دار (a)
سوزن ریش دار یا فنری (b)
سوزن مرکب (c)
اجزای اساسی همه سوزنها عبارتند از :
قلاب که نخ را گرفته و برای حلقه شدن نگه می دارد .
زبانه که وسیله باز و بسته شدن قلاب است .
سیستمی که باعث حرکت سوزن برای تشکیل حلقه می شود . (پایه و ساقه)
استفاده از سوزنهای زبانه دار در ماشینهای حلقوی بسیار زیاد است . مزیت عمده این نوع سوزن میزان حرکت رفت و برگشت کم که در نتیجه باعث سرعت بالا و افزایش می شود .
مراحل تشکیل حلقه در سوزن زبانه دار :
مرحله 1) استراحت سوزن : سوزن در حال استراحت قرار داشته و هم سطح با لبه شیار قرار دارد .
مرحله 2) موقعیت نیم بافت : (باز شدن زبانه) سوزن توسط پایه در تماس بادامک بالا در شیار خود به بالا حرکت
کرده بطوریکه حلقه قبلی زبانه سوزن را باز کند ولی حلقه قبلی از روی آن بروی ساقه منتقل نشده است .
مرحله 3) انتقال حلقه بر روی ساقه سوزن : در ادامه بالا رفتن سوزن توسط بادامک بالا برنده سوزن ، حلقه از
زبانه بر روی ساقه سوزن منتقل می شود .
مرحله 4) تغذیه نخ و بسته شدن زبانه : سوزن پس از رسیدن به بالاترین نقطه خود توسط بادامک طول حلقه ، به
سمت پایین اورده می شود و در حین پایین آمدن نخ را که در حال تغذیه شدن است را توسط قلاب خود
می گیرد. در ادامه حرکت حلقه روی ساقه سوزن موجب بسته شدن زبانه می شود و در نتیجه نخ جدید
در درون قلاب بسته محبوس می شود .
مرحله 5) آزاد کردن حلقه قبل و تعیین طول حلقه : با ادامه حرکت سوزن به سمت پایین در لبه صفحه نگهدارنده
سوزنها حلقه قبلی از روی سر سوزن بسته شده عبور می کند و نخ از داخل حلقه ای که در حال آزاد
شدن است کشیده شده و حلقه جدید تشکیل می شود . عمل بالا رفتن سوزن بادامکهای بالا برنده و پایین
آمدن آن توسط بادامک طول حلقه انجام می شود .
وضعیت بادامکهای صفحه و سیلندر :
در بافندگی حلقوی پودی سه نوع حلقه وجود دارد :
بافت ، نیم بافت ، نبافت
از نیم بافت و نبافت برای ایجاد طرح استفاده می شود . نبافت در پارچه سوراخ ایجاد می کند و عرض پارچه را بیشتر می کند و باعث می شود پارچه سبک تر می باشد شود .
نیم بافت حالت برجسته ایجاد می کند و پارچه را سنگین تر می کند .
ماشینهای گردباف دورو سیلندر :
ماشینهایی هستند که پارچه تولیدی آنها بصورت کیسه ای است که در حین تولید قبل از پیچش در جهت طول برش می خورد . در بعضی موارد ممکن است برش در موقع مصرف صورت گیرد . ماشینهای گردباف قسمت عمده ماشینهای حلقوی پودی را تشکیل می دهند که شامل : ماشینهای گردباف یک رو سیلندر هستند .
ماشینهای گردباف دورو سیلندر هستند .
در این کارخانه از ماشینهای دورو سیلندر استفاده می شود . این ماشینها دارای دو سری سوزن می باشند که یکسری از آنها بر روی سیلندر و سری دیگر بر روی صفحه (دیسک) بصورت عمود برهم قرار گرفته اند . تعداد سوزنهای صفحه و سیلندر با هم مساوی است و با هم و با یک سرعت می چرخند . سوزن مورد استفاده در این نوع ماشینها از نوع زبانه دار است .
مراحل تشکیل حلقه بر روی ماشینهای گردباف دورو سیلندر :
مرحله 1) سوزنهای صفحه و سیلندر ( cglinder and dial ) به طرف جلو (بیرون) و بالا حرکت می کنند . این
حرکت باعث می شود که حلقه داخل قلاب هر سوزن ، زبانه سوزن مربوطه را باز کرده و بروی ساق
آن سوزن منتقل گردد . (حرکت سوزنها بوسیله بادامک سوزن صفحه و بادامک سوزن سیلندر صورت
می گیرد)
مرحله 2) در این مرحله سوزنها حرکت برگشت خود را انجام می دهند و در نتیجه حلقه قبلی روی ساق سوزنها
(سوزنهای سیلندر و صفحه) زبانه سوزن مربوطه را می بندد ولی قبل از بسته شدن زبانه ها به داخل
قلابها تغذیه می شود .
مرحله 3) حلقه های جدید از داخل حلقه های قبلی کشیده می شوند و عمل جدا شدن حلقه انجام می شود . میزان
پایین آمدن سوزن سیلندر و میزان عقب رفتن سوزن صفحه ، طول حلقه های سیلندر و صفحه را تعیین
می کند .
اجزای اصلی یک ماشین دورو سیلندر :
ماشینهای گردباف دورو سیلندر مجهز به دو سری سوزن هستند :
یک سری از سوزنها در صفحه سوزنی که سیلندر نامیده می شوند قرار می گیرد و سری دیگر داخل شیارهایی شعاعی که با زاویه ْ 90 نسبت به سیلندر بر روی یک صفحه مدور مخصوص بنام دایل(dial) قرار گرفته اند جای می گیرد .
ماشینهای گردباف دورو سیلندر عموماً سوزن زبانه دار دارند .
بادامکهایی که به سوزن فرمان می دهند بر روی دو پایه بادامک محکم شده اند که یکی از پایه ها در اطراف سیلندر و دیگری بر بالای صفحه مدور (dial) قرار گرفته است .
در ماشینهای کارخانه بافت آزادی پایه های بادامک چرخان و صفحه سوزن ثابت است .
ماشینهای اینترلاک( inter lock ) :
ماشینهای اینترلاک طرح خاصی از ماشینهای دورو سیلندر هستند . در واقع سوزنهای سیلندر و سوزنهای صفحه مدور روبروی یکدیگر هستند . در ماشینهای اینترلاک سوزنها عموماً بصورتی قرار گرفته اند که در سیلندر یک سوزن کوتاه بصورت یک در میان با یک سوزن بلند و در صفحه مدور یک سوزن بلند بصورت یک در میان با یک سوزن کوتاه قرار گرفته است . طی دو ابزار یک رج کامل می شود . از هر سوزن روبروی هم تنها یکی از آنها عمل بافت و دیگری نبافت می رند و چون نصف سـوزنها نبافت هستند و لبه پارچه را نگه داشته اند ، این حالت باعث می شود اگر نخ پاره شود پارچه نیفتد .
سوزنهای کوتاه (S) و بلند (L) بطور متناوب بر روی صفحه و سیلندر قرار داده می شوند بطوریکه روبروی هر سوزن کوتاه یک سوزن بلند قرار دارد .
ژاکارد دورو سیلندر :
در بافتهای ژاکارد دورو سیلندر از نبافت و نیم بافت برای ایجاد طرح استفاده می شود . در ماشینهای گردباف دورو سیلندر طراحی برروی پارچه بوسیله انتخاب سوزنهای سیلندر انجام می گیرد و سوزنهای صفحه فقط بافت پشت را می زنند .
ابزارهای مورد استفاده جهت تولید پارچه های ژاکارد عمدتاً مکانیکی هستند و دارای انواع مختلفی می باشند و در ماشینهای این کارخانه از درام طرح استفاده می شود . این مکانیسم طرح ، یک استوانه کوچک می باشد که در سطح آن تعدادی سوراخ جهت قرار دادن پین وجود دارد . اساس کار بدین صورت است که هر ردیف طولی سوراخهای دارای پین یا بدون پـین دارد که در اثر چـرخش ، درام در مقابل پایه جکها قرار گرفته و فرمان از طریق تیغه واسطه به سوزن داده می شود .
از نمونه های بافت ژاکاری که کاربرد زیادی دارد ، بافت کرپ است که یک بافت در هم و دارای سوراخهای ریز نامتقارن است .
سیستم تغذیه و جایگاه بوبین ها :
بوبین های نخ مورد استفاده برای تولید پارچه بر روی یک جایگاه قرار می گیرند که در دو نوع مختلف در دسترس است :
1) قفسه های جانبی : که بر روی کف سالن و نزدیک به ماشین نصب می شود .
2) جایگاه مدور : که بر روی قسمت فوقانی ماشین نصب می شود . نخ از طرق چند وسیله کشش نخ مجهز به
حس گر که کشش تغذیه ای مناسب را کنترل می کنند انتقال می یابد . حس گرها در صورت وجود گره یا پاره
شدن نخ فعال می شوند و در این حالت با یک فرمان الکتریکی ماشین را بطور خودکار متوقف می کنند .
استفاده از قفسه جانبی روز به روز متداولتر می شود ، زیرا این سیتم کارگر را در تعویض بوبین ها و یا در هنگام پاره شدن نخها اسانتر می کند .
ماشینهای اینترلاک کارخانه مجهز به قفسه جانبی هستند و ماشینهای ژاکارد دارای جایگاه مدور در بالای ماشین هستند . قفسه های جانبی در دو طرف ماشین قرار دارند که نیمی از سوزنهای ماشین از قفسه سمت راست نخ می گیرند و نیمی دیگر از سمت چپ .
سیستم تغذیه ماشینها منفی است . یعنی سوزن در طی مرحله تشکیل حلقه نخ را مستقیماً از بوبین می گیرد .
عیوب بافت :
عیوب در محصولات گردبافی می تواند در ارتباط با موارد زیر باشد :
عیوب نخ و بسته نخ .
تغذیه نخ و تنظیم کننده تغذیه .
تنظیم ماشین و اشکال طراحی .
تعمیر و نگهداری ماشین .
شرایط محیط استقرار .
معمولترین عیوب این پارچه عبارتند از :
نخ پارگی ، ترک یا سوراخ .
حلقه های در رفته : در صورتیکه نخها بیرون از قلاب سوزن قرار گیرند این مشکل ایجاد می شود که با تنظیم سیستم تغذیه اصلاح می شود .
پایین افتادن پارچه : در صورتیکه نخ برروی تعداد زیادی سوزن کنار هم تبدیل به حلقه نشود ، چنین مشکلی بوجود می آید .
نیم بافتها و حلقه های دوتایی : بیشتر در ژاکارد بوجود می آید .
با لازدن پارچه : در صورت درست عمل نکردن سیستم برداشت پارچه اتفاق می افتد .
نوارهای عمودی : در صورت عدم تناسب نمره نخ با تراکم سوزنها اتفاق می افتد .
نوارهای افقی : در اثر عیوب نخ و یا تنظیم نادرست ماشین بوجود می آید .
نوارهای حاصل از آلودگی : به آنها خطوط سوزن می گویند و هنگامی اتفاق می افتد که فقط یک سوزن تعویض می شود و یا واحد روغنکاری به درستی عمل نمی کند .
این عیوب بعد از رنگرزی مشخص می شود بخصوص اگر روغن غیر قابل شستشو باشد . این عیب پریودیکی است . اگر عیب مذکور در اثر روغن ریزی ماشین رنگرزی باشد فواصل این نوارها منظم تر است و بطور کلی می توان گفت قسمتهائیکه روی ماشین ثابت هستند اگر مشکلی در عملکردشان بوجود بیاید خطوط افقی روی پارچه می اندازند و قسمتهای متحرک ماشین در صورت وجود مشکل در عملکرد خطوط عمودی ایجاد می کنند .
مشخصات ماشینهای کارخانه :
53 ماشین گردباف ساخت کارخانه مایر آلمان در سالن گردباف موجود است که 21 ماشین اینترلاک و 32 تای بقیه ژاکارد است .
ماشینهای ژاکارد موجود در کارخانه به دو نوع می باشد :
36 ابزار با گیج (تعداد سوزن در اینچ) 24
36 ابزار با گیج 18
هر چه گیج ماشین بیشتر باشد ، پارچه تولیدی سنگین تر و بافت آن ریزتر است و برای نخهای نازک تر مناسب تر می باشد .
ماشینهای اینترلاک موجود در کارخانه 84 ابزار و 64 ابزار هستند .
برای غلبه بر اصطکاک ، به سوزنها و پلاتین ها روغن می رنند . روغن مصرفی ، روغن 22 بهران است . به سوزنها روزی یکبار و به پلاتین ها روزی 2 بار روغن می زنند .
سرعت ماشینها 15 – 18 دور در دقیقه می باشد .
تعداد کارگر برای ماشینهای 84 ابزار ، هر دو یا سه ماشین یک کارگر و برای 64 ابزار هر سه یا چهار ماشین یک بافنده است .
راشل و کتن :
دما و رطوبت در این بخش با دما و رطوبت در warp متفاوت است . دما و رطوبت در این بخش کمتر از دما و رطوبت در warpاست .
به دلیل ادغام سالنهای کتن و راشل این دو ماشین را یکجا عنوان می کنیم .
پارچه های مورد استفاده در این کارخانه یا بصورت تاری پودی هستند و یا بصورت حلقوی تاری و حلقوی پودی .
در حلقوی تاری پارچه در طول بافته می شود و حلقه ها در جهت عمودی تکرار می شوند و پارچه بوسیله سوزن ساخته می شود . عمده نخ در حلقوی تاری دنیر بالاتر از 100 ، flat است که در پلی اکریل تولید می شود و سپس در البرز تکسچره می گردد . زیر دنیر 100 وارداتی است . ( 40 , 50 , 70 , 75 ) نخها در حلقوی تاری فیلامنت هستند و به ندرت به شکل staple هستند زیرا در صورتیکه به شکل staple باشند پرزدهی بالایی دارند و قابلیت کار ماشین را کاهش می دهند .
در حلقوی پودی هر نخی قابل استفاده است و اگر از نخ رنگی استفاده کنیم ، از آنجایی که بواسطه عرض پارچه بهم ارتباط پیدا می کنند ، یک رج عرضی رنگ می شود ولی در حلقوی تاری اگر نخی استفاده کنیم ، یک راه رنگی در طول پارچه تولید می شود .
عبارت راشل عموماً برای ماشینهای بافندگی حلقوی تاری با سوزن زبانه دار بکار می رود . این ماشینها سرعت کمتری نسبت به ماشینهای کتن دارند و نیز گیج آنها نسبت به ماشینهای کتن درشت تر است بنابراین برای بافتهای توری و درشت استفاده می شوند در حلقوی تاری تشکیل حلقه بواسطه عناصر بافت صورت می گیرد که عناصر بافت در راشل سوزنهای ماهک دار هستند پرس هم نداریم .
مراحل تشکیل حلقه در حلقوی تاری با سوزن زبانه دار:
مرحله 1) استراحت
مرحله 2) سوزن به بالا حرکت کرده در بالاترین نقطه خود قرار می گیرد . سینکر پارچه را نگه داشته
است . راهنما در پشت سوزن قرار دارد .
مرحله 3) سینکر به سمت چپ حرکت می کند . راهنما حرکت عرضی به سمت جلوی سوزن را شروع
می کند .
مرحله 4) سینکر به عقب رفته و در جای خود ثابت می ماند . راهنما نخ را به دور زبانه سوزن انداخته و
حرکت عقب خود را انجام داده ، سوزن حرکت رو به پایین را شروع می کند .
مرحله 5) سینکر و راهنما در جای خود ثابتند ، سوزن حرکت رو به پایین خود را ادامه می دهد و با حرکت
سوزن به سمت پایین روی ساقه ، زبانه را بسته و نخ تغذیه شده در سوزن باقی می ماند .
مرحله 6) سوزن به حد نهایی پایین رفته و حلقه از روی سوزن آزاد می شود . نخ تغذیه شده از میان حلقه
عبور کرده و حلقه جدید تشکیل می شود . سینکر به جلو حرکت کرده و در روی پارچه قرار
می گیرد .
ماشین کتن یا تریکوبانی یکی از ماشینهای حلقوی تاری است که بدلیل گیج ( تعداد سوزن در اینچ ) بیشتر ، بافتهای ظریفتر را می زند . عناصر بافت در کتن سوزنهای ریشدار هستند که پرس هم داریم و حلقه از 4 قسمت تشکیل می شود :
3 حلقه over lap ، 2 تا ساق ، نه حلقه wander lap
مراحل تشکیل حلقه در حلقوی تاری با سوزن ریشدار :
مرحله 1) استراحت
مرحله 2) سوزن ، پرس و سینکر در جای خود ثابتند . راهنما از پشت سوزن به سمت جلوی سوزن حرکت
می کند .
مرحله 3) سوزن و پرس ثابتند . راهنما پس از رسیدن به جلوی سوزن حرکت عرضی خود را در جلوی
سوزن انجام داده و سپس به سمت عقب حرکت می کند و نخ را به دور سر سوزن می اندازد .
مرحله 4) راهنما ، پرس و سینکر ثابتند . سوزن حرکت صعودی خود را آغاز کرده با این کار تغذیه شده به
روی ساقه سوزن قرار می گیرد .
مرحله 5) سینکر و راهنما ثابتند . سوزن حرکت نزولی خود را آغاز کرده با پایین آمدن سوزن نخ وارد
دهانه سوزن می شود . قبل از ورود حلقه (که روی ساقه است) به دهانه سوزن ، پرس به جلو
آمده و دهانه سوزن را می بندد . در نتیجه نخ در دهانه سوزن محبوس می شود .
مرحله 6) راهنما ثابت است پرس بکار فشار دادن سوزن (کار پرس) ادامه می دهد وسوزن هم به حرکت
پایین خود ادامه می دهد . سینکر با حرکت به سمت عقب باعث رها شدن حلقه می شود و حلقه
روی سر سوزن قرار می گیرد . پس از قرار گرفتن حلقه روی سر سوزن پرس به عقب می رود .
مرحله 7) راهنما ثابت است . سینکر به جلو رفته و پارچه در دهانه آن قرار می گیرد . سوزن پایین
می رود و با کشیدن نخ از میان حلقه آزاد عبور کرده و حلقه جدید ایجاد می شود ، با ادامه حرکت
به سمت پایین طول حلقه جدید مشخص می شود .
کلیه ماشینهای کتن gauge 28 دارند به جزء دو ماشین که gauge 36 دارند . : gauge ) تعداد سوزنها در ( inch
معمولاً 16 چله روی ماشین داریم در اینجا نخ از روی شانه رد می شود . ماشینهای کتن 2 و 3 شانه هستند .
برای هر شانه یکسری چله بر اساس عرض پارچه داریم . همه ماشینها 4 متری هستند . عرض پارچه باید ضریبی از قرقره باشد . بایستی از عرض مفید ماشین تا جایی که می توانیم استفاده کنیم . 6 ماشین 3چله و بقیه 2 شانه هستند . سرعت ماشین در دستگاههای دو شانه ، 600 حلقه در دقیقه و در دستگاههای 3 شانه 400 حلقه در دقیقه می باشد . البته یکی از ماشینها را نیز سرویس کرده اند و سرعت آنرا از 600 حلقه در دقیقه به 900 حلقه در دقیقه رسانده اند .
در ماشینهای کتن هم زنجیر طرح داریم و هم دیسک . نوع بافت در روی دیسک حک می شود و دیسک دارای پستی و بلندیهایی می شود که طرح را در هنگام بافت ایجاد می کند . برای ماشینهایی که زنجیر طرح دارند طراحی ساده تر است ولی برای ماشینهایی که دیسک طرح دارند برای تغییر طرح باید کل دیسک را عوض کنیم . در این نوع ماشینها سیستم بادامکی نداریم بلکه سیستم خارج از مرکز داریم .
تراکم بافت در کتن می تواند بین 105 الی 30 تغییر کند که به تعداد شانه ها ربطی ندارد . مثلاً برای تراکم کرکی 18 و برای تراکم پرچمی 155 است . تراکم بوسیله یک دنده روی ماشین مشخص می شود .
معمولاً ماشین یک شانه نداریم و دو شانه هستند : شانه زیر و شانه رو
.
زنجیر طرح نمره بندی دارد : 4 , 3 , 2 , 1 , 0 اختلاف نمره همیشه مقدار ثابتی است . شماره گذاری در کتن از زیر به رو است و در راشل برعکس است .
با افزایش تعداد شانه قدرت طراحی و تنوع پارچه بیشتر می شود و سرعت ماشین را پایین می آورد ، چون نوسانات بیشتری را می خواهد .
معمولاً پارچه هایی را که بافت نامنظم دارند کرپ می گویند .
وظیفه پلاتین ماشین کتن وقتی سوزن پایین می رود این است که پارچه را نگه می دارد که پارچه به سوزن پایین نرود .
هر نخ پارگی ، یک زدگی روی سطح پارچه ایجاد می کند نخها از روی میله ای عبورمی کنند که سوراخ سوراخ است و پمپ بادی ، هوا را از این سوراخها به بیرون می دهد ، لذا زمانی که نخی پاره می شود توسط فشار هوا بالا می آید و در مقابل یکچشم الکترونیکی قرار می گیرد و ماشین متوقف می گردد . اگر در هنگام تغذیه هم مشکلی ایجاد شود ، نخها بر روی میله ای که از روی آن عبور می کنند ، فشار می آورند و آنرا به سمت پایین
هل می دهند که در مقابل یک میکروسوئیچ قرار گرفته و دستگاه را متوقف می سازد ، که اگر این میکروسوئیچ وچشم الکترونیکی ذکر شده بدرستی کارکند طول زدگی ها خیلی کوتاه می شود .
در کتن می توانیم هم از نخ نایلون وهم از نخ پلی استر استفاده کنیم ، ولی در راشل تنها می توانیم از نخ پلی استر با دینر بالاتر از 100 و بصورت flat استفاده کنیم .
در کتن ماشینهای ساده با سرعت بالا تولید می شوند و نهایتاً ماشینها 5 شانه هستند . ولی ماشین 10 تا 12 شانه هم وجود دارد . در راشل تعداد شانه ها بیشتر از کتن است . در کتن چون مصرف نخهای ما مقدار ثابتی است ، لذا تغذیه 100% مثبت داریم ولی در راشل 90 تا 99% تغذیه منفی است در راشل های قدیمی اصولاً
شانه های رو را تغذیه مثبت می گذارند و تغذیه منفی یعنی تغذیه ترمزی در راشل پارچه های طرحدار با سرعت پایین تولید می شوند ولی در ماشینهای کتن پارچه های ساده با سرعت بالا تولید می شوند .
در کتن معمولاً 3 نمره در رج است ولی در راشل مدلهای مختلف است و معمولاً 2 نمره در رج است ولی 3 نمره ، 4 نمره و 6 نمره هم داریم .
تذکر : میزان نخ مصرفی در 480 رج را رانین گویند .
تذکر : در ژاکاردهای الکترونیکی هم می توان تغذیه مثبت انجام داد و هم منفی ولی ما معمولاً از تغذیه منفی
استفاده می کنیم ، در کتن ها 100% تغذیه دهی بوسیله قرقره است در راشل ها تغذیه به 3 گونه است :
قرقره ، نورد ، بوبین نخ
در کتن وقتی می گوئیم gauge ماشین 20 است یعنی تعداد سوزنها در هر 20 , in است .
در راشل وقتی می گوئیم gauge ماشین 36 است یعنی تعداد سوزنها در هر 18 , in است .
عرضهای کتن عبارتند از : 4 , 3 , 2 متر و عرضهای راشل عبارتند از 6 , 45 , 3 , 25 متر می باشد .
مزیت اصلی ماشینهای راشل بر کتن ، توانایی ایجاد طرح در پارچه است . به این منظور سه نوع ماشین
راشل در کارخانه موجود است .
ماشین راشل که بافتهای ساده ، می زند و یا طرحهایی که کل پارچه را شامل می شود .
ماشین ژاکارد دارای کاغذ طرح برای پارچه های دارای طرحهایی پیچیده و فاقد تکرار .
ماشین ژاکارد کامپیوتری برای پارچه هایی که طرح آنها تکرار می شود .
راشل ها به دو دسته تقسیم بندی می شوند :
ماشینهای راشل ساده بافت : که این ماشینها می توانند 2 یا 4 و یا 5 شانه باشند .
راشل های تور بافت که خود به دو دسته هستند .
الف ) in lap : که تمام شانه های طرح ، پشت شانه های زمینه است . یعنی گل در داخل زمینه محبوس
است .
ب ) fall plate : که تمام شانه های طرح جلوی شانه های زمینه است که نخهای طرح را می توانیم با
دست بگیریم .
در راشل های تور بافت پارچه زمینه بوسیله 2 الی 3 شانه (شانه های زمینه) تامین می شوند که از قرقره تغذیه می شود و شانه های طرح تک تک بسته می شوند یعنی هرچند سوزن یکبار بسته راپورت طرح بین سوزنهای ماشین بسته می شود . در ماشین های راشل توربافت هم می توانیم fall plate و هم in lap داشته باشیم به شرطی که ماشین دارای این قابلیت باشد و هر دوی آنها روی آن تعبیه شده باشد . نخ شانه های طرح بوسلیه نورد که لوله ای استوانه ای است و طول آن به اندازه عرض پارچه است تامین می شود . معمولاً روی نورد 40 = 50 الی 60 رشته نخ پیچیده شده است که به تعداد شانه های طرح باید نورد داشته باشیم ، چرا که میزان مصرف نخ شانه های طرح با هم فرق می کند . در بعضی صرفاً قرقره ها می توانند سوار شوند ، در بعضی دیگر مکانی برای جای گرفتن نورد در نظر گرفته شده است و در بعضی هم نخ شانه های طرح مستقیماً بوسیله بوبین تامین می شود . تمام ماشینهای راشل بسمت استفاده از سوزن مرکب در حال پیشرفت هستند (در سوزن مرکب ریش از ساقه جداست) چرا که باعث افزایش سرعت تولید می شود . نوسان شانه هم مربوط به بادامک ها و هم پیروهاست .
در راشل عمدتاً به سمت ماشین های ژاکارد روی آورده اند که دلایل آن عبارتند از :
محدودیت طرح را از بین می برند .
روی هر میز کنترل خارجی وجود دارد .
راپورت طرح بوسـیله زنجیر طرح معین می شود . ولی راپـورت عرضی بوسیله شانه های طرح مشخص
می شود . در ماشین ژاکارد راپورت عرضی به اندازه عرض ماشین و راپورت طولی به اندازه طول کارت طرح است . در ماشین راشل حرکت افقی شانه از زنجیر طرح گرفته می شود ولی در کتن بصورت واحد واحد و با فاصله های دلخواه بین شانه زمینه جایگذاری می شود . در ژاکارد شانه طرح یکسره است و یک حرکت آرام دارد
(نوسانی) در ماشینی که زنجیر طرح داریم برای هر شانه یک زنجیر طرح جداگانه داریم و طول زنجیر ، راپورت طولی به ما می دهد . در راشل معمولی طرح بوسیله پرس شانه ایجاد می شود ، اما در ژاکارد محدودیت طراحی در کارت شانه از بین رفته است والما نهای پر ، نیم پرو سوراخ هستند که طرح را ایجاد می کنند .
تذکر : در تاری پودی معمولاً ورد داریم که نخها از روی وردها عبور می کنند ولی در حلقوی تاری شانه داریم که
دستگاهها می توانند 2 شانه یا 3 شانه باشند و برای هر شانه یکسری چله بر اساس عرض پارچه داریم .
در ژاکاردهای قدیمی طرح از روی فیلم پانچ شده و خوانده می شود (راپورت طولی طرح روی فیلم پانچ شده
است) ما در ژاکاردهای جدید که متشکل از هارد دستگاه و فلاپی دیسک هستند ، طرح را فرمان می دهیم و
در دستگاههای پیشرفته تر بجای سیلندر طرح هم ، کامپیوتر قرار دارد . ژاکاردهای کامپیوتری دارای دو شانه زمینه هستند که یکی تغذیه مثبت است و دیگری هم می تواند مثبت یا منفی باشد . اما در ژاکاردهای قدیمی همه شانه های زمینه آنها تغذیه منفی دارند .
تغذیه مثبت : یعنی اینکه یک سیستم و مکانیسم جدا برای قرقره ها طراحی شده است که مثلاً ما قرقره پر ،
قرقره خالی ، رانین و … می خواهیم . بعد محاسبه کرده و میزان باز شدن قرقره روی دستگاه مشخص می شود . یعنی همواره روی دستگاه برابر رانین نخ تعیین و تغذیه می شود .
با توجه به کشش پارچه نخ تغذیه می گردد یعنی اگر پارچه کشش وارد نکند ، بر میله تنش ، نخ تغذیه نمی شود .
از سوزن های مرکب در کتن و راشل استفاده می گردد .
از بافت حلقوی تاری در کتن و راشل استفاده می گردد . از حلقوی پودی در گردباف و تریکوبافی .
برودری :
اصطلاح برودری به عمل گلدوزی روی پارچه های حریر و پرده ای اطلاق می شود .
این سالن شامل 7 دستگاه برودری است که 2 طبقه می باشند . دستگاه ساخت سی سال گذشته ومحصول کمپانی ZANGS آلمان می باشد که ورشکسته شده و امتیازش را به سوئیس داده است .
برای این نوع پارچه ها ، پارچه بعد از بافته شدن در سالن کتن و راشل به بافت 1 می رود . در آنجا بعد از شستشو و تثبیت ابعادی و اضافه کردن سفید کننده ها در استنترو اتوکلاو ، به بافت 2 و به سالن برودری می رود.
بعد از اتمام کار برودری پارچه دوباره برای شستشوی و تثبیت نهایی به بافت 1 می رود .
طرح مورد نظر در بخش طراحی روی کاغذ کالک زده می شود ، پانچ طرح پیاده می شود . این کاغذ فرمان حرکت پارچه و عمل سوزنها را به ماشین می دهد .
نخ مورد نظر برای گلدوزی پلی استر است ماسوره 100 یا 75 یک لا
نخهای مصرفی رو ، نخ سه لای پلی استری براق می باشند و نخهای مصرفی زیری از نوع مات می باشد .
نخهای رو 450 براق برای نخ رو
300 یا 600 هم می توان استفاده کرد .
اصول کار ماشین مثل چرخهای گلدوزی کوچک است . با این تفاوت که در چرخهای کوچک پارچه افقی و سوزن عمودی است و در اینجا سوزن افقی و پارچه عمودی است .
عرض طرح از 27 – 324 میلیمتر و طول آن از 10 – 100 سانتیمتر (عرض پارچه) می تواند باشد .
حداقل فاصله سوزنها 27 mm است ، به همین دلیل حداقل طرح 27 سانتیمتر می تواند باشد . هر ماشین حداکثر 1028 سوزن دارد که برای طرحهای باراپرت کوچکتر استفاده می شود .
تعداد سوزن
عرض راپورت ( mm )
راپورت
1028
27
44
514
54
84
324
81
124
257
108
164
205
135
204
171
162
244
147
189
284
129
216
324
114
273
364
103
270
404
92
297
444
86
324
484
بیشترین حرکتی که پارچه برای ایجاد طرح می تواند داشته باشد ، 165 میلیمتر است .
روی هر ماشین دو کارگر کار می کند . سالن در دو شیفت دوازده ساعته کار می کند .
سوزن و ماسوره برای ایجاد طرح و به عبارتی گلدوزی روی پارچه های پلی استر استفاده می گردد . طول دستگاه حدود 14 m است و می توانیم 28 m در هر دو تهیه کنیم ، که پارچه از اطراف در صورت نیاز کشیده می شود تا بقیه پارچه گلدوزی گردد و (یک متر از عرض پارچه می تواند تحت گلدوزی قرار بگیرد و بقیه عرض آن دور غلتکهایی در بالا وپایین پیچیده می شود بعد از اتمام گلدوزی آن قسمت ، غلتک پایین می چرخد و ازغلتک بالایی پارچه ساده در مقابل سوزنها قرار می گیرد .) از بالا و پایین به دور غلتکهایی پیچیده می شود که در شروع کار توسط سوزن نهایی پارچه نگه داشته می شود که این کار به طور دستی توسط کارگر انجام می شود .
حال پارچه وارد شده آماده ایجاد طرح است . خود طرح پس از اینکه در قسمت بافت ارائه می گردد ، کاغذ بر روی دو غلتک بصورت رول پیچیده شده است که مرتب برای دوره طرح بعدی تکرار می گردد . بیشتر عملیات مکانیکی است . در اینجا سوزنها ثابتند و پارچه حرکت می کند که در پشت پارچه ماسوره هایی تعبیه شده اند و در قسمت جلوتر نیز دوک های نخ که نخهای سوزن را تامین می نمایند قرار دارند .
بعضی از پارچه ها دو طرفشان دارای سوراخ که این سوراخ اگر کوچک باشد خود سوزنها آن را در می آورند . زیر هر سوزنی میخی است که Bar می گویند . Bar پارچه را سوراخ می کند و دور پارچه ها را سوزن می دوزد و به این ترتیب سوراخ پارچه ایجاد می شود .
معمولاً از پارچه های پلی استری جهت استفاده می گردد ، زیرا نایلون در برابر نور خورشید از بین می رود . هر پارچه ای سوزن مخصوص خود را دارد که بنا به شماره سوزن برای هر پارچه مخصوص آن استفاده می شود . در این کارخانه بر روی دو نوع پارچه گلدوزی می کنند . پارچه های تاری پودی و حلقوی تاری تعویض پارچه روی ماشین و تخلیه پارچه از روی ماشین بصورت دستی صورت می گیرد اما کلیه عملیات دوزندگی ، حرکت پارچه جای خالی گذاشتن برای حاشیه و … از کار
ت فرمان می گیرد . 105 cm ارتفاع میز یا پارچه ای که حرکت می کند است یعنی می توان گلی به حداکثر 105 cm را گلدوزی کند که بعد دوباره پارچه جمع شده و تکرار عملیات صورت می گیرد . سوزنهای مورد استفاده در این دستگاه دارای چاکی هستند که وقتی در پارچه فرو می روند نخ
آنها داخل شیار قرار می گیرد چون در غیر اینصورت در اثر تماس ، پارچه پاره
می شود . قرقره خیلی کوچکی بنام شیف در داخل ماسوره قرار می گیرد . این نخ بوسیله دستگاه شیف پیچی تهیه می شود که مارک دستگاه بصورت CASATI CARLO A6 می باشد
.
دستگاهی در کنار برودری قرار دارد که کارت خام از پایین به آن تغذیه می شود و کارت کهنه از بالا ، و تمام سوراخهای کارت کهنه را بر روی کارت نو کپی می کند و کارت کهنه را از رده خارج و کارت نو جایگزین آن می کنند .
در سالن برودری پس از گلدوزی روی پارچه ، پارچه را به قسمت دیگر سالن انتقال داده و در آنجا توسط دو کارگر ابتدا نقایص پارچه گرفته می شود نظیر اینکه :
نخهای اضافی پارچه بریده می شود .
اگر در قسمت گلدوزی اشتباهی پیش آمده باشد مثل اینکه ماسوره تمام شده یا طرح خوب و کامل نیفتاده
باشد علامتگذاری می کنند . طرحهایی که کامل نیفتاده اند و علامت گذاری شده اند توسط چرخ خیاطی
بطور دستی تصحیح می گردند . در قسمت دیگر تحت عنوان کله گیری اگر روغنی روی پارچه بوجود
آمده باشد با اسید پرکلرواتیلن از بین می برند . از این قسمت به بافت 1 جهت شستشو ، سفیدگری و تکمیل (تثبیت) فرستاده می شود .
چهارلاتابی :
در این سالن با به هم تابیدن نخهای تک لا ، نخ چند لا تولید می کنند . دستگاه مورد استفاده قابلیت تولید نخ دولا ، سه لا و چهار لا را دارد . اخیراً با تغییر اینکه در دستگاه داده شده
تا 10 لا هم قابلیت تولید دارد .
اساس کار دستگاه همانند دستگاه رینگ پنجه ای است ، با این تفاوت که بخش کشش یا غلتکی وجود ندارد . دستگاه شامل بخش تغذیه که جایگاه بوبین هاست ، می باشد که به این قسمت آیرو گفته می شود و کشش نخها را کنترل
می کند .
عامل ایجاد تاب در این ماشین رینگ ، شیطانک است . شیطانک قطعه ای C شکل است که روی عینکی قرار
می گیرد . در ماشین رینگ شیطانک فلزی است ولی در چهار لاتابی پلاستیکی است . خود شیطانک حرکتی ندارد و حرکت خود را از دوک می گیرد . دوک نیز توسط موتور می چرخد . نخها پس از عبور از زیر شیطانک دور آن پیچیده می شوند .
هر دور شیطانک (دوک) معادل یک تاب در نخ چند لا است .
بعد از آن دوکها را روی پایه های مخصوص برای قرار دادن در دستگاه اتوکلاو می پیچند و به منظور جلوگیری از پا ملخی شدن نخها را در اتوکلاودر بخار 50 C به مدت 47 دقیقه تثبیت قاب می دهند .
در این سالن ، 1 عدد چهارلاتابی ، 2 دستگاه بوبین می باشد . نخهای مورد استفاده مورد استفاده ژاکارد و راشل باید سفت تاب باشد که در اینجا بوسیله بخار تثبیت تاب می شود . بوبین را داخل آن قرار می دهند و برای هر نخی درجه بخار مورد نیاز آن را می دهند که قفسه داخل دستگاه بر مبنای سه لا طراحی شده است .
تنظیمات دستگاه تثبیت تاب بر اساس جدول زیر می باشد :
نوع نخ با میزان تاب مربوطه
مجموع مدت زمان در مرحله خلاء
مدت زمان لازم جهت فیکسه کردن
درجه حرارت
پلی استر با تاب خیلی بالا
15
20
120-130 C
پلی استر با تابهای پایین
15
20
100-120 C
پلی استر خام و تکسچره نشده
10
10
80 C
نایلون با تابهای بالا
15
15
70-90 C
نایلون با تابهای پایین
10
10
90 C
نایلون خام تکسچره نشده
10
10
50-60 C
اکریلیک
10
10
70 C
پنبه و مخلوطهای آن
10
10
60 C
ویسکوز
10
10
60 C
پشم و مخلوطهای آن
10
10
40 C
برای فیلامنت نمی توانیم سیستمهای درامی داشته باشیم چون نخ سر می خورد و یا به عبارتی در اصطلاح کار کله می کند . در هر دو طرف ماشین می توانیم تابهای مختلف بدهیم و هر طرف می تواند تاب جداگانه داشته باشد مثلاً یک طرف 5 و طرف دیگر 2 باشد .
70 چشمه هر طرف با هم تاب یکی دارند و spindle به spindle نمی توانیم تغییر دهیم .
هر ماشین بوبین پیچی 32 چشمه دارد (البته ماشین های بوبین پیچی آلمانی) .
دستگاه بوبین پیچی مارک ARCT فرانسه است که 18 چشمه دارد .
ARCT : Aterliers Roannais Constractions Tentiles
و دستگاه چند لاکتی SCRAG ساخت سال 1964 می باشد . در ماشین چند لاکتی هر چند سرعت دستگاه بالاتر باشد میزان تاب کمتر است و بالعکس . نخ تکسچره حالت پفکی دارد ولی flit این حالت را ندارد .
معمولاً نخ 1/100 4 لا و نخ 3 1/150 لا می کنند (نخهای رنگی) و در اختیار قسمت برودری قرار می دهند .
کنترل کیفیت :
در این سالن محصولات خام بازبینی می شود . به این ترتیب که پارچه های بافته شده در سالنهای گردباف و کتن و راشل روی میزی باز می شود و عیوب کار مورد بررسی قرار می گیرد .
برای پارچه های گردباف و کتن در صورت مشاهده عیوب آن قسمت را می برند و به قسمت قبلی گره زده و رول می کنند .
برای درجه بندی پارچه پارامتر زده/متر را برای هر رول محاسبه می کنند . به این ترتیب که اگر به ازای X متر پارچه N تا زدگی و عیب وجود داش ، X/N را محاسبه کرده و با توجه به عدد بدست آمده از این پارامتر ، را درجه بندی می کنند .
این پارامتر برای بافت خاص و مواد اولیه گوناگون متفاونت است .
یکی از مهمترین معایب این روش این است که فاصله بین عیوب در تار گرفته نمی شود برای پارچه های راشل در صورت مشاهده عیوب بدون بریدن پارچه متراژی را که در آن عیب مشاهده شده را یادداشت می کنند ، اگر زدگی پارچه زیاد باشد ، آن را به صورت حریر ساده بفروش می رسانند والا برای تست برودری فرستاده می شود .
تاسیسات کارخانه بافت آزادی :
تاسیسات کارخانه بافت آزادی بطور متمرکز در یک سالن نمی باشد و با توجه به نیاز بخشهای مختلف کارخانه پراکنده می باشد . بعنوان مثال در کنار بخش رنگرزی تصفیه خانه و دیگهای بخار قرار دارد همچنین در بخش بین رنگرزی و تکمیل بویلرهای روغن مورد احتیاج ماشین های استنر وجود دارند .
آبرسانی ، تصفیه خانه ، سرویس دهی دیگهای بخار (بجزء مشعلهای روغن) از جمله بخشهایی هستند که به این قسمت مربوط می شوند . سیکل عملیات جهت تهیه بخار آب بصورت زیر است :
آب سرد تصفیه شده تصفیه آب منبع آب چاه
پیش گرم کن
دیگ بخار
کلاکتور (جمع کننده بخار آب)
واحدهای مورد مصرف
آب تصفیه صنعتی : آب خامی است که از چاه عمیق بالا می آید و وارد سیستم تصفیه می شود که در بخشی از قسمت رنگرزی و دیگهای بخار استفاده می شود . سیستم تصفیه شامل بخشهای زیر است :
منبع های تصفیه آب (ستونهای تصفیه)
نمک (سنگ نمک و نمک نخودی)
در بخش تصفیه خانه که جنب بخش رنگرزی قرار دارد ، یک چاه عمیق و آب انبار قرار دارد که بوسیله پمپ های قوی از چاه به آب انبار پمپ می گردد و از آنجا به ستونهای سختی گیر آب پمپ می شوند . در کارخانه سه ستون سختی گیر وجود دارد که بر اساس تبادل یونی و با استفاده از زرین کاتدی عملیات تصفیه آب را انجام می دهند .
ستونهای تصفیه طبقه طبقه هستند :
طبقه اول : شامل سنگ سیلیس درشت است .
طبقه دوم : شامل سنگ درشت .
طبقه سوم : شامل رزین یک جامد است .
ارتفاع این ستونها حدود 9 متر می باشد که حدود 3 متر آن را دو لایه سنگ سیلیس و یک لایه رزین حدود 2 متر و مابقی را آب تشکیل می دهد . گنجایش هر یک از ستونها 9cm3 می باشد . تصفیه خانه این کارخانه از دو مخزن با حجم تقریبی 3cm3 تشکیل شده است که مخزن از لایه های فیلترهای مختلف تشکیل شده است و آن ، فضای خالی است . لایه های پایینی از شن و ماسه و سنگ سیلیس تشکیل شده است و هر چه به طرف لایه های بالاتر می رویم ریزتر می شود و لایه های بالاتر از زئولیت که یک زرین مصنوعی است تشکیل شده است .
طرز عمل زئولیت : وقتی آب از روی زئولیت (Na2z) عبور می کند ، املاح فلزات سنگین آن یعنی کلسیم و منیزیم تبدیل به املاح سدیم می شود .
سختی موقت ca (hco3)2 + na2z caz +2NaHco3
mg(Hco3)2+ na2z mgz + 2NaHco3
سختی دائم caso4 + na2z caz + Na2so4
mgso4 + na2z mgz + Na2so4
مقدار سدیم موجود در زئولیت محدود می باشد . بنابراین اثر سبک کنندگی آن نیز محدود می باشد . پس از آنکه کلسیم و منیزیم به جای تمام سدیم آن قرار گرفت یا کاملاً اشباع شد ، فعالیت خود را از دست داده و خاصیت سبک کنندگی آن را از بین می رود . زئولیت غیر فعال و اشباع شده را می توان در مجاورت با محلول غلیظ Nacl قرار داده و دوباره آن را فعال کرد به این ترتیب که :
ca z +2 nacl cacl2 +Na2z
mgz+2 nacl mgcl2 + Na2z
بازیابی زئولیت ها بیشتر از چند بار میسر نمی باشد ، زیرا زئولیت دیگر قابلیت بازیابی را نخواهد داشت و باید تعویض گردد .
کارخانه بطور متوسط روزانه چهارصد متر مکعب آب تصفیه شده مصرف می نماید . آب چاه (خام) حدود 170 ppm سختی دارد که بعد از تصفیه حدود 5 ppm می رسد . جهت احیاء رزین کاتدی که وظیفه گرفتن یونهای کلسیم و منیزیم را داراست از آب نمک (نمک مصرفی کلرید سدیم است) استفاده می شود نمک را در آب
می ریزیم ، مخلوط کرده و آب نمک بدست می آوریم . آب نمک را در ستون تصفیه می ریزیم و آنرا در ستونها شستشو می دهیم که هر نوع املاحی که در آب وجود دارد و نیز نمک از بین می رود . آب نمک از قسمت بالای ستون وارد می شود و از قسمت پائین آن خارج می شود و برای از بین بردن نمکهای معلق موجود در آب یک فشار آب قوی به آب نمک می دهند که می تواند هم بصورت back wash باشد یعنی آب از پایین ستون وارد
می شود و از بالای ستون خارج می شود و یا اینکه بصورت معمول یعنی آب از بالای ستون وارد شود و از پایین ستون خارج گردد .
آب خام دارای سختی PH=7/5 , 62 ppm می باشد که با وارد کردن یونNa+ سختی آب گرفته می شود یعنی یون Na+ جایگزین ca2+ , mg2+ شده و آنها را رسوب می دهد ، در ضمن Nacl رزین زئولیت را احیا می کند .
شستشوی مخزن :
مخزن را back wash می کنیم ، یعنی آب را از پایین به بالا وارد می کنیم .
آب نمک را از بالا داخل مخزن ریخته تا رزینها احیا شوند .
از بالا آب می ریزیم تا آب نمک را بشوید .
نمک
آب
با استفاده از در هر نوبت شستشو که حدود یک ساعت و نیم طول می کشد ، صورت
می پذیرد ، متاسفانه در مورد فاضلاب کارخانجات بافت آزادی هیچگونه عملیاتی به روی آبهای خروجی از
ماشین ها و پساب های ماشین آلات انجام نمی دهند و تصفیه ای در آبها صورت نمی گیرد و تمام فاضلاب مستقیماً به فاضلاب شهری تهران وارد می شود ، در صورتیکه می توان با استفاده از یک سیستم برگشت مناسب مصرف آب کارخانه را کاهش داد و همچنین جلوی مشکلات زیست محیطی را گرفت . مثلاً آبهایی را که برای شستشوی پارچه ها مورد استفاده قرار می گیرند را می توان جهت استفاده برای دیگر پارچه ها نیز استفاده نمود یا شستشوهایی که پس از رنگرزی صورت می گیرد را می توان تصفیه نمود و دوباره مورد استفاده قرار داد و یا اینکه در سفید گری زمانیکه از مواد اکسید کننده که به طبیعت آسیب می رسانند استفاده نمود حداقل غلظت این مواد را کم نماید تا آسیب کمتری به طبیعت برسد .
دیگ بخار :
محل قرار گیری دیگ بخار در یک واحد صنعتی با در نظر گرفتن ابعاد دیگ با درب باز و تجهیزات مورد نیاز مانند دستگاه سختی گیر آب ، منبع تغذیه آب و کلاکتورها تنظیم می شود . همچنین نکات ایمنی نظیر وسایل اطفاء حریق باید در محل رعایت شود . محل نصب دیگ بخار می باید حتی الامکان دور از دستگاههای حساس و خطرناک واقع شود تا در صورت بروز سانحه امکان سرایت و انتشار آسیب های وارده به حداقل ممکن کاهش
یابد . ساخت دودکش مناسب و رعایت نکات ایمنی در مورد تجهیزات برقی جانبی نیز می باید در عملیات نصب دیگ مورد توجه واقع شود . ارتفاع دودکش دیگ با توجه به شرایط محیطی تعیین می گردد . همچنین نصب دیگ بخار مستلزم ساخت فوندانسیون مناسب در محل استقرار دیگ و نیز محل فعالیت پمپهای جانبی دیگ است . با توجه به این امر پس از طی دوره مفید لوله ها (پاس 2و3 عبور هوای داغ) و یا در صورت بروز مشکلاتی نظیر خوردگیهای موضعی ناشی از رسوب گذاری در جداره خارجی لوله ها می بایست نسبت به تعویض آنها اقدام نمود .
در مقابل دیگ بخار فضایی معادل طول دیگ بعلاوه فضای مورد نیاز فعالیت اپراتور در نظر گرفته می شود جهت سهولت در عملیات تبخیر آب در داخل دیگ و نیز برای به حداقل رساندن شوک گرمایی و نیز جهت خارج کردن گازهای محلول در آب از مخزنی به نام دگازور استفاده می شود . بخشی از بخار خروجی از دیگ از طریق افشانه های بخار از سمت بالا و پایین ، آب تصفیه وارد شده به دگازور را تا دمای مناسب ورود به دیگ
cْ 80 – 100 گرم می کند . در این دما گازهای محلول در آب از آن خارج می شوند ، همچنین مواد مورد استفاده جهت سختی زدایی و کنترل PH آب دیگ شامل محلول هگز امتافسفات و سدیم سولفات از طریق پمپهای جدا گانه ای متناسب با میزان مصرف آب در دیگها به داخل این مخزن پمپ می شوند . این مواد در ترکیب با یونهای رسوب گذار از داخل دیگ ، آنها رابصورت ذرات معلق در آورده ونهایتاً در داخل دیگ ته نشین می کنند .
در فواصل زمانی مرتب می باید آب جمع شده در این قسمت را که حاوی غلظت بالایی از رسوبات می باشد ، از داخل دیگ تخلیه کرد . این عمل اصطلاحاً به تخلیه زیر آب دیگ معروف است . آب در داخل دیگها به بخار اشباع با درجه حرارتی معادل cْ 150 – 170 در فشار 6/5 – 8 bar تبدیل شده و از طریق کلاکتورهای تقسیم بخار به قسمتهای مختلف فرستاده می شود . منبع تغذیه آب باید به پمپ نزدیکتر باشد و اتصالات لوله ای حالت مستقیم داشته باشند . مخزن آب باید بالتر از پمپ قرار
گرفته و محل خروج آب از مخزن بالتر از ته مخزن باشد . اگر تزریق مواد شیمیایی (رسوب زدایی) تنها از طریق شیر کنترل تغذیه ممکن باشد باید یک پمپ جداگانه ای برای این کار نصب شود و تزریق مواد شیمیایی در فواصل منظم زمانی انجام گردد . دمای آب مورد استفاده باید بین cْ 80 – 100 باشد . روی مخزن آب ، ترمومتر و شیشه آب نما نصب شده است ، تا بتوان به راحتی حجم آب و دمای داخل مخزن را کنترل کرد . آب طبیعی برای تغذیه دیگ مناسب نیست زیرا دارای خاصیت اکسید کنندگی می باشد و اکسیژن موجود در آب باعث زنگ زدگی سطوح فلزات داخلی به خصوص لوله های دوز می شود ، همچنین باعث کاهش میزان انتقال حرارت شده و راندمان دستگاه پایین می آید . اسید تیه آب باید 10/8 – 11/6 و سختی آب باید 0 ppm باشد . عمل
نرم نمودن آب تغذیه معمولاً در سختی گیرها انجام می گیرد که به دستگاههای تعویض یون معروفند . در این دستگاه یونهایی که باعث سختی آب می شوند (ca2+ , mg2+) با کاتیون ن
مک موجود در سختی گیرNa+ تعویض شده و سختی آب گرفته می شود :
Mg2+So4 2- + Na2Q MgQ + Na2So4
Ca2+So4-2 + Na2Q CaQ + Na2So4
بازیابی نمک : Ca2+Q + 2Nacl Na2Q + Qcl2
بازیابی بافت 1 دارای دو دیگ بخار است که از بخار جهت سیستم گرمایی ماشین های جت و اتوکلاو استفاده می شود :
دیگ بخار ساخت ماشین سازی اراک با ظرفیت 10 تن .
دیگ بخار ساخت کارخانه SEACK آلمان با ظرفیت 12 تن .
کارخانه بافت 2 نیز دارای دو دیگ بخار می باشد که با توجه به حجم مصرف کم فقط یکی از آنها در حال کار است :
1) دیگ بخار ساخت ماشین سازی اراک با ظرفیت 8 تن .
2) دیگ بخار ساخت کارخانه SEACK آلمان با ظرفیت 4 تن .
بوسیله مکنده های قوی ، آب را از چاه عمیق کشیده و سیستم آبرسانی به گردش در می آید . کلاً آب موجود در کارخانه بصورت زیر تقسیم بندی می شود :
آب خام : قابل آشامیدن نسیت و شامل مصرفهای عمومی و دستشویی ، سرویس های بهداشتی و استفاده در بخش های چاپ ، شستشو و قسمتی از رنگرزی م
ی شود .
آب تصفیه صنعتی .
در کنار دیگ بخار موتورخانه فرسوده ای قرار دارد که از آن استفاده نمی شود و در آن سه عدد دیگ بخار از رده خارج با ظرفیت های کم قرار دارد . از طرف دیگ بخار بوسیله لوله هایی که متاسفانه اتلاف انرژی زیادی دارند برای بخشهای شستشو و چاپ نیز فرستاده می شوند که افت درجه حرارت بخار در آنها چیزی حدود cْ30 است . آب خام وارد مخازن تصفیه آب شده و سختی آن گرفته می شود . سپس وارد کلاکتورها شده و از آنجا به دگازور (مخزن آب تغذیه) و قسمتهایی که در آنها از آب خام استفاده می گردد فرستاده می شود . دمای آب ورودی
cْ 80 می باشد . (مخزن دگازور جهت اکسیژن گیری و رسوبات بکار می رود) سپس آب به
داخل دیگ پمپ می شود . در قسمت مرکزی دیگ مشعل وجود دارد که می توان شعله آن را تنظیم کرد و دمای آب داخل دیگ را به cْ 150 – 170 رساند . بخار آب از طریق لوله هایی خارج می شود . اگر دستگاه روی اتوماتیک باشد ، تا وقتی که فشار در لوله ها افت می کند و بخار مصرف می شود ، بخار تولید می کند تا تمام افت فشار را جبران کند . آب تصفیه شده ابتدا وارد مخزنی که قبل از دیگهای بخار است می شوند و از آنجا بطور اتوماتیک وارد دیگهای بخار می شود . (مقدار آب وارد شده به هر دو دیگ از مخزن ، قابل تنظیم است) هر دو دیگ بخار دارای آب نما ه
ستند که مشخص کننده سطح آب در دیگهای بخار است . دیگهای بخار به دلیل حساسیتی که دارند نیاز به آب تصفیه سالم (بدون هیچ املاحی) دارند . بعد از ستونهای تصفیه آب به قسمتی بنام کلاکتور می رود که تقسیم کننده آب کارخانه است . سپس آب از کلاکتور بوسیله لوله هایی به منبع دگازور که تامین کننده آب مصرفی دیگهای بخار است منتقل می شود . هنگامیکه آب داخل دیگهای بخار کاهش پیدا می کند ، بطور اتوماتیک آب مورد نیاز بوسیله پمپ های مشخص از دگازور تامین می شود . حرارت مورد نیاز دیگها بوسیله گاز شهری و گازوئیل در کوره حرارتی تامین می شود .
تصفیه صنعتی در واقع آب نرم تولید می کند که در دیگهای بخار و بخشی از قسمت رنگرزی استفاده می شود 90% از بخار تولید شده در دیگهای بخار برای مصرفهای ذکر شده در زیر استفاده می شود :
تکمیل ، چاپ ، شستشو ، حمام ها ، رنگرزی و …
دیگهای بخار سطح نرمالی حدود ظرفیت خود دارند که باید تا سطح نرمال آب داشته باشند تا دیگهای بخار کار کنند (این سطح نرمال قابل تنظیم است) .
سوخت مصرفی دیگهای بخار ، گاز و گازوئیل است که در صورت نبود گاز از گازوئیل استفاده می شود . به دلیل بالا بودن ویسکوزیته سوخت مازوت می باید مخازن حاوی این سوخت ، تحت عملیات گرمادهی قرار گیرند تا سوخت قابل پمپ کردن باشد . پس از شروع عملیات ساخت تصفیه خانه و برداشتن مخازن مازوت و تجهیزات آنها در حال حاضر از گازوئیل به عنوان سوخت کمکی استفاده
می گردد . در این دستگاه از مازوت استفاده نمی شود ، زیرا مازوت سوخت سنگین می باشد و در حرارت پایین به دیواره ها می چسبد ، پس مجبوریم در انتهای هر سیکل از گازوئیل استفاده کنیم تا مازوت از دیواره های لوله ها شسته شود .
در داخل دیگهای بخار لوله های مارپیچی وجود دارد که بوسیله مشعل و حرارت مستقیم گرم می شود . کارخانه دارای دو جمع کننده ( collector ) بخار برگشتی از ماشین آلات است ولیکن سیستمی برای جمع آوری آب کندانسه شده وجود ندارد .
حرارت خروجی هواکش های دیگ بخار بین cْ360 – 550 متغییر است که اتلاف انرژی است و هواکش ها به هوای آزاد بالای سوله کارخانه متصل است . فشار بخار خروجی کارخانه از دیگهای بخار در حدود 6–9 bar می باشد . فشار آبی که وارد دیگهای بخار می شود می باشد . متاسفانه درجه حرارت بخار خروجی دقیقاً مشخص نیست . در هر ساعت هر کدام از دیگها 200 lit سوخت گازوئیل مصرف می کنند . سیستم گازوئیل بصورت انژکتوری است که گازوئیل را بصورت پودر در می آورد . این کار بعهده مشعل است و برای سوخت گاز مشعل روشن نمی شود .
روغن کار ترکیب گاز با هوا را به عهده دارد . جرقه زدن الکتریکی وجود دارد که مجهز به چشم الکترونیکی است . زمانیکه چشم جرقه را رویت می کند ، دیگ بخار بطور اتوماتیک کار می کند . البته در ابتدا گاز به دیگ تزریق می شود ، سپس جرقه زن الکتریکی جرقه می زند و شعله ایجاد می شود . سپس تمام و شعه ایجاد می شود . سپس تمام بخشهای دیگ کار می کند .
فشاری که فن به هوا وارد می کند 400 m bar است ولی فشار بخار خروجی بین 6 – 90 bar است . ماکزیمم فشار بخار خروجی 15 bar است . فشار هیدرولیکی که دیگهای بخار بوجود می آورند 1/62 می باشد .
تنظیم شعله بوسیله کلید صورت می گیرد و با افزایش شعله بخار بیشتری نیز تولید می شود . در جعبه کنترل دیگهای بخار کلید سوخت (گاز و گازوئیل هر کدام کلید جداگانه ای دارند) ، کلید استارت (که سه وضعیت روشن ، خاموش و اتوماتیک رامی تواند داشته باشد) کلید هوا (که همواره بصورت اتوماتیک است) و کلید آب موجود است .
فرآیند کار کردن دیگ بخار بصورت زیر است :
حالت خروجی گازهای اضافی .
حالت ایجاد جرقه بوسیله شمع (جرقه زن الکتریکی)
دیدن شعله جرقه توسط فتوسل .
باز شدن دریچه های سئخت و ادامه یافتن شعله .
همچنین سرویس ماهیانه دیگهای بخار هم انجام می شود . دیگهای قدیمی که در کارخانه وجود دارند ، سیستم عملکرد آنها به این ترتیب بود که آب در لوله ها جریان داشت و شعله در اطراف لوله وجود داشت . این سیستم را water tube می نامند . در حالیکه دیگهای بخار بغلی از سیستم fire tube استفاده می کنند که لوله ها محفظه ای ایجاد می کنند که شعله در داخل محفظه است و آب پشت این لوله ها واقع می شود . لذا این باعث می شود که لوله های ب
خار به راحتی از کنار دیگهای بخار به مکانهای مورد نظر فرستاده شوند . اما لوله های هدایت دارای پوشش مناسبی نیستند که در اتلاف انرژی موثر می باشد . همچنین تعداد زیادی پیچ و خم با توجه به روابط سیالاتی باعث ایجاد اتلاف انرژی می شود . بنابراین بهتر بود پوشش های مناسب جهت لوله ها استفاده شود و حتی الامکان از دادن پیچ و خم به لوله جلوگیری شود .
در کنار دیگهای بخار در جهت دیگر بویلرهای روغن ( oil boiler) سالن تکمیل وجود دارد که حرارت مورد نیاز خشک کن های چاپ و استنتر را تامین می کند .
گرمایش روغن رادیاتورها :
برای ایجاد هوای خشک و گرم از رادیاتورهای روغن استفاده می شود . گرمای این رادیاتورها توسط حرکت روغن داغ در آنها ایجاد می شود . توسط سوختن گاز یا گازوئیل روغن درون مخزن مخصوص گرم می شود و به سایر قسمتهایی که به رادیاتور جهت ایجاد هوای خشک و گرم احتیاج دارند ، منتقل می گردد .
در این کارخانه 7 دیگ روغن قرار دارد که در حال حاضر 6 عدد از آنها در حال کار هستند و روغن داغ شده را برای خشک کن چاپ و استنترهای قسمت تکمیل آماده می کند . دیگهای گرم کننده روغن ، استوانه تو خالی است که روی جدار داخلی آن لوله ای بصورت مارپیچ در پایین وارد شده و از بالای آن خارج می شود . در مرکز این استوانه فوقانی آن ، مشعلی قرار دارد که با گاز کار می کند و در صورتیکه لازم شود می تواند با گازوئیل نیز کار کند و این مشعل باعث گرم شدن روغن داخل لوله مارپیچ می شود . در نهایت روغن داغ شده از دیگ خارج می شود . ظرفیت حرارتی این مشعلها cْ 250 است حداکثر حرارت لازم در قسمت های چاپ و تکمیل cْ210 است با توجه به افت حرارتی cْ 10 در تابستان و cْ 20 – 30 در زمستان ، حرارت ایجاد شده توسط مشعل را تنظیم می کنند .
روغنهای گرم شده توسط مشعلها به یک کلاکتور هدایت می شود ، سپس از آن به قسمتهای مختلف کارخانه فرستاده می شود ، همچنین روغنهای برگشتی از قسمتهای مختلف ابتدا وارد یک کلاکتور می شوند . و سپس به دیگها می روند . روغنی که به رادیاتورها می رود پس از انتقال حرارت خود مجدداً به سمت دیگ می آید و گرم می شود ، در نتیجه روغن مذکور در یک سیکل بسته حرکت می کند ؤ از مشعل حرارت می گیرند و توسط رادیاتورها حرارت
را پس می دهند .
بسته به مرغوبیت روغن هر 9 – 10 سال یکمرتبه روغن را عوض می کنند . در زمان تعویض روغن درجه حرارت آن پایین آورده می شود و در دمای cْ 30 روغن ، روغن را خارج کرده و از روغن جدید استفاده می شود . در صورتیکه مدت زیادی از مصرف روغن بگذرد رنگ آن تیره شده و غلظتش کاهش می یابد که در نتیجه مدت زمان گرم شدنش افزایش می یابد . ظرفیت روغن کلاً 16000 لیتر است و نقطه جوش آن بالای و cْ400 می باشد در صورت خراب شدن روغن ، در اثر مرور زمان باعث تخریب و خوردگی دیگها می شود . پس از پر کردن روغن جدید در حرا
رتهای مختلف آن را هواگیری می کنند . برای پر شدن لوله های درون هر دیگ 4 بشکه 220 لیتری روغن لازم است .
این بویلرها ، روغن Thermia E متعلق به کمپانی شل و یا روغن کمپانی Rluber را مصرف می کنند . خاصیت پایداری خوب روغن کمپانی شل باعث می شود که هر ده سال یکبار آن را عوض می کنند ولی روغن کمپانی Rluber را در هر 5 سال یکبار عوض می کنند ، ولی این روغن از جهت خاصیت نسوز بودن بهتر از روغن کمپانی شل می باشد .
مشخصات بویلرها بصورت زیر می باشد :
حجم روغن مصرفی هر بویلر : 750 lit
ساخت کمپانی HTZ ( آلمان در سال 1972 )
درجه حرارت ایجاد شده توسط مشعلها cْ 250
ماکزیمم فشار وارده به روغن 10 bar
مقدار برق مصرفی : 1160 kw
توان بویلرها : 42000000
فشار وارده به مشعل 0/2 – 0/6
روغنهای مصرفی در حال حاضر 1NHNL – T200/1 * NLCAL – OR 302 * 1887 KLU – BE – R ساخت آلمان می باشند . غیر از 7 دیگ مذکور ، مخزن دیگری نیز وجود دارد که روغنهای منبسط شده را در آن سر ریز می کنند و در صورت کم شدن روغن در لوله ها از داخل آن روغن به لوله ها می رود و در نتیجه همواره در لوله ها روغن وجود دارد و توان به حجم روغن
داخل مخزن اضافه کرد .
بویلرها حرارت مورد نیاز خشک کن انتهای دستگاه چاپ و حرارت دستگاه فیکسه و چهار استنتر را تامین می نمایند . روغن گرم شده بوسله بویلرها به شیرهای سه طرف پنوماتیک که بصورت زیر هستند وارد می شود :
فشار هوا
خروج هوا
ورود
روغن برگشتی به یک جمع کننده می رود . روغن ورودی نیز قبل از ورود به بویلرها از یک جمع کننده وارد بویلرها می شود . در داخل بویلرها بصورت مارپیچی داخل مخزن می باشد که مشعل از بالا حرارت را به داخل می دهد . حالت بویلرها مثل دیگهای بخار water tube می باشد . افت درجه حرارت بطور متورسط cْ 25 – 15 می باشد . سوخت مشعلها گاز می باشد ولی می توان از گازوئیل نیز استفاده نمود که برای این کار یک مخزن گازوئیل نیز در کنار بویلرها وجود دارد . دمای سوخت روغن توسط ترموکوپل نشان داده می شود . در قسمت تکمیل نحوه تعیین درجه حرارت استنترها بیان می شود .
در کارخانه کمپرسورهای پیستونی موجود می باشند . هوای فشرده توسط اب خنک می شود . کارخانه همچنین دارای دو پست برق است که یکی دارای توان 1900 KW و دیگری 900 KW می باشد .
کمپرسورها :
هوا وارد کمپرسورها می شود ، آب و روغن آن توسط فیلتر گرفته می شود و توسط مشعل گرم می گردد و وارد مخزن میانی دیگ می شود .
مهمترین مشکلی که ممکن است در حین کار با آن مواجه شویم کم شدن سطح آب دیگ است که یک حد مجاز داریم . اگر از آن حد کمتر باشد ، باعث از بین رفتن دیگ می شود . پس اپراتور موظف است همواره آب نما را کنترل نماید . عملیات کنترل سطح آب دیگ توسط رله های برقی نصب شده در داخل فلوترها بصورت اتوماتیک انجام می پذیرد . در صورت بروز مشکل و پایین تر رفتن سطح آب از حد مجاز (زمانی که سطح آب با سطح خارجی کوره مماس شده باشد) سیستم بصورت اتوماتیک دیگ را خاموش کرده و از طریق بصدا در آوردن زنگ اخبار کمبود آب را به اپراتور اعلام می نماید . در
این حالت پمپها تا زمان رسیدن آب به سطح فعالیت عادی دیگ کار می کنند . رسیدن به این منطقه از طریق کنترل سطح آب درون آب نما میسر است . در این هنگام اپراتور باید دیگ را مجدداً روشن کند . برخی از مشکلاتی که در هنگام فعالیت دیگ بروز می کند عبارت انداز :
دیگ آبگیری نمی کند .
مشعل شروع بکار نمی کند .
موتورهای مشعل و فن کار می کند و شعله ایجاد نمی شود .
مشعل روشن شده و بلافاصله خاموش می شود .
مشعل در حین کار خاموش می شود .
شعله دود می کند .
مشعل دایماً خاموش روشن می شود .
بیشتر این مشکلات به دلیل عدم رسیدگی کامل به دیگ است . به همین منظور لازم است در زمینه تمیز کردن دیگ بصورت دوره ای انجام گیرد . به عنوان مثال : روغن زنی ، گریس کاری قطعات ، بررسی مشعل از نظر نشتی ، بررسی علائم خبری دیگ از قبیل زنگ اخبار .
در ضمن دربهایی هم در جلو و عقب ماشین قرار دارند که برای پاک کردن دود و لوله ها و داخل دیگ بکار می روند .
مشخصات پمپ آب تغذیه دیگ بخار 12 تنی .
ارتفاع آبی که توسط پمپ ، پمپاژ می شود 60 m می باشد .
سختی آب خام برابر PH , 62 ppm آن برابر 7/5 می باشد .
مواد شیمیایی که به دگازور تزریق عبارتند از :
900 گرم هگزامتافسفات
600 گرم سولفیت سدیم
418 A
H
TYPE
157
Q
2000
h
095
Y
mws
170
H
ْ c
110
t
سالن شستشو :
عمل شستشو اولین عمل تکمیل مرطوب می باشد و به منظور برطرف کردن مواد خارجی مانند روغنهای رسیندگی وناخالصی های قابل حل در محلولهای شستشو انجام می گیرد . علاوه بر از بین رفتن ناخالصی های ساختمان بافت پارچه متراکم تر شده و ابعاد آن کاهش پیدا کرده و زیر دست آن تغییر پیدا می کند .
در سالن شستشو دو ماشین شستشوی مداوم وجود دارد : ماشین چاپ شویی و ماشین سفید شویی .
شستشوی هر دو ماشین بصورت عرض باز صورت می گیرد . برای ورود پارچه به ماشینها ، سر آنرا به استری موجود در ماشین می دوزند و دستگاه را روشن میکنند تا پارچه به دنبال آستری از بین غلتکها عبور می کند . بعد از تمام شدن پارچه هم آستری را به انتهای آن می دوزند و به این ترتیب آستری همیشه در هنگام خاموش بودن دستگاه ، بین غلتکها باقی می ماند .
بیشتر پارچه های بافته شده با نخهای مصنوعی بوسیله ماشین چاپ شویی شسته می شوند .در ابتدای عمل پارچه از داخل واگن به ماشین تغذیه شده ، در قسمت ابتدایی ماشین ترمز (جهت شل و سفت کردن پارچه) و همچنین شاخ و سنسورهای نوری وجود دارد که جهت باز کردن لبه های لوله شده پارچه می باشد و عرض پارچه در حال تغذیه را تحت کنترل قرار دارند تا پارچه بدون چروک وارد دستگاه می شود .
ماشین چاپ شویی سافت 1975 آلمان است وحداکثر سرعت عبور پارچه از آن 60 می باشد که معمولاً روی 20 تنظیم می شود . در انتهای آن ، دستگاه خشک کن قرار دارد که با حداکثر سرعت 60 بطور مداوم قرار گرفته است . موادی معمولاً در این کارخانه مورد مصرف قرار می گیرند عبارتنداز :
صابون صنعتی ، لاستیک سودا وهیدروسولفیت سدیم که معمولاً با هم مخلوط می شوند .
برای برطرف کردن رنگهای سطحی و بالا بردن ثبات شستشویی ، پارچه های چاپ شده در این ماشین شستشو می شوند بنابراین زیردست پارچه قبل از شستشو بسیار خشن است اما پس از آن ، به دلیل برطرف کردن خمیر چاپ باقی مانده روی سطح نرم و لطیف می شود .
دستگاه دارای 10 حمام است .در شستشوی نایلون ، حمام 1 سرد و شامل آب ، اسید استیک و ویزیتور
می باشد و در حمام تثبیت کننده رنگ است . حمام 2 آبکشی سرد را انجام می دهد .حمام های 3 تا 6 دارای دمای 30 تا 60 درجه هستند و شامل آب و صابون می باشند.در حمام های 7 تا 10 آبکشی با آب سرد صورت می گیرد .
شرایط شستشوی پلی استر کمی متفاوت است ، مثلاً دمای حمام های 1 تا 5 بین 60 تا 90 درجه می باشد .
پساب حمام ها رنگی است که در کانالهای زیر ماشین جریان می یابد و به بخش تاسیسات برای تصفیه منتقل می شود . صابون مورد استفاده nanionic است و لذا سختی آب در شستشو مشکلی ایجاد نمی کند و از آب معمولی استفاده می کنند و نیازی به استفاده از آب نرم نیست .
حمام 1 دارای سه غلتک مشبک با سوراخ های ریز (دو غلتک در پایین و در تماس با حمام و یک غلتک در بالا) می باشد . علت مشبک بودن این است که میزان تماس و آبخور شدن پارچه بیشتر باشد . پارچه از لابلای غلتکهای سیلندر عبور کرده با آب سرد آبخور شده ، رنگینه های سطحی پارچه گرفته می شود .
سرعت تغذیه و عبور پارچه از ماشین شستشو بسیار مهم است . پارچه های سبک تر (مثل نایلونی و لباسی 84) با سرعت حدود 28 و پارچه های سنگین تر با سرعت 22 ، ولی در مورد پارچه های سنگین تر مثل داکرون 100 ، سرعت از 13 تجاوز نمی کند . شستشوی سریع سبب باقیماندن رنگینه های جذب نشده و همچنین غلظت دهنده شده کهسبب میگردد تداخل رنگی در چاپ ایجاد شده و خطوط مرزی و زیبایی چاپ از بین برود .
پارچه ها پس از عبور از بین چند غلتک لبه باز کن که می توانند هم شیاردار فلزی و هم شیاردار چوبی باشند به حوضهای بعدی انتقال می یابند . حوضهای بعدی شامل غلتکهای فولارد است .
در حمام 2 یک غلتک مشبک با سوراخ های درشت در تماس با حمام قرار د
ارد . پس پارچه از بین
دو غلتک شیاردار عبور می کند و آب سرد روی آن اسپری می شود . حوض دوم برای پارچه های نایلونی حاوی آب خالی است و برای پارچه های پلی استری شامل مواد و بخـار است . چون پارچه های نایلـونی تنها به آب احتیاج دارند ، بنابراین شـیر خروجی شاسی را در این مورد نمی بندیم ، ولی در مورد
پارچه های پلی استری چون در شاسی بخار باز می شود و آب درون شاسی گرم است ، لوله خروجی را می بندند . پارچه پس از آبخور شدن توسط فولارد پرس میگردد و آب بهمراه رنگینه های جذب نشده از سطح کالا جدا
می شود . در بعضی موارد برای نایلون هم از مواد دیگری به جزء استفاده می کنند (مثل هیدروسولفیت) .
دو شیر جهت ورود مواد دیده می شود که از یکی صابون و از دیگری سدیم دی تیونیت و همراه سودا خارج
می شود . سدیم دی تیونیت در محیط قلیایی احیا کننده بسیار قوی است و رنگینه های جذب سطحی شده را از پارچه جدا می کند . سدیم دی تیونیت قابل احیا شدن در دمای زیر 100c را دارد که البته دمای حوضها در حدود 90-95c است ولی در مورد پارچه های نایلونی دما پایین تر است .
حوضهای 3 و 4 و 5 و 6 هم ، همانند حوض دوم عمل می کند . در این حوضها آب و مواد وبخار داریم میزان و نوع مواد مصرفی بستگی به جنس پارچه دارد . در مورد پارچه های نایلونی در این چهار حوض ، مواد کمتری را به نسبت پارچه های پلی استری می ریزند . بطور کلی قاعده علمی خاصی در اینجا برای مصرف مواد حکمفرما نیست و توافقی بین بخش شستشو و آزمایشگاه صورت می گیرد که اگر مورد قبول آزمایشگاه بود ،
پارچه ها را به همان روال شستشو می دهند ، در غیر این صورت میزان مواد را کم و یا زیاد می کنند . در مورد این حوضها ، علاوه بر فولارد ، غلتکهای راهنما و لبه بازکنی زیادی مشاهده می شود . پس از حمام 6 ، پارچه از روی یک غلتک که ضمن چرخش حرکت نوسانی به بالا و پایین دارد (حرکت لرزشی) عبور می کند و بطور آزاد روی یک توری سیمی در حال حرکت قرار می گیرد و روی آن آب اسپری می شود . این کار برای حذف کششها وتنشهای پارچه صورت می گیرد { پس از حوض ششم ، یک غلتک پره ای (چهار پره) بالای حوض هفتم است و کف این حوض یک نوار توری مشابه حصیر است که بوسیله دو غلتک حرکت می کند . غلتک
پره دار به همراه لوله آب پاشی که از پشت به پارچه آب را با شتاب می زند ، باعث می شوند که پارچه بصورت تادار بر روی حصیر فلزی قرار گیرد . این نوار توری متحرک پارچه را به جلو هدایت می کند . در بالای نوار هم کلاً شش میله آب پاش قرار دارد که به پارچه به شدت آب می پاشند . }
کلاً حوضهای 7 و 8 و 9 جهت آبکشی می باشند . حوضهای 8 و 9 ه
م دارای فولارد و میله آب پاش هستند و پارچه را به دقت شستشو می کنند . فولاردها با فشار باد عمل می کند . غلتک بالایی فولارد در دو طرف خود دو جک دارد که با فشار باد عمل می نمایند . باد و روغن غلتک را بالا و پایین می برند . یک پمپ آب نیز جهت بازگشت آبهای هدر رفته در زیر ماشین قرار دارد . نشانگرهای عقربه ای زیادی جهت نشان دادن فشار و میزان آب و سرعت و دمای پارچه موجودند که تعدادی از آنها (خصوصاً نشانگرهای فشار غلتکها) از کارافتاده اند . تعداد زیادی الکتروموتور جهت حرکت غلتکها وجود دارد که شامل تسمه انتقال نیروی حرکتی به قسمتهای دیگر می باشد . پارچه پس از عبور از قسمت شستشو به قسمت آبگیری و خشک کن تغذیه می شود . پارچه پس از عبور از دو غلتک بر روی یک سینی بزرگ می ریزد و از آنجا به حوض 10 هدایت می شود . حوض 10 مخصوص آبگیری است و حدود 70% از خیسی پارچه را گرفته و پس از آن پارچه روی یک صفحه قرار می گیرد و درون محفظه خشک کن برای خشک شدن نهایی هدایت می گردد .
گرمخانه یک محفظه بسیار بزرگ است که درون آن 4 غلتک بزرگ قرار دارد ، بطوریکه کل محفظه را پوشانده اند . پارچه از لابلای این غلتکها بصورت نشان داده شده در شکل عبور میکند و سپس از محفظه گرمکن خارج می شود . این غلتکها مشبکند و به جای اینکه خود غلتکها داغ شوند ، پارچه توسط هوای داغ عبوری از مابین این شیارها گرم شده وخشک می گردد . حداکثر دمای خشک کن حدود 350 c است که برای پارچه های نایلونی دمایی حدود 150 – 160 c و برای پارچه های پلی استری دمای اپتیمم حدود 210 – 230 c می باشد . فشار خشک کن حدود 03 بار است . (فشار غلتکهای خشک کن) سیستم حرارتی خشک کن تقریباً مشابه استنتر است . روغن داغ توسط پمپها به رادیاتور منتقل شده ، فن هایی که بالای هر غلتک قرار دارند ، گرما را بطور یکنواخت در کل محیط خشک کن پراکنده می کند .
محـفظه خشک کن دو طبقه می باشد و جنـس توریهای روی سیلندرهای درون آن ، از فولاد می باشد .
در صورتیکه جنس توریهای روی سیلندرهای داخل حوض از استیل ضدزنگ است . کلاً این قسمت 4 موتور اصلی دارد و تعداد موتورهای اصلی کل دستگاه چاپ شویی ، 10 تاست و حدود 30 تا هم موتور کمکی دارد و تعداد کل غلتکهای آن 115 عدد است . آب مورد استفاده این دستگاه آب تصفیه نشده چاه می باشد . غلتکهای فولارد آن با دو سیستم هیدرولیکی (شامل آب و روغن) و سیستم پنوماتیک (باد) کار می کند . قبل از هر حوض ، یک فرمان و لنگر داریم . بین هر دو حمام یک لنگر وجود دارد . لنگرها غلتکهایی هستند که دو سر آنها بوسیله دسته هایی توسط جک به دستگاه متصل است پارچه قبل از رسیدن به غلتکهای راهنمای حمام بعد از زیر لنگر عبور می کند و همزمان ، لنگر حرکت کمی به سمت بالا یا پایین انجام می دهد . سیستم جک لنگرها بادی است و فشار آن قابل کنترل می باشد . فشار جک همراره ثابت می ماند و بنابراین کش
ش پارچه افزایش یا کاهش یابد ، لنگر حرکت می کند تا فشار جک همراره ثابت بماند . در واقع لنگرها سنسور تغییرات کشش پارچه هستند و تغییرات کشش وارد به پارچه را پس از حبس کردن جبران می کنند . سیستم همه غلتکهای ماشین به جزء غلتک آخر ، بادی است که فشار آخرین غلتک با روغن کنترل می شود . بنابراین با تنظیم فشار روغن یا هوا ، می توان فاصله nip غلتکهای برداشت را تنظیم کرد و بدین ترتیب up pick را افزایش یا کاهش داد .
فرمان و لنگر سیستم الکتریکی – مکانیکی داشته و دارای حرکت نواسانی بالا و پایین به همراه حرکت دورانی می باشد ، که برای تنظیم سرعت ماشین (سرعت پارچه عبوری) بکار می روند . بطوریکه اگر سرعت پارچه زیاد باشد ، غلتکها بالا آمده و اگر سرعت کم باشد ، پایین آمده و بطور اتوماتیک وار ماشین خاموش شده و سرعت تنظیم می گردد . (میزان کشیدگی تغییر می کند) .
سفیدشویی :
ماشین سفیدشویی برای شستشوی پارچه های خام بکار می رود ، از جمله پارچه هایی مثل دوشس ، کرکی ، داکرون ( 75 , 100 , 150 ) و آستری ها . حداکثر سرعت آن 70 می باشد و شامل 5 حمام است و مجهز به سرعت سنج ، فشارسنج ودماسنج می باشد حمام ها می توانند شامل آب و صابون یا آب خالی باشند .
حمام اول حاوی آب می باشد که دارای سه غلتک مشبک با توری استیل ضدزنگ می باشد ، حوض دوم حاوی آب و صابون است و حوضهای سوم و چهارم جهت آبکشی می باشند . حوض پنجم هم برای آبگیری بکار می رود که حدود 70 – 75% نم و رطوبت پارچه را می گیرد . حرارت حوضهای اول تا چهارم در حد جوش
می باشد . پارچه ها پس از بافندگی سفیدشویی می گردند و دمای حوضها در مورد پارچه های پلی استر و نایلون چـندان متفاوت نمی باشد . در ایـنجا حوضهای اول تا چـهارم پر و حوض پنجم سرد (خالی) می باشد .
(پارچه های شستشو شده در این ماشین بصورت مرطوب به تکمیل یا چاپ منتقل می شوند) .
در ادامه ماشین پیشاور و سوزنهای استنتر قرار دارند که پارچه را به گرمخانه هدایت می کنند که قسمت گرمکن ماشین به علت کارایی پایین از کار افتاده است . مرحله خشک کن کردن نهایی پارچه به همان قسمت تکمیلی (در سالن تکمیل) واگذار می گردد . پارچه ها بعد از عبور از حمام پنجم توسط راهنماها به درون واگن تخلیه می شوند و به سالن تکمیل برده می شوند .
دستگاهها بسیار قدیمی هستند و لوله های بخار نشت می کند . روی بوروشوری که به دیوار زده شده این جمله به چشم می خورد : اتلاف انرژی ، کاهش بازده تولید ، خارج شدن از صفحه رقابت .
مواد تکمیلی :
در سالن تکمیل یک قسمت انبار مواد داریم که مواد مورد نیاز برای تکمی
ل در این قسمت نگهداری
می شوند . مواد مورد استفاده در سالن شامل نرم کن ها ، آهار ، ضد چروک ، صابونها و آنتی استاتیک می باشد که در زیر به برخی از انواع مواد مصرفی و دلیل کاربردشان اشاره شده است :
نرم کن ها :
برای نرم کردن زیردست پارچه و دادن زیردستی مطلوب تر به آن از چند نوع نرم کن استفاده می شود :
نرم کن های سیلیکونی : برای پارچه های نرم و ظریف بکار می رود و برای پارچه های لباسی و پرده های حریر مورد استفاده قرار می گیرد و بدلیل اینکه انعکاس نور را کاهش می دهد به نظر می رسد که عمق رنگ را بالا برده است و بیشتر برای عمقهای تیره مصرف می شود . از آنجا که ترکیبات سیلیکونی برای ایجاد خصلت دفع آب در پـارچه استفاده می شوند ، اگر بخواهند خاصیـت نرم کنندگی داشته باشند باید جزء ترکیبات دی متیل
پلی سیکلوکسان ها باشند تا ایجاد فیلمی انعطاف پذیر با زیردستی نرم در سطح پارچه نمایند . 30 – 50 ) )
نرم کن سیلیکونی قوی و گران قیمت است و برای پارچه های خیلی گران قیمت استفاده می شود و اگر مشتری خاصی ندهد از k44 استفاده می شود .
نرم کن لئومین HSG : خاصیت لغزندگی در پارچه ها ایجاد می کند و سوزنها راحت تر وارد پارچه شده و پرزهای آنها را خارج می کنند . معمولاً از این نرم کن در عملیات خارزنی استفاده می شود . ( 12 )
نرم کن k44 : بیشتر برای پارچه های پنبه پلی استری استفاده می شود و خصلت نرم کنندگی آن کمتر است . برای حل کردن نرم کن k44 ، آنرا در آب جوش ریخته و از اسید استیک 60% به میزان 05 استفاده می کنیم آنگاه آنرا خوب هم می زنیم تا پودر شود . (میزان مصرف k44 : 15 ) (از 10gr تا 30gr همراه با 2 آراستاتیک برای پنبه پلی استرو پنبه استفاده می شود .)
آنتی استاتیک : برای جلوگیری از ایجاد برق و الکتریسیته ساکن در پارچه هایی از قبیل پلی استر ، نایلون و
پارچه های کرکی بکار می رود . ( 5 – 10 )
ضد چروک : رزین ، سیما رزین ایجاد خصلت ضد چروکی به پارچه می دهد ، یعنی اگر چروکی به پارچه اعمال شود ، این ماده خاصیتی به پارچه می دهد که چروک حاصله پایدار نبوده و پس از مدتی به حالت اولیه خود
برمی گردد و در پارچه هایی از قیبل پرده های توری ساده و ژاکارد گل دار بکار می رود . ( 15 )
گراسپینول : برای پرده های برودری 45 همراه با 2 اسید استفاده می شود . اسید را به آن می زنند تا مواد به پودر تبدیل شود و به خورد پارچه برود . یک نوع نرم کن قوی است و زیردست را نرم می کند . ضد چروک هم می باشد و قویتر از آنتی استاتیک است و پارچه را
تمیز نگه می دارد . آنتی استاتیک یک نوع ضد چروک هم می باشد ، بارهای + و – خنثی می شود و گرد و غبار به خود نمی گیرد و برای پرده استفاده می گردد.
FGB : سفید کننده است پارچه را ته آبی نشان می دهد ، یعنی زمینه آن بجای آبی یا سرمه ای می زند . 5 و همراه با 20 آهار و 01 پودر بنفش برای پرده های ژاکارد استفاده می شود .
سفید کننده شیری (EBF) : (سفید کننده نوری) که برای تولیدات پرده ای توری بکار می رود و همچنین پارچه های متقال . ( 3 ) (نمره 5005)
سفید کننده SFN : که به پارچه یک رنگ آبی بسیار ملایم می دهد و یک نوع FGB است و همان کار را می کند . (نمره 5005)
سفید کننده بنفش ( BNF ) 2000 : برای پارچه های متقال (ملحفه ای) استفاده می شود . ( 7 )
لئومین + R – static برای پارچه های خارزنی مورد استفاده قرار می گیرد .
غیر از پرکلروتیلن ، تمامی مواد قابل ریختن در حوضچه مواد که روی ماشین استنتر است می باشند و این مواد بعد از تثبیت در اثر شستشو از بین نمی روند .
نرم کن سیلیکونی قویترین نرم کن است . لئومین نرم کن دیگری ، 10 برای پارچه های کرکی ، پلی استر و کرکی نایلون بکار می رود ، که برای خارزنی استفاده می شود تا خار پارچه بیرون بیاید و راحت تر خارزنی
شود . در فصل سرما سفت می شود و باید ابتدا آب شود و بعد مصرف گردد .
نرم کن عمق دهنده خیلی چرب است وپارچه را لیز می کند مثل ریون ، لاکرا ( 55 تا 60 ) . عمق دهنده ها بیشتر برای پارچه های مشکی استفاده می شوند و آنها را پر کلاغی می کند ، عمق رنگ را تیره می کند و برای چادری ومقنعه ای خوب جواب می دهد .
کرپ برای مبل و پرده استفاده می شود و نیازی به نرم کن ندارد .
پارچه مواد خورده را با سرعت 10 تا 12 از استنتر عبور می دهند و پارچه ای که نرم کن سیلیکونی خورده را با سرعت 20 از استنتر عبور می دهند .
آهار PVHA :
از جنس نشاسته مـی باشد . جهت ایسـتادگی به برخی پارچه ها زده می شود که از جمله آنها می توان
پارچه های پرچمی ، آستری نایلون و برخی از انواع تورها را نام برد . میزان مصرف آنها بسته به جنس و تراکم نخ دارد که هر چه تراکم نخها بیشتر باشد ، میزان مصرف کمتر می شود . معمولاً از vgr تا 10kg یا به عبارتی
10-30 استفاده می شود که معمولیترین مقدار آن 16 می باشد با حرارت 60 یا 70 درجه سانتیگراد .
برای تمامی مواد از همزن پروانه ای با r.p.m برابر 1200 – 1700 دور بر دقی
قه استفاده می کنیم . همچنین آب مورد مصرف برای تهیه مواد باید آب تصفیه شده باشد .
پارچه های مقدماتی فقط نیاز به آب و لکه بری مانند CALDIC دارند ، ولی پارچه های تکمیلی (موادی) نیاز به مواد شیمیایی متنوعی از جمله مواد نامبرده شده در بالا ، بسته به جنس خود دارند که در مورد بعضی از آنها به شرح زیر است :
ردیف
جنس پارچه
مواد مورد استفاده
1 )
پرده ای حریر ، مخمل لباسی 806
نرم کن سیلیکونی ( ARESOFIT ME )
2 )
کرکی
رزین ضد چروک ( رزین سیمارزین )
3 )
ژاکارد
نرم کننده لئومین ( leomine HSG )
4 )
تور دانتل
آهار ( شرکت کیمیادارو : PVAH )
5 )
انواع لباسها
نرم کن k44
6 )
پلیسه های مات حریر
نرم کن 240
سالن تکمیلی :
سالن تکمیلی مرکز نهایی کارخانه است . تکمیل شامل سه قسمت اساسی است که عبارتند از :
تکمیل مقدماتی : که عمدتاً در مورد پارچه هایی که نیاز به تثبیت عرضی دارند ( اعم از پارچه های رنگی ، سفید ، چاپی و برودری ) صورت می گیرد ، تا پارچه به عرض مورد نظر برسد . معمولاً کالا قبل از قسمتهای چاپ و رنگرزی و برودری باید تثبیت عرضی شود . مثلاً در چاپ عرض پارچه باید برابر عرض شابلون شود و لذا از قسمت عرض شابلونها را به این قسمت ابلاغ می کنند و در این قسمت عرض پارچه دقیقاً برابر مقدار خواسته شده تثبیت می شود . چراکه اگر عرض پارچه بیش از عرض شابلون باشد منجر به ایجاد حاشیه های سفید می شود و اگر کمتر از عرض شابلون باشد رنگ در سالن چاپ به هدر می رود یا به اصطلاح پرت رنگ داریم که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد . در مورد سالن رنگرزی نیز ثبت اولیه موجب می شود که روغن ناشی از روغن از ماشین آلات در حین بافندگی پارچه از آن خارج شود ، پس رنگرزی راحت تر و یکنواختر انجام می شود .
دمای تثبیت برای انواع پارچه ها بصورت زیر است :
نایلون : 180 – 160 c
پلی استر : 210 تا 240 c
پنبه وسیکوز و پلی استر – پنبه : میانگین دما 190 c
وسیکوز : 150 c
تکمیل موادی : بعضی از کالاها قبل از اینکه به قسمتهای مربوطه فرستاده شوند ، باید یکسری تکمیل بوسیله مواد مخصوص روی آنها انجام شود . این تکمیل شامل پارچه های رنگی و چاپی می شود که از سالن رنگرزی و شستشو به سالن تکمیل ارسال نشده اند . در این نوع تثبیت علاوه بر تثبیت عرض نرم کنی بنام لئومین HSG (ساخت شرکت آلمانی – مشابه صابون) و آنتی استاتیک ( R استاتیک) جهت سالن خارزنی بر روی پارچه استفاده می شود . نرم کن لئومین HS که فقط بر روی پارچه های نایلونی استفاده می شود ، باعث ایجاد لغزندگی در پارچه خارزنی و هنگام فرو رفتن سوزنها در پارچه می شود . بنابراین سوزنها توانایی بیشتری برای بیرون کشیدن پرزهای پارچه می یابند . برای پارچه های پلی استری بیشتر آنتی استاتیک
می زنیم و به مقدار کمی لئومین ، لئومین قبل از مصرف حتماً باید در دمای 100 تا 106 درجه حل شود .
تکمیل نهایی : این تکمیل شامل پارچه های چاپی ، خارخورد ، رنگی و … می باشد که همراه با نرم کنهای مختلف تکمیل می شوند . پارچه در پایان تکمیل نهایی برای بسته بندی آماده می شود . در تکمیل نهایی سه پارامتر مهم وجود دارد :
الف) عرض مورد تقاضای مشتری .
ب) یا که توسط مشتری سفارش داده می شود .
ج) زیردست مناسب یعنی ایجاد لطافت در پارچه .
اگر در تکمیل مقدماتی و تکمیل موادی ، پارچه کمی نوسانات داشته باشد قابل اصلاح است ، اما در تکمیل نهایی قابلیت اصلاح خطاها را نداریم .
در سالن تکمیل ، 4 استنتر (2 تا 6 خانه و 2 تا 4 خانه) قرار دارد که هر ماشین تا عرض خاصی باز می شود .
(2 تا از ماشین ها تا عرض 3m و 2 ماشین دیگر تا عرض 2m) و هر اتاقک استنتر طول 3m دارد . همچنین در سالن تکمیل دستگاه برش ، خشک کن پارچه پنبه ای و رول کن پارچه پنبه ای نیز وجود دارد .
استنتر :
سالن تکمیل شامل چهار ماشین استنتر می باشد . استنترهای شماره 1 و 4 چهارخانه گرمکن و استنترهای 2 و 3 , شش خانه ای هستند ، یعنی 6 محل برای کنترل حرارت داخل اتاقک استنتر دارند و زمان بیشتری برای حرارت دیدن پارچه در نظر گرفته شده است . این استنترها بسته به سال ورود به کارخانه از شماره 1 تا 4 نامگذاری شده اند و ساخت کمپانی Atros آلمان می باشند که این کمپانی بعدها با کمپانی Bob cock آلمان ادغام شده و مشترکاً در ساخت این ماشینها فعالیت دارند .
استنتر شماره 1 بیشتر جهت پارچه های سفید جهت چاپ و پرده ای بار می رود . استنتر شماره 2 و 3 و 4برای انواع پارچه بکار برده می شوند . استنتر شماره 1 تا عرض 3 متر و 20 سانتی متر را می تواند تثبیت کند و بقیه استنترها از حدود 70 cm تا 2 m را می توانند تثبیت نمایند . استنترهای 2 و 3 میزان پارچه را تنظیم می کنند و دارای سیستم over feed می باشند .
ما بوسیله کشش عرضی و طولی می توانیم وزن پارچه را تغییر داده و به میزان 1 kg پارچه های بافته شده را سبکتر نماییم . ماشین استنتر علاوه بر کشش عرضی و طولی ، باعث تثبیت ، آبگیری (با استفاده از فولارد) و خشک شدن پارچه ها می شود .
در ضمن می توان از آن برای رنگرزی پلی استر بصورت ترموزول استفاده نمود .
ماشین شماره 1 فقط جهت پرده ایها و تورها بکار می رود و سوزنهای آن تمیز می باشد . قبل از هر بار استفاده معمولاً آنرا با اسپری نفت تمیز می کنند . تفاوت عمده این ماشین با ماشینهای دیگر داشتن یک بیم باز کن در جلوی آن و غلتکهای خط صاف کن در بالای ماشین (در بقیه ماشینها ، این غلتکها در جلوی سوزنهای استنتر قرار
دارند) .
ماشین استنتر شماره 2 بیشترین کارایی دارد و از نظر متراژ بالاترین تولید را دارد ،. فولارد آن سنگین نیست . پارچه های آزمایشی (ابتدای عمل استنتر) را نیز تثبیت می کند . عرض آن حدود 210 cm باز می شود . عرض ماشین 3 حدود 300 cm است . از نظر وزن بالاترین تولید را دارد . فولارد آن بسیار سنگین و در حدود 3 تن
است (قابلیت ماشین 2 را ندارد) . ماشین شماره 4 ، جدیدترین ماشین کارخانه است ، عرض کمی دارد و کارایی آن پایین است . این ماشینها بجزء ماشین شماره 1 در سال 1969 نصب شده و بقیه در دهه 1970 نصب گشته اند .
در قسمتی از سالن تکمیل ماشین کوچکی جهت برش یک طرف پارچه هایی که از گردباف آورده شده وجود دارد . با این ماشین پارچه ها بصورت یک لا درون استنتر قرار می گیرند . عملکرد آن بسیار ساده و توسط یک دکمه خاموش روشن می باشد . پارچه بصورت گرد از غلتکها و چرخها عبور کرده و به تیغ هدایت می شود ، یک طرف آن برش می خورد و در نهایت در واگن ریخته می شود .
حلقه فلزی : علت عبور پارچه از راهنمای حلقه ای (به قطر 30 cm ) در ابتدای دستگاه این است که پارچه کلاً منظم وارد دستگاه شود و تغذیه آن بصورت مناسب باشد ، اما در مورد پرده ای ها این کار صورت نمی گیرد ، زیرا عرض پارچه زیاد است و اگر از حلقه عبور کند ، چون ارتفاع دستگاه کم است پارچه در برگشت (هنگام پایین آمدن) نمی تواند کاملاً به صورت عرض باز وارد استنتر شود .
ترمز : توسط فرمانی به جلو و عقب می رود و جلو و عقب رفتن ترمز سبب شل و سفت شدن حرکت پارچه می شود . معمولاً در پارچه های خیس تا حد ممکن ترمز را شل می کند ، چون خیسی خود حالت چسبندگی ایجاد می کند . سه میله بصورت زیر و رو (در ابتدای دستگاه) پارچه را از بین خودشان عبور می دهند که میله وسط بنام ترمز می باشد . (شکل 1 )
ماشین استنتر باید عرض پارچه و کشش طولی پارچه را تنظیم نماید و زیردست مناسب در پارچه ایجاد کند . برای ثابت نگه داشتن ابعاد پارچه ، باید در حالی که طول وعرض پارچه را ثابت نگه داشته ایم در داخل استنتر در دمای بالاتر آنچه که ممکن است پارچه را بعداً به خود ببیند حرارت دهیم و عمل Fixation انجام دهیم . یعنی ثبات حرارتی انجام می شود که این عملیات ثبت می تواند همراه یا بدون ماده متورم کننده باشد . بنابراین پارچه در مقابل تغییر شکل مقاوم می شود .
از استنترها از نوع و نحوه نگه داشتن لبه های پارچه به سه نوعند :
1) سوزنی 2) گیره ای 3) گیره ای – سوزی
بازدهی و کاربردهای استنتر سوزنی بیشتر است زیرا دررفتگی لبه های پارچه در سوزنی کمتر است و همچنین لبه های پارچه توسط تیغ بریده می شود و صاف می شود . از طرفی تثبیت ابعادی در نوع سوزنی یکنواخت تر است . در استنترهای سوزنی دو طرف طول صفحه تحتانی را سوزن پوشانده است که طول سوزنها حدود 4 – 5 m است و پایه سوزنها کلفت تر از سر آنها می باشد و علت آن است که باید از تماس پارچه با صفحه داغ زیرین جلوگیری شود . سوزن ها باید بموقع و به دقت تعویض و تعمیر شوند . زیرا خرابی سوزنها منجر به گیر کردن و پارگی پارچه خواهد شد .
کاربردهای استنتر در رنگرزی ، سفید گری ، آهار زنی ، استفاده از نرم کن ، ضد آب ، ضد آتش ، استفاده از مواد تعاونی ، تثبیت ابعادی ، ضد آب رفتگی در مورد کالای پنبه ای ، خشک کردن ، آهار زدن لبه های پارچه و …… می باشد .
واحد تغذیه ، واحد فولارد ، سیستم کشنده ، واحد خشک کن ، واحد برداشت پارچه .
مسیر عبور پارچه در استنتر به صورت زیر است :
در واحد تغذیه ، غلتکهایی وجود دارد که کشش پارچه را تنظیم می کند تا پارچه وارد فولارد شود . فولارد دو غلتک روی هم می باشد که داخل یک تشتک قرار گرفته است و داخل تشتک مواد نرم کن یا آهار قرار دارد تا پارچه به آن آغشته شود . این پارچه به واحد کشش فرستاده می شود و over feed یا under feed انجام می شود در این مرحله سوزن های استنتر وارد لبه های پارچه می شود و سپس پارچه وارد اتاقک های خشک کن ، حرارت مشخص و زمان مشخص (قابل تنظیم با توجه به نوع پارچه) می شود . در اولین اتاقک تبخیر آب و رطوبت سطحی انجام می شود . در اتاقکهای میانی حرارت به داخل پارچه نفوذ می کند و عمل پخت ( care ) انجام می شود و در نهایت پارچه از سوزن استنتر گرفته شده و بصورت رول پیچیده می شود .
قسمتهای مختلف استنتر :
فولارد یا آبگیر : فولارد شامل دو غلتک است که روی هم قرار گرفته که میزان pick up یا برداشت مواد را تنظیم می کند که معمولاً پارچه هایی که خار خورده اند را از فولارد عبور نمی دهند زیرا پرزهای روی سطح پارچه خوابیده می شود . تنظیم برداشت مواد اهمیت زیادی دارد که معمولاً 60 – 80% برداشت داریم که هر چه به فشار غلتک های فولارد افزایش یابد (توسط شیر تنظیم کننده) یعنی میزان برداشت مواد و در نتیجه رطوبت کالا کاهش می یابد .
واحد تغذیه : این واحد کشش طولی پارچه را تنظیم می کند .
کشش طولی : برای تامین مورد نظر است . اگر پارچه سبک باشد over feed به آن می دهیم یعنی سرعت غلتک تغذیه بیشتر از سرعت غلتکهای برداشت می شود و اگر پارچه سنگین باشد آنرا می کشیم تا به مورد نظر برسد یعنی سرعت غلتک تغذیه را کمتر از سرعت برداشت می کنیم .
اگر پارچه سبک باشد over feed یا تغذیه آزاد صورت می گیرد . بنابراین پارچه سنگین تر می شود و کشش کمتری به پارچه داده می شود و چنانچه پارچه سنگین باشد کشش بیشتری به پارچه داده می شود و under feed صورت می گیرد تا پارچه سبک تر شود ، پس استنتر هم می تواند کشش مثبت (در جهت سنگین تر شدن پارچه) داشته باشد و هم می تواند کشش منفی (در جهت سبک تر شدن پارچه) داشته باشد که هر دو کشش مثبت و منفی فقط در جهت طولی اتفاق می افتد . غلتک تغذیه که دارای یک روکش پلاستیکی است سرعت قابل تنظیم دارد .
قسمت تغذیه از یکسری غلتکهای هادی تشکیل شده است که پارچه را به ماشین استنتر تغذیه می نماید (شکل 2)
این غلتکها همگی بصورت شیاردار هستند تا پارچه خوب باز شود . سرعت ورود پارچه به ماشین توسط غلتک تغذیه تعیین می شود که این سرعت قابل تغییر است . تنظیم لبه پارچه در بخش قبل برای پارچه های حاشیه دار (پرده ای ژاکارد) بسیار حائز اهمیت است . همچنین با استفاده از دو غلتک متغییر در قسمت قبل می توان تا حدودی با ایجاد کشش گرم در متر پارچه را تغییر داد . قسمت پارچه بازکن نیز در بخش تغذیه موجود است که با حرکت غلتک های شیاردار این کار صورت می گیرد .
البته با تغییر مکان غلتک تغذیه به سمت بالا یا پایین نیز می توان تا حدود زیادی به صاف کردن پارچه کمک کرد. اهمیت صاف بودن پارچه در حین تغذیه به ماشین به دلیل درست در آمدن طرحها و نقش ها در حین تثبیت و همچنین پیچیدن بروی لوله در قسمت تولید ماشین ، داشتن گرم در متر ثابت در طول پارچه و … می باشد . در صورت ناصاف بودن پارچه در حین تغذیه طرحهای چاپی از قبیل پرچم و … دچار کمی شده و بدین صورت نیز تثبیت می گردند .
بعد از غلتک تغذیه فرو موج لبه پارچه توسط یک چشم الکتریکی دیده می شود و صاف می گردد . همچنین بوسیله دو غلتک یک کشش اولیه به پارچه داده می شود که این کشش به حرکت پارچه و در واقع تغذیه پارچه کمک شایانی می کند .
عرض مورد نظر پارچه باید بتواند توسط استنتر قابل تنظیم باشد بعد از این مرحله حمام قرار دارد . حمام با ظرفیت 100 لیتر می باشد و دارای دو غلـتک لاستیکی است و جهت عملیات تکمیلی با مواد مختلف می باشد . فشار غلتکها حدود5 می باشد که بر درصد pick up مستقیماً تاثیر می گذارد حرکت پارچه غلتکهای فولارد را به حرکت وا می دارد . فولارد جهت آبگیری از پارچه بکار می رود . کلید فولارد شامل
روشن – خاموش و اتوماتیک می باشد که هنگام شروع به کار فولارد ، کلید روشن را فشار می دهند . وزن غلتک فولارد بسته به عرض پارچه متفاوت است . برای عرض 3 متر در استنتر 1 و همچنین برای پارچه های سنگین در استنتر 3 ، غلتک فولارد سنگین تر است . بروی فولارد یک دکمه stop برای موقع خطر قرار دارد . دو سیلندر در دو سر فولارد است که با پمپ باد می توان فشار آن را تنظیم کرد . فشار غلتک فولارد توسط درجه ای در کنار دستگاه مشخص است که میزان فشار هر چه بیستر باشد ، pick up کمتر است و بالعکس shoove فولارد در حدود 75 – 80% می باشد . ( فشار فولارد 3 – 5 )
فشار غلتک ها پنوماتیک و فشار هوا بصورت کمپرسور می باشد که در کنار غلتکهای فولارد یک فشار سنج بر حسب وجود دارد .
در کنار شاسی فولارد چند شیر قرار دارد :
الف) یک شیر آب داغ و یا بخار که وظیفه آن شستشوی شاسی فولارد است . چون مواد نرم کننده سیکیلونی حالت
چسبنده دارند ، برای کندن این مواد از این شیرها استفاده شده که در عمل زیاد موثر واقع نشده اند .
ب) دو شیر دیگر جهت پر کردن آب شاسی است که آب از لوله ای روی شاسی . بصورت باریکه از سوراخهایش
خارج می شود . آب خروجی از لوله همواره مقدار آب درون شاسی فولارد را تنظیم می کند .
پس از فولارد یک غلتک دیگر بنام لنگر وجود دارد که از یک طرف توسط زنجیری به دو غلتک فولارد در بالا و پایین متصل است و از طرف دیگر به وزنه هایی متصل می باشد . این لنگر بالانس حرکت فولارد است . میزان فشار فولارد تجربی و بستگی به نوع پارچه دارد و در پارچه های مصنوعی میزان فشار بیشتر است . وقتی کلید Z روشن می شود ، دستی را هم روی روشن قرار می دهیم . پارچه پس از گذشتن از فولارد از زیر لنگر گذشته ، آن را بالا می آورد تا وزنه ها پایین آیند . برای پارچه های ضخیم و مصنوعی میزان وزنه ها را کم
می کنند که در نتیجه لنگر پایین آمده و فولارد سنگین کار می کند (فشار فولارد زیاد می شود) نیروی الکتروموتور به غلتک پایین وارد می شود که بر اثر اصطکاک باعث حرکت غلتک بالا نیز می شود . غلتک بالا متحرک است و می تواند از غلتک پایین جدا شود که این عمل بوسیله باد صورت می گیرد . میزان صعود تقریباً 2 cm است پس از اینکه پارچه به سوزنهای استنتر تغذیه شد ، دستی را روی اتوماتیک برده و فولارد سرعتش با استنتر تنظیم
می شود .
نکته : پارچه های کرکی در حالت تکمیل از بین غلتکهای فولارد عبور نمی کنند ، زیرا حالت پرزها و برجسته آنها از بین می رود .
بعد از فولارد یک غلتک مارپیچی وجود دارد . سپس غلتکی بصورت بیضی می باشد ،
که به باز شدن بهتر پارچه کمک می کند . حمام آهار در دو طرف عرض استنتر قرار گرفته و اگر نیاز به آهار زنی لبه های پارچه باشد ، این کار ار انجام می دهد . قبل از اینکه پارچه وارد استنتر شود بوسیله سیستم ساده ای لبه پارچه آهار زده
می شود . این کار برای پارچه هایی که لبه های آنها قبل از ورود به اتاقک ممکن است خیلی لول باشد صورت
می گیرد . در این صورت لبه پارچه در حدود 3 – 35 cm آهار زده می شود . میزان آهار طوری تنظیم می شود که حتی بعد از اینکه لبه پارچه در انتهای کار تیغ زده می شود ، باز هم دارای مقداری آهار باشد تا دوبازه لول نشود .
آهار زنی بدین صورت انجام می شود که یک غلتک هرزگرد که حرکتش را از ریل سوزنها می گیرد در روی ریل قرار دارد ، در زیر آن میز یک حوضچه کوچک قرار دارد که مواد آهاری در آن قرار دارد . در داخل حوضچه نیز یک غلتک بزرگ قرار دارد که مماس بر غلتک بالایی است و حرکتش را نیز از آن می گیرد و پارچه که بین این دو غلتک است به آهار آغشته می شود (شکل 3)
توسط غلتکی روی پارچه آهار آن گرفته می شود که عملیات آهارزنی همزمان با حرکت پارچه در روی ریل ها و فرو رفتن سوزنهای استنتر در داخل لبه های پارچه اتفاق می افتد .
3) واحد تثبیت : خانه ها یا اتاقک های استنتر ، هر یک دارای طول 300 می باشند . طول استنتر با زیاد شدن
تعداد اتاقک ها افزایش می یابد . هر چه تعداد اتاقکهای استنتر بیشتر باشد ، می توان سرعت حرکت پارچه را
بالا برد زیرا پارچه زمان بیشتری را در اتاقها طی می کند .
گرمای دستگاه استنتر بوسیله بخار خشک و روغن تامین می شود . برای ایجاد گرما در داخل استنتر از رادیاتور استفاده می شود . در داخل لوله های رادیاتور ، روغن داغ جریان دارد که فن حرارت تولید شده از آنها را
می مکد . فن هوا را می مکد و با عبور هوا از یک فیلتر پرزهای معلق موجود در هوا را می گیرد و عبور هوا باعث می شود که روغن های داخل کویلر که داغ هستند به کانال فرستاده شوند . هوا از طریق کانال به داخل نازل می رود از طریق سوراخ هایی که سطح هوای داغ به پشت پارچه می خورد و پارچه خشک شده و به دمای مورد نظر می رسد . روغن را باید 400 – 450 oc حرارت دهند تا داغ شود ولی آب را 120 oc بیشتر حرارت
نمی دهند، لذا برای بالا بردن راندمان و صرفه جویی در مصرف انرژی از روغن داغ استفاده می کنند .
اگر در ابتدای روشن شدن دستگاه ، پارچه داخل دستگاه باشد فن ها را از ابتدای دستگاه شروع به روشن کردن
می کنند . علت آن است که ابتدای پارچه هنوز خیس است ولی انتهای پارچه مدت زیادی داخل دستگاه مانده است . با خاموش کردن دستگاه تمام فن ها اتوماتیک و همزمان خاموش می شوند . روغن داغ 2 ، 3 مرتبه در سال تعویض شود ، زیرا کک باقیمانده در اثر حرارت زیاد روغن باعث می شود که در لوله ها کربن ایجاد شود و بنابراین ضخامت لوله کم شده و دبی جریان خروجی از لوله کاهش می یابد ، پس راندمان کم می شود . پس باید زودتر روش را تعویش کرد تا نیاز به جرم
گیری لوله ها در اثر حضور کک در آنها نباشد زیرا این کار بسیار مشکل و هزینه بر می باشد .
در بعضی از استنتر ها ، رادیاتورها در کنار (در داخل دو خانه) قرار دارند و در بعضی دیگر از استنتر ها ، رادیاتور در کف خانه ها قرار دارند که در این صورت رادیاتور از پایین به پارچه حرارت می دهد و لوله های روغن از بالا به کالا حرارت می دهند . در حالیکه رادیاتور یا فن در قسمت کف خانه ها قرار گیرد میزان حرارت تولید شده بیشتر است و دستگاه می تواند گرمتر شود و در این حالت دسترسی به پارچه نیز راحت تر است . در روی رادیاتورها چه بصورت عمودی در کنار و چه بصورت خوابیده در کف ، یکسری توری قرار داده شده که برای جمع کردن پرزهای پارچه می باشد در حالیکه رادیاتور در کف دستگاه باشد ، این توری پرز بیشتریگرفته و افت حرارتی بیشتر است لذا باید آنها را بیشتر تمیز کنند .
4) دریچه تصفیه دود : معمولاً روغنهایی که در اثر حرارت از سطح کالا جدا می شوند ، تولید دود می کنند و گاهاً
روی پارچه چکیده شده ایجاد لکه می کنند لذا هر 10 الی 15 روز یکبار داخل خانه های دستگاه استنتر را تمیز
می کنند ، چون بیشتر مواد نرم کن علی الخصوص سیلیکونها دارای چربی هستند . برای اینکه مواد نرم کن که
به پارچه زده شده پس از تبخیر دوباره روی پارچه قرار نگیرد و برای جلوگیری از لکه گذاری در این موارد
از دریچه ای برای تصفیه هوای استنتر و گازهای خروجی استفاده کرده اند .
در مورد پارچه هایی که برای تثبیت نیاز به درجه حرارت بالا دارند چون بازکردن دریچه تصفیه ، باعث هدر رفتن مقدار زیادی از انرژی می شود ، این دریچه را می بندند بنابراین دود زیادی در سالن ایجاد می شود که مضرات زیادی برای کارگران دارد .
5) ریل استنتر : زنجیر استنتر روی ریل در طول ماشین به حرکت در می آید . ریل ها در اثر گرما و سرما
انبساط و انقباض می یابند بنابراین فواصلی در ریل ایجاد کرده اند .
دینام اصلی زنجیر سرتاسری را در دو طرف ماشین به حرکت وا می دارد که بروی این زنجیر قطعات فولادی قرار دارند که این قطعات هر کدام 35 – 30 سوزن را در خود جای داده است .
در قسمت جلوی ماشین یک غلتک فرچه ای وجود دارد که لبه پارچه را به سوزنها می چسباند . این ریل سوزنی تا انتهای طول دستگاه ادامه دارد و به صورت تسمه در حال چرخش است . این ریل از کنار هم گذاشتن پایه سوزنها بدست آمده است . سوزنها ساخت کشورهای هند ، آلمان و یا سوئد می باشند ولی کلاً خود دستگاه استنتر ساخت کشور آلمان است . زنجیر ریل سوزن
ها مسئول انتقال پارچه به داخل دستگاه استنتر است لذا درست کارکردن آن حائز اهمیت است . این زنجیر ریل سوزنها ، در سرویس سالیانه ، سالی یکبار یا زمانیکه زنجیر خشک است و راحت حرکت نمی کند روغن کاری می شود .
در ابتدای ماشین نیز انگشتی هایی وجود دارد (میله شیاردار) که در صورت رول شدن پارچه لبه ها را باز می نماید . دینام دیگر که متصل به یک شفت است و این شفت از دینام اصلی سر چشمه می گیرد و به نام دینام فرمان دهنده معروف است که از طریق الکترومکانیکی به یک دینام در ابتدای ماشین متصل است که این دینام به یک جعبه P.Z.V متصل است . این جعبه P.Z.V از طریق زنجیرها و میله های پیچشی به غلتک تغذیه متصل است که over feed را مشخص می نماید .
بخش دیگر از این دینام متصل به پیشرو (غلتک هایی که جدا از غلتک تغذیه قرار دارند و باعث پیشروی پارچه بر روی رنجیر می شوند) هستند که در صورت افزایش سرعت باعث سفتی لبه می شوند .
در قسمت جلوی ماشین تنظیم کننده لبه پارچه ، سرعت ماشین ، توقف ماشین ، غلتک کشش تنظیم کننده عرض ماشین وجود دارد .
6) سیستم روغن زنی : در دو طرف دستگاه و قبل از اتاقک استنتر دو دستگاه روغن زنی وجود دارد که دارای
سوزنهایی به قطر 05 cm است . با ضربه ریل به سوزن . روغن بصورت قطره ای خارج می شود . این
روغن از مخزنی در زیر ریل و توسط پمپ خارج می گردد . روغن مورد مصرف ، نوعی روغن مخصوص
و نسوز است .
7) یاتاقان : هر ریل سرش روی یاتاقان است . دو میله هرزگرد در زیر ریلها دیده می شود که کم و زیاد کردن
عرض ماشین توسط شاسی با کمک هرزگرد انجام شود (شکل 4)
برای جلوگیری در اثر انقباض و انبساط از این یاتاقانها استفاده شده است و وسط ریل باز است تا بتواند به راحتی منبسط و منقبض شود . شفتهایی سرتاسری هم در زیر ماشین برای تنظیم عرض موجودند .
غلتک منحنی شکل : در مورد پارچه های پرده ای با عرض زیاد ، اگر این غلتک نباشد ، وسط پارچه شل می شود و یا به اصطلاح شکم می دهد که این نقص با این غلتک برطرف شده است . (استنتر 1)
غلتکهای خط صاف کن : گاهی ممکن است پارچه بصورت کج وارد ماشین شود ، در این صورت غلتکهای مایلی بعد از قسمت فولارد در بالای دستگاه وجود دارد که با چرخش خود پارچه را
صاف می کنند و بیشتر برای پارچه های پرده ای راه راه و برجسته و همچنین پارچه های پرچمی کاربرد دارند . این غلتکها هرزگردند و با کلیدی که در سمت چپ دستگاه واقع است روشن و خاموش می شوند .
چشم الکتریکی : این چشمها وظیفه تغذیه درست پارچه به دستگاه را در قسمتهای مختلف بر عهده دارند و لبه پارچه را کنترل می کنند . اگر پارچه زیر چشم نباشد ، سیستم برق ماشین قطع می شود . حدود 3 تا چشم الکتریکی در قسمتهای متفاوت استنترها قرار دارد که یکی از آنها قبل از سوزنهای استنتر قرار گرفته و تغذیه صحیح پارچه را بروی سوزنها و غلتکهای پیشرو کنترل می کند که این عمل به همراه شاخهای همراهن انجام می گردد . (در تمام استنترها)
شاخها : شاخ یک میله شیاردار به طول 30 cm بوده که بیشتر جهت باز کردن لبه های پارچه بکار می رود شاخها به همراه یک چشم الکتریکی روی یک بازو قرار گرفته اند که این بازوی حامل شاخ و چشم بروی یک میله می باشد که می توان فاصله آنها را کم یا زیاد کرد . یک صفحه کلید جهت روشن و خاموش کردن شاخ و چشم و همچنین کم و یا زیاد کردن فاصله بازوها وجود دارد . تنظیم فاصله بازوها می تواند بصورت دستی نیز انجام شود ، زیرا فرمانی جهت این عمل تعبیه شده است یک کلید جهت حرکت اتوماتیک (باز و بسته شدن دو بازو) وجود داشته که در حال حاضر از کار افتاده است (شکل 5)
پیشاور ، زیر پیشاور ، مویی ها : هدایت کننده پارچه بروی سوزنهای استنتر پیشاور و زیر پیشاور مربوط به آن می باشند . پیشاور وسیله پدالی از روی پارچه جدا می شود . یک الکتروموتور کوچک جهت حرکت پیشرو ، روشاخ کنار آن موجود است . مویی ها هم در کنار پیشاورها قرار دارند که مویی اولی زبرتر از مویی دومی است و این مویی ها پارچه را بروی سوزنها می چسباند .
stop ماشین : وقتی که پارچه از روی سوزنها در حال حرکت است ، در دو طرف ریلهای استنتر یک میله بروی پارچه قرار می گیرد که اگر قسمتی از پارچه از روی سوزنها جدا شد ، فوراً stop بکار افتاده و ماشین را خاموش می کند . (استنتر 2 و 3 و4) ، (شکل 6)
سیستم برش : در قسمت انتهایی ماشین یک صفحه کلید وجود دارد که جهت روشن و خاموش کردن تیغ ها می باشد . تیغها وظیفه بریدن لبه های سوزن خورده پارچه را به عهده دارند . (در استنتر 2 و 3 و 4) میزان لبه بریده شده بسته به سفارش مشتری متفاوت است و هر نوع پارچه ای را لبه اش را نمی برند (پارچه های تاری – پودی کارمزدی به هیچ وجه برش نمی خورند چون لبه های آنها ریش ریش می شود) معمولاً برای هر 100 kg پارچه 6 kg لبه بریده داریم . (شکل 7)
تنظیم سرعت : بروی صفحه کلید انتهای ماشین ، دکمه افزایش و کاهش سرعت موجود است که چون سرعت در قسمت ابتدای ماشین تنظیم می شود ، کاربرد زیادی ندارد . سرعت باید در همه جای دستگاه یکسان باشد ، در غیر اینصورت با مشکلات متعددی برخورد می کنیم . پس اگر سرعت یک قسمت تغییر کرد باید سیستم طوری باشد که بقیه سرعتها هم تغییر کنند که این امر با دینامهای مختلف و شفتهای زیادی در دستگاه تعبیه شده اند ، تامین می شود . سرعت دستگاه برای پلی استر 30 و برای نایلون در حدود 40 می باشد .
سیستم حرارتی دستگاه : بعد از قسمت زنجیرها محفظه های ماشین شروع می شوند که رادیاتورها در آن قرار دارند . پارچه جهت تثبیت وارد اتاقک 1 استنتر می شود . استنترهای 1و4 ، چهار خانه ای و استنترهای 2 و 3 شش خانه ای می باشند .
منظور از خانه ها تعداد فنهایی است که در کنار استنتر دیده می شود . فن ها در کنار آنها پارچه را از بین دو سینی مشبک عبور می دهند . فن ها هوا را از دو طرف خود و به صورت تقریباً مساوی در بالا و پایین صفحه های مشبک می دمند . حرارت داخل این خانه ها توسط یک منبع روغن و
لوله های حامل روغن تامین می شود . تقریباً درجه حرارت هر چهار فن و رادیاتور را یکسان قرار می دهند . روغن در لوله هایی درون دیگهایی که با گاز یا نفت گاز ، حرارت می بیند ، گرم می شوند و توسط پمپ به لوله های منتهی به استنترها منتقل می شوند . ابتدا درجه حرارت را توسط درجات حرارتی روی دستگاه تنظیم می کنند و برای هر پارچه ای دمایی خاص نیاز است . ترموکپلهایی حساس به حرارت در استنتر وجود دارد که به درجه نما فرمان می دهد . این درجه نما نیز به شیرهای روغن فرمان داده و شیرها باز می شود . (اگر حرارت کمتر از میزان مورد نظر باشد ، ترموکپل به شیر فرمان باز شدن می دهد و بالعکس) چراغ قرمز مربوط به باز شدن روغن روی درجه نما روشن می شود . روغن از طریق لوله به استنتر (رادیاتور) رفته و تولید گرما می کند و با فن کویل ها حرارت به طور یکنواخت به پارچه منتقل می شود . درون محفظه سینی های سوراخدار مشبک (مثلث مانند) هستند ، حرارت توسط دو کانال که درون محفظه از زیروروی پارچه به این سینی ها متصلند ، انتقال می یابد و از داخل سوراخهای سینی مشبک گذشته و به پارچه که بین آنهاست برخورد می کند . کانالهای نام برده شده در ابتدا و در انتها باریکند تا فشار وارده در ابتدا و انتهای کانال یکی باشد ، روغن در حال رفت و برگشت است ، معمولاً در تابستان در هر سیکل حرارتی 10 oc افت دما و در زمستان میزان این افت به 20 oc می رسد . سرعت پارچه در گرمخانه ارتباط مستقیم با تعداد خانه های آن دارد . استنترهای جدید حاوی 12 خانه می باشند و پارچه در حین عبور از آنها از نظر طولی و عرضی به میزان بهتری تثبیت می شود . در قسمت گرمکن ، شیرها و فلکه هایی تعبیه شده است که در هنگام لازم جهت خروج روغن اضافی بکار می روند .
تنظیم سینی های مشبک به گونه ای است که نصف جریان هوا از بالا و نصف جریان هوا از پایین دمیده می شود . همچنین در کنار هر رادیاتور توری قرار دارد که باعث می شود هوا بدون داشتن گرد و غبار وارد رادیاتور شود . مشخصات رادیاتورها به شرح زیر است :
GLA (1974) , 6 bar . 300 oc , 13.9 lit , 953/de/15/fe50
مشخصات فن های ماشین 1 بصورت زیر است :
380/220/25 ، 970/1453 , C3Q : 0720 ، 196
در ادامه قسمت سیستم حرارتی دستگاه ، ذکر موارد زیر باید مورد توجه باشد :
در جلوی هر استنتر رگلاتوری قرار دارد که میزان ورود روغن به رادیاتور را تنظیم می کند . توسط
ترموستاتی که داخل استنتر است ، دمای داخل ماشین تعیین می گردد و به تابلو فرمان اطلاع داده می شود که چه موقع رگلاتور اجازه ورود روغن بدهد . روغن پس از ورود به رادیاتور از لوله های دیگری خارج شده و مجدداً به مخزن بر می گردد که با عبور روغن از داخل رادیاتور انتقال حرارت از روغن به ماشین صورت می گیرد . با توجه به دمای بسیار بالای روغن هر چه سرعت عبور روغن از رادیاتورها بیشتر باشد ، دمای ماشین بالا می رود . نقش رگلاتور جلوی ماشین این است که توسط شیر مخصوص مانع حرکت سریع روغن گردد و بسته به نیاز حرارتی سرعت را تنظیم کند .
ابعاد رادیاتورها : 60 – 70 cm عرض و 100 cm طول .
ماشینهای 6 خانه 12 فن و 24 رادیاتور و ماشینهای 4 خانه 8 فن و 16 رادیاتور دارند .
فاصله کانالهای مربوطه به اتاقک استنتر تا سطح پارچه حدوداً 20 cm است .
برای پارچه های ظریف ، از دو موتور 1000 rpm و برای پارچه های ضخیم تر از دور 1500 rpm استفاده می شود .
در ابتدای تغذیه پارچه به سوزنهای استنتر ، همواره مقدار بیستری پارچه توسط چرخ دنده مخ
ت .
در مورد حرارت دادن پارچه های پنبه ای و دمای مورد نیاز برای آنها ، باید توجه داشته باشیم که اگر پنبه به خوبی حرارت نبیند ، در مراحل بعد آب روی زیادی پیدا می کند . حرارتی که به پلی استر استرچ شده داده می شود کمتر از حالتی است که پلی استر استرچ نشده است و حداکثر در حدود 180 oc می باشد . البته این موارد به بافت پارچه نیز بستگی دارد . اگر پلی استر استرچ شده را مستقیماً به قسمتهای رنگرزی و غیره ببرند ، چون حالت کشش پذیری زیادی دارد ، نمی توان رنگزری را به خوبی و درستی انجام داد . پنبه خالص حدود 10 – 15% آب روی دارد ، لذا لازم است در حرارت مناسب تثبیت شود . میزان استاندارد آبروی پارچه های نایلونی 5% و برای پارچه های پنبه –پلی استر حدود 7 – 8% می باشد .
سیستم سرد کن : بعد از قسمت گرمکن ماشین ، دستگاه سرد کن قرار دارد که دارای 2 موتور فن است و با دمای ثابت کار می کند . عملکرد آن بدین نحو است که هوای آزاد را می گیرد و آن را بصورت هوای فشرده در آورد و توسط فن ها به پارچه می زند (در استنترهای 6 خانه یعنی 3 و2 دو قسمت سرد کن و در استنترهای 4 خانه یعنی 1و4 یک قسمت سرد کن)
هواکش : تعداد کانالهای هواکش برای کشیدن هوای آلوده سالن و دستگاه موجودند که تعدادی از آنها قبل از اتاقک استنتر و تعدادی بعد از آن قرار دارند . به عنوان مثال استنتر 1 دارای دو هواکش یکی قبل از اتاقک و یکی بعد از آن (حد فاصل بین انتهای اتاقک و ابتدای سردکن) استنتر 2و3و4 هم هر یک دارای یک هواکش و بعد از اتاقک استنتر (حد فاصل بین انتهای اتاقک و ابتدای سردکن اول) در ضمن کانالهایی نیز قرار دارد که چون پارچه ها عموماً دارای مواد اضافی و گاهاً چربی و روغن هستند و در اثر حرارت این مواد سوخته و به دود تبدیل می گردند که این هوای کثیف توسط این هواکشها از داخل ماشین کشیده شده و خارج می گردد . بسته به میزان چربی و در نتیجه دود ایجاد شده ای که باید از ماشین خارج گردند ، دریچه خروج هوای کثیف باز شده و هوای داخل استنتر تخلیه می گردد .
سیستم رول پارچه : میله ای در این سیستم موجود است که جهت رول کردن پارچه به رول فشرده می شود که این میله توسط کلیدی خاموش و روشن می شود یک دستی نیز جهت تنظیم کشش این میله موجود است که هر چه کشش کمتر باشد ، میزان عرض پارچه بیشتر بوده است . ممکن است پارچه عوض رول شدن بصورت تاخوردرون واگن قرار گیرد که بیشتر پارچه های مقدماتی اینگونه می باشند . در این صورت پارچه پس از سوزنها به جای اینکه به دور میله رول شود ، از بالا توسط میله ای که به عقب و جلو متحرک است بصورت تاخور جمع می شود ، این غلتک چون در حال چرخش است ، به پارچه کششی نیز وارد می کند که تنظیم سرعت آن و میزان کشیدگی توسط یک دستی قابل انجام است . در مورد رول ، اتصال کننده بین میله و رول ، جکهایی است که بوسیله باد عمل می کند . پس از رسیدن پارچه به متراژ مناسب ، جک بالا بر روشن شده و رول داف می شود . سپس رول عوض شده و توسط شاسی دیگری جکها عمل عکس انجام داده و دوباره پارچه رول می شود . در هنگامیکه رول عوض می گردد ، ماشین از پایین stop می کند . در این هنگام لنگر مربوطه به فولارد پایین آمده و بک یک میکروسوئیچ برخورد می کند و وزنه ها بالا می آیند . این ضربه سبب می شود دو نوبت بعدی کار و شروع دوباره ماشین ، فولارد بصورت اتوماتیک با استنتر حرکت کند در غیر اینصورت فولارد با دکمه روشن شروع بکار کرده ، سرعت تنظیم نبوده و پارچه را می کشد . حرکت برگشتی فولارد بسیار سریع وخطرناک است و ممکن است خسارات زیادی وارد نماید . در کنار استنتر جعبه های برق فولارد ، چشمها و فن ها و غلتکها وجود دارد . یک دستی نیز مشاهده می شود که برق کل ماشین را قطع می کند در موقع خطر (حرکت برگشتی فولارد) تنها راه توقف ماشین خواباندن دستی و قطع برق می باشد .
مشخصات استنترها :
استنتر 1 : سال ساخت 1965
استنتر 2 : ARTOS Maschinenbau Hamburg 1
Typ 5805/1974
P . NO 71401
استنتر 3 : ARTOS Maschinenbau Hamburg 1
Typ 5805/1972
P . NO 70058 – 004
استنتر 4 : BABCOCK
Typ 5003/1400
Auftr . Nr 1623091111
نکات قابل توجه در این قسمت :
معمولاً در خانه های 20C , 6 , 1 کمتر از خانه های بعدی و قبلی خود هستند و دمای خانه های 2 تا 5 ، 10
درجه افزایش پیدا می کنند و دمای مورد نیاز برای تثبیت در این 5 خانه تامین می شود .
در استنترهای 4 خانه دمای 20 , 1 درجه کمتر از 2 و دمای خانه 20 , 4 درجه کمتر از 3 و به همین ترتیب
دما در خانه های 3 , 2 در حال افزایش است .
در یک بازه زمانی یکسان ، مدت زمان ماندن پارچه در استنترهای 6 خانه کمتر از استنترهای 4 خانه است
لذا در استنترهای 6 خانه سرعت عمل بالاتر است چراکه برای بدست آوردن نتیجه یکسان برای یک کالا که
یکبار در استنتر 4 خانه تثبیت می شود و یکبار در استنتر 6 خانه ، کالا باید در استنتر 4 خانه مدت زمان
بیشتری بماند .
در استنترهای 4 خانه چون روغن بیشتری می تواند از لوله ها عبور کند ، حرارت بیشتری تولید می کند و
کف دستگاه هم عایق بندی شده است (البته در استنتر شماره 4 فقط به این صورت است) اما در استنترهای
3 , 2 , 1 کف ماشین باز است و باید عایق بندی گردد .
5) میزان تولید استنترهای 6 خانه در یک روز 2/5 تن با 4 – 3 کارگر می باشد در صورتیکه میزان تولید یک
استنتر 4 خانه با 4 – 3 کارگربرابر 1 تن می باشد .
6) در نخهای لاکرا (لاکرا ، پلی یورتان هستند) احتیاج به زمان دارند تا تثبیت شوند یعنی اگر کالا کمتر از
20 ثانیه در دستگاه باشد تنها خشک می شود و مغز لیف خیس است لذا خاصیت کشسانی نخواهد داشت .
معمولاً برای تعیین اینکه هر کالایی چه مدت در ماشین استنتر بماند آزمایشگاه تصمیم می گیرد و به قسمت
تکمیل اعلام می کند .
7) اگر کالایی فقط لازم باشد خشک شود و نیازی به تثبیت نداشته باشد و علاوه بر آن به حرارت هم حساس نباشد
می توان آنرا حتی با سرعت 50 هم از استنتر عبور داد .
8) زمانیکه پارچه چاپ شده با pigment داریم و می خواهیم از استنتر عبور دهیم آنرا از غلتک فولارد عبور
نمی دهیم چراکه pigment به غلتکها می چسبند و همچنین نیازی به نرم کن ندارد .
9) پارچه های پنبه ای را معمولاً از استنتر رد نمی کنند چون کشش بر روی پنبه اثر منفی دارد . معمولاً آنها را
در قسمت گردباف می بافند و سپس بوسیله دستگاه پنبه خشک کنی که بصورت لوله هایی مشبک عمود بر سطح
زمین است (مانند موشک) و دارای 4 میله عمودی است قرار می دهند و حرارت از لای این لوله های مشبک
به پارچه دمیده می شود و پارچه خشک می شود . سپس در دستگاه پنبه رول کنی رول می شود دستگاه پنبه
رول کنی علاوه بر اینکه کالا را رول می کند در صورتیکه بخواهیم می توانیم آنرا تیغ زده و بصورت تک لا
درآوریم .
10) این سالن یک دستگاه تیغ هم دارد که کالاهایی که در قسمت گردباف بصورت دولا بافته می شوند دارای خطی
هستند که در این ماشین از روی آن خط کالا را تیغ زده و بصورت تک لا درآورده و آنگاه در استنتر تثبیت
می کند .
11) هر ماشین استنتر دارای چهار کارگر است که دو نفر در ابتدا و دو نفر در خارج و در انتهای استنتر قرار
می گیرند . همچنین در کنار محفظه های استنتر جهت تنظیم رطوبت دریچه هایی وجود دارد که معمولاً
بصورت نیمه باز می باشند .
12) مدت زمان حضور پارچه در محفظه برای پلی استر 20 تا 30 ثانیه و برای نوع نایلون 20 ثانیه می باشد .
13) در استنتر زمانیکه از نایلون استفاده می شود حتماً باید حوضچه فولارد دارای آب باشد در غ
یر اینصورت در
اثر حرارت خشک پارچه زرد رنگ می شود و جای لکه های سینی مشبک بر روی پارچه می ماند .
14) بر روی بیم در حدود 1200 تا 2000 متر پارچه با توجه به وزن آن پیچیده می شود .
15) عرض پارچه های عریض (دوشس عریض) از 160 cm – 159 بیشتر نباشد .
16) عرض پارچه های سفید و رنگی جهت چاپ (کرکی 40 و دوشس معمولی) از 148 – 149 cm بیشتر نباشد .
17) نخ کشیدگی پارچه های تکمیلی بیش از 2 m قابل قبول نمی باشد مگر اینکه میزان نخ کشیدگی از بالای دستگاه
استنتر زیر نظر کارگر باشد .
18) وزن رول های تکمیلی و مقدماتی جهت چاپ و طاقه کنی از 50 تا 55 kg بیشتر نباشد .
19) متراژ و شماره سفارش روی رول های تکمیلی و مقدماتی حتماً قید شود .
20) هر رول که طاقه کنی ارسال می شود باید از یک رنگ و یک پارچه باشد .
21) در صورت لزوم بریدن لبه پارچه ، عرض برش از 5 cm تجاوز نکند .
22) دقت شود که لبه بریده پارچه در زیر کاسه برنجی ته دستگاه استنتر جمع نشود .
23) لبه پارچه مقدماتی جهت چاپ بصورت دولا پیچیده و رول نشود .
24) گرم در متر پارچه حتماً کنترل شود .
25) زیردست پارچه در حد مطلوب باشد .
26) چون پارچه های پرده ای بدون شستشو وارد استنتر می شوند و دارای لکه های می باشند ، ممکن است در اثر
حرارت روغن بخار شده و قسمتهای دیگر پرده را هم در اثر ریزش روغن کثیف کند ،. انتهای استنتر را با
یک پارچه دیگر می پوشانیم تا تجاوز روغن دوباره در اثر سرد کردن پرده نیاید . در ضمن می توان لکه های
روغن را با پرکلریدمتیلن که یک حلال قوی است ، لکه زدایی کرد .
پارچه های تولیدی در این کارخانجات شامل پارچه های پنبه – پلی استر ، نایلون ، نایلون – پلی استر و در بعضی مواقه پلی استر – وسیکوز ، استات ومخلوط آن با مخلوط آن با نایلون و پلی استر و انواع پرده ای می باشد که به شرح زیر هستند :
نایلون شامل : کرکی (جهت چاپ) – دوشس (جهت چاپ) – مکرون و پلون
پلی استر – نایلون مثل : لورکس گردبافی – ژوژت جودانه
پرده ای شامل : ژاکارد (پلی استر خالص) – ساده (نایلون ، پلی استر) – حریر 1000 (100% نایلون) ،
حریر 2000 (50% نایلون – 50% پلی استر) – حریر 3000 (100% پلی استر) – گیپور { نایلون (مات و
براق) ، پلی استر } ، داتل (15 , 11 , 10 , 9).
پارچه ها در سالن گردباف و تورهای پرده ای در کارخانه بافت 2 تولید می شود . این پارچه ها به انبار کارخانه منتقل می شوند سپس توسط واگنها ویژه حمل توسط کارگران به سالن تکمیل یا شستشو برده می شوند . در سالن تکمیل پارچه ها استنتر مقدماتی می شوند . استنترهای کارخانه در ابتدای خود به فولارد مجهزند . در استنتر مقدماتی شاسی فولارد حاوی آب لکه گیری به نام CALDIC است . لازم به ذکر است پارچه هایی که رنگرزی
می شوند نیاز به استنتر مقدماتی ندارند . پارچه های استنتر شده با واگن به سالن چاپ انتقال می یابند ، سپس چاپ شده و بعد به بخش شستشو انتقال می یابد (ذکر این نکته ضروری است که پارچه ها قبل از استنتر مقدماتی در سالن شستشو سفید شویی می شوند) اما پارچه های چاپی به ماشین چاپ شویی تغذیه می شوند ، پس از شستشو دوباره به سالن تکمیل بازگشته و استنتر تکمیلی می گردند . پارچه هایی که رنگرزی می شوند نیاز به استنتر مقدماتی
ندارند . پارچه از سالن گردباف مستقیماً به سالن رنگرزی منتقل ، در ماشین آلات رنگرزی هم شسته و هم رنگرزی می شوند . سپس با واگن جهت تکمیل به سالن تکمیل انتقال یافته و استنتر تکمیلی می گردند .
ممکن است در سالن تکمیل پارچه ها بر اساس نیاز و سفارش مشتری به ماشین آلات دیگر تکمیل از قبیل
خارزنی ، پرس و تراش تغذیه شود که در این صورت نیاز به یک استنتر تکمیلی دیگر نیز هست . پارچه هایی پس از تکمیل به سالن طاقه کنی برده شده ، بصورت طاقه در آمده و بسته بندی می شوند . پارچه های تور و پرده ای ابتدا یک بار استنتر شده (مقدماتی) به سالن رنگرزی منتقل شده ، مواد سفید کن اضافه می گردد . سپس به سالن تکمیل بازگشته و جهت استنتر تکمیلی یه سالن تکمیل تغذیه می شود . تورها روی بیم رول شده به سالن طاقه کنی برده و طاقه بسته بندی می شود . اکنون به بررسی سالنها و ماشین آلات مختلف و طرز عمل آنها می پردازیم .
خارزنی :
منظور از خارزنی بیرون آوردن انتهای الیاف از نخهای پارچه و پرزدار کردن سطح آن می باشد ، به این ترتیب انتهای الیاف ، سطح پارچه را پوشش داده و علاوه بر نرم کردن زیردست مقدار هوای محبوس را افزایش داده و در نتیجه قدرت عایق بندی گرمایی پارچه به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد . سطح موئی حاصل از خارزنی ظاهر بعضی از پارچه ها را بهتر نموده و همچنین برخی از عیوب را می پوشاند . بر اثر خار زدن رنگ پارچه ها ملایم تر می شود .
پارچه ها ابتدا استنتر مقدماتی می شوند ، رنگرزی یا چاپ شده و دوباره استنتر می گردند ، سپس به ماشین خارزنی تغذیه شده و در نهایت باز هم استنتر می شوند .
پارچه هایی که درون ماشین خار می خورند چون معمولاً دچار کاهش عرض می شوند دوباره در ماشین استنتر تحت عملیات تکمیلی قرار گرفته و تثبیت می گردند تا عرض آنها به عرض اولیه رجعت نماید . در این عملیات تکمیلی پارچه از غلتکهای فولارد عبور داده نمی شود زیرا پرزهای ایجاد شده توسط عملیات خارزنی از بین می روند .
در این سالن 5 ماشین خارزنی وجود دارد که مشخصات آنها بصورت زیر است :
ماشین 1 مخصوص خارزنی پلی استر
سال ساخت : 1965
کد ساخت : 58061
تعداد غلتک : 24
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
عرض ماشین : 220 cm
مدل ماشین : A9E
ماشین 2 مخصوص خارزنی نایلون
سال ساخت : 1974
کد ساخت : 160203034
تعداد غلتک : 28
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
عرض ماشین : 300 cm
مدل ماشین : TRZ S45
ماشین 3 مخصوص خارزنی نایلون
سال ساخت : 1974
کد ساخت : 160203033
تعداد غلتک : 28
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
عرض ماشین : 220 cm
مدل ماشین : TRZ S45
ماشین 4 مخصوص خارزنی نایلون
سال ساخت : 1970
کد ساخت : 1026960
تعداد غلتک : 28
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
عرض ماشین : 290 cm
مدل ماشین : A1E
ماشین 5 مخصوص خارزنی پلی استر
سال ساخت : 1969
کد ساخت : 1026837
تعداد غلتک : 28
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
عرض ماشین : 220 cm
مدل ماشین : A1E
شایان ذکر است در گذشته (تا سال 75) روزانه به 5 ماشین خارزنی در 12 ساعت کاری ، 7 تن پارچه کرکی
(پارچه نایلونی خار زده شده) خار زده می شده است ، اما در حال حاضر به دلیل کمبود قطعات و خراب بودن ماشین ها ، عملاً به جای 5 ماشین از 2 ماشین خارزنی استفاده می شود .
پارچه های چاپی و رنگی قبل از خارزنی ، در بخش تکمیل با عبور از بین غلتکهای فولارد ، به مواد
آنتی استاتیک و نرمکن آغشته شده و سپس استنتر می شود . استفاده از نرم کن به این علت است که وقتی سوزنهای خار در پارچه فرو می رود ، حالت لغزندگی ایجاد شود و پرزها راحت تر درآورده شوند .
پارچه هایی که برای خارزنی در نظر گرفته می شوند باید از نخهایی بافته باشند که تاب کمی داشته باشند تا انتهای الیاف با نیروی کمی بیرون آورده شوند . پارچه های با بافت کم متراکم تر ، راحت تر خار زده می شوند . بنابراین نخهای با تاب بیشتر و همچنین نخهای دولا تابیده شده نسبت به نخهای کم تاب تر و نخهای یک لا ،
سخت تر خار زده می شوند .
پـارچه های با بافت ساده و یا سرژه با پودهای کم تاب معمولاً برای خارزنی ترجیح داده می شوند .
پارچه های تریکو را هم می توان در صورت پایین بودن تاب نخ خار زده شده در کارخانه بافت آزادی پارچه های تریکو تاری بافته شده با ماشین کتن را خار می زنند و دیگر تولیدات کارخانه یعنی بافت های را شل و گردباف خارزنی نمی شوند .
اگر نخهای شکننده مورد استفاده باشند ، خود را در خارزنی بصورت ریزش نشان می دهد وممکن است پارچه 10-15 درصد (در 250 kg) ضایعات پرز داشته باشد .
پارچه های کتن کارخانه سه شانه (دارای نخ زیر ،. نخ رو و نخ وسط) هستند . روی هر ماشین 4 چله
(قرقره) قرار دارد . اگر کشش در نخها در چله های کتن متفاوت باشد ، در خارزنی ایجاد نایکنواختی می کند ، مثلاً اگر سرنخهای یک قرقره شل باشند ، در خارزنی پارچه نمدی و نایکنواخت می شود . در نتیجه پارچه درجه 2 محسوب می شود و 10% ارزان تر از قیمت تحویل مشتری می شود پارچه را می توان از یک یا دو رو خار زد .
تولیدات این سالن عمدتاً پارچه های کرکی (پارچه های نایلونی خار زده شده) و مخمل (پارچه های
پلی استر خار زده شده) می باشد . گاهی نیز پارچه های پنبه ای را که مصرف زیر پوش دارند ، خار ملایمی
می زنند تا نرم تر و زیردست آن بهتر شود .
زمانیکه دستگاه خارزنی کار می کند روی عدد یک تنظیم می شود ، روی صفر اصلاً کار نمی کند و روی 2 وقتی پارگی در پارچه ایجاد شود و می خواهیم آنرا بیرون بکشیم استفاده می کنیم . اگر دستگاه روزی
10 تا 11 ساعت کار کند باید بعد از 80 روز سرویس شود .
پارچه ها در سه مرحله خار می خورند در هر مرحله مقدار بیشتری از پرزهای کشیده می شود . تعداد دفعات خارزنی بستگی به میزان پرزی دارد که می خواهند در انتها روی کالا باقی بماند . معمولاً 2 یا 3 بار که خار
می زنند یکبار هم توسط ماشین تیغ ، تیغ می زنند .
روش عملی بدین صورت است که ابتدا پارچه بصورت رول توسط کارگر به ماشین تغذیه می شود . پارچه از روی میله ای عبور داده شده و از میله های ترمز می گذرد . ترمز وظیفه شل و سفت کردن پارچه را به عهده دارد که بمانند ترمز در استنتر عمل می کند . از بین چند غلتک هرز گرد و لبه بازکن و دو غلتک کشش عبور داده
می شود .
ذکر این نکته ضروری است که در کارخانه غلتکهایی که به نیروی محرکه متصل هستند کشش و غلتکهایی که توسط پارچه حرکت می کنند هرز گرد هستند . پارچه پس از عبور از غلتکها وارد سیستم خار می شود و پس از عبور از سیستم خار بین یک جفت غلتک کشش ، غلتکهای هرز گرد و از روی سع غلتک کشش دیگر عبور کرده و بصورت تاخور روی زمین قرار می گیرد . (با تنظیم سرعت دستگاه می توان میزان کشش را نیز تنظیم کرد .)
برای ثابت نگه داشتن ماشین حین کار دواره وجود دارد ، یکی ترمز که باعث می شود لنت به سیلندرهای اصلی بچسبد و آنرا نگه دارد و در نتیجه ماشین سریع متوقف می شود و یکی کلید خاموش است ولی فقط برق را از کار می اندازد .
سـیستم خار :
سیستم خار شامل یک استوانه بزرگ است . پارچه از روی غلتکهای کوچکی به قطر 5cm بر روی محیط استوانه عبور داده می شود . این غلتکهای کوچک دارای سوزنهایی هستند که با حرکت خود پرزهای پارچه را می کشد . تعداد آنها 26 یا 28 تا است که نیمی از آنها pile و نیم دیگر Counter pile نامیده می شوند .
دستگاه خارزنی یک سیلندر اصلی دارد که روی آن 28 غلتک قرار دارد ، جزء ماشین اول که 26 غلتک دارد . که روی غلتکها بوسیله لایه هایی پوشانده شده است که بیرونی ترین لایه یک لایه سوزنی است . در واقع این سـوزنها روی نـوارهایی به قطـر تقریباً 2cm تا 3cm جاسـازی شده اند که با این نوارها مسطح ، غلتکها را می پوشانند .
شرایط و نوع سوزنها بسته به اینکه پارچه مورد خارزنی نایلونی باشد یا پلی استر متفاوت است . سوزنها از نظر شکل به دو دسته پایه کوتاه و پایه بلند تقسیم می شوند . سوزنهای پایه کوتاه ، پایه کوتاهتر و نفوذ بیشتر
دارند ، ( ) ولی سوزنهای پایه بلند ، پایه بلندتر نفوذ کمتر دارند ( ) البته زاویه هم در آنها کمی متفاوت است . معمولاً برای نایلون از سوزنهای پایه کوتاه استفاده می کنیم و برای پلی استر از سوزنهای پایه بلند ، چراکه میزان ناخالصی نایلون از پلی استر کمتر است اما پلی استر پرز زیادی دارد اگر از سوزنهای پایه کوتاه استفاده کنیم خیلی سریع پرز لای سوزنها را پر می کند و باید دائماً سوزنها را تمیز کنیم .
این 28 غلتک که روی سیلندر اصلی سوزاند به دو دسته تقسیم می شوند :
1) pile 2) Counter pile
غلتکهای pile : تعداد این غلتکها در 28 تایی آنها ، 14 تا می باشد و سوزنهای روی آنها به گونه ای قرار گرفته اند که پرزهای پارچه را بیرون می آورند یا اصطلاحاً به پارچه چنگ می زنند و جهت چرخش این غلتکها خلاف جهت حرکت پارچه می باشد . (سوزنهای آن جهتشان خلاف جهت پارچه است و در ضمن جهت حرکت این غلتکها در خلاف جهت پارچه و هم جهت سیلندر اصلی می باشد .) { شکل 1 }
غلتکهای Counter pile : تعداد آنها هم 14 عدد بوده و سوزنهای روی این غلتکها به گونه ای قرار گرفته اند که پرزهای پارچه را بیرون نمی آورند ، بلکه پارچه را نگه می دارند تا سوزنهای pile پرزهایش را بیرون بکشند . جهت چرخش این غلتکها هم در خلاف جهت حرکت پارچه می باشد و هم جهت سیلندر اصلی و سوزنهایشان هم ، هم جهت حرکت پارچه است . { شکل 2 }
غلتکهای pile و Counter pile بصورت یک در میان روی غلتک خارزن قرار می گیرند . غلتک سوزن یک میله فلزی است که نوارهای سوزن روی آن کشیده اند . جهت پیچش نوارهای سوزن دار روی غلتکهای
pile و Counter pile متفـاوت است . جهت پـیچش نوارهای سوزن برای pile ( 1 ) از چپ به راست و برای
Counter pile ( 2 ) از راست به چپ است . { شکل 3 }
لایه ای که سوزن روی آن قرار گرفته است نیز به دو دسته تقسیم می شوند :
1) لایه (پایه) نمدی : که برای نایلون مورد استفاده قرار می گیرد و سوزنها در این لایه فرو رفته اند .
2) لایه (پایه) کائوچویی : که برای پلی استر مورد استفاده قرار می گیرد و سوزنها در این لایه فرو
نرفته اند و انعطاف پذیری بیشتری دارند .
پارامترهای مهم برای خرید سوزن ماشین خارزنی :
1) شماره سوزن : 28 – 32 مناسب است .
2) سطح مقطع های سوزنها مناسب است .
3) پهنای سوزن کهمعمولاً 22/5 – 33 mm مناسب است .
4) زاویه سوزن : هر چه زاویه بزرگتر باشد ، برای پارچه هایی که تراکم بیشتری دارند و بیشتر نیاز به
خارزنی دارند مناسبتر است و نیز هر چه زاویه Bکمتر باشد ، نفوذ بیشتر است .
5) تراکم سوزنها و نحوه چیدمان آنها هم مهم است . معمولاً در یک 18 , inch ردیف سوزن داریم و به یکی از
سه حالت زیر می توانیم راپورت چیدمان سوزنها را در نظر بگیریم .
ماشین خارزنی معمولاً یک الکتروموتور بزرگ دارد و یک الکتروموتور کمکی که معمولاً برای حرکت غلتکهای Counter pile است ، و الکتروموتور اصلی جهت حرکت سیلندر اصلی می باشد . الکتروموتور بزرگ نیروی محرک را بوسیله چرخ و تسمه به یک جعبه دنده که شامل سه گیرباکس است اتصال می دهد . تنظیم هر گیرباکس بوسیله یک دسته فرمان که بر روی جعبه است صورت می گیرد . گیرباکس اول برای کشش پارچه است که این امر توسط غلتکهای کشش که تعداد آنها 7 عدد می باشد ، انجام می شود . گیرباکس دوم جهت فشار سوزن بر روی پارچه است ، این فشار هر چه بیشتر باشد ، پرزهای بیشتری از پارچه بیرون می کشد و گیرباکس سوم برای شل و سفتی پارچه روی غلتک خار است ،. که این دو گیرباکس به سیستم خار متصل هستند .
غلتک جلویی باید به اندازه 40 kg فشار به غلتک عقبی وارد کند تا باعث حرکت پارچه شود ، و پس یکی از غلتکها آزاد است و غلتک دیگر متحرک . پارچه های این قسمت از تکمیل می آید و حرارت اعمالی روی این مرحله اثر می گذارد . شل و سفت زدن تکمیل مهم است . پارچه اگر شل باشد ، راحت تر بیرون می آید . وقتی پارچه به درستی برداشت نشود با استفاده از یک فلکه ، سرعت غلتک را بیشتر می کنند تا پارچه از داخل دستگاه خارج شود و دور سیلندر گیر نکند ، و وقتی بطور مناسب شد دوباره به حالت اولیه برمی گردانند . پارچه اگر در نیامده باشد سفت است و سوزن از داخل آن عبور نمی کند .
الکتروموتور کوچکی نیز جهت حرکت لبه بازکنها وجود دارد . دو فرچه تمیز کننده در جلو و دو تا در پشت دستگاه قرار دارد . فرچه به غلتکهای فلزی بسته شده است . فرچه باید بصورت عمود و دیگری بصورت افقی نسبت به غلتک قرار گرفته شده باشد (دستگاههای خارزنی نایلون فرچه ندارند) دوتای جلویی روبروی هم روی محیط دایره قرار می گیرند و دو تای عقبی هم روبروی هم روی محیط قرار می گیرند ولی با زاویه 90 درجه نسبت به برس های قبلی .
اما با وجود این هر چند وقت یکبار بوسیله برس های فلزی بصورت دستی (یعنی کارگر این کار را با دست انجام می دهد) غلـتکهای خار را تمیز می کنند . این فرچه های تمیز کننده توسط همان الکتروموتور قوی می چرخد ، ولی گیرباکس آن جدا است . (سرعت تمامی غلتکها ثابت است)
نحوه تمیز کردن خارها توسط کارگر بدین صورت است که سیلندر اصلی حرکت نمی کند ولی غلتکهای خار در جا حرکت دورانی انجام می دهند و کارگر برس فلزی را مقابل غلتکهای خار گرفته و پرزها را از لابه لای سوزنها بیرون می کشد . البته این کار احتیاج به تبحر دارد و کارآموزان اجازه اینکار را نداشتند .
در اثر کشیده شدن نخهای سطحی در خارزنی ، عرض پارچه کم می شود و میزان کم شدن عرض را
می توان تنظیم کرد . در اثر کم شدن عرض پارچه ضخیم تر بنظر می رسد . به عنوان مثال این کاهش عرض برای پارچه های کرکی از 150 cm به 90 cm در مرحله اول خارزنی و در مرحله دوم به میزان 80 cm می رسد که در سالن تکمیل توسط ماشین استنتر ، پارچه دوباره کشیده شده و عرض آن زیادتر شده و به 120 cm می رسد . اگر در هنگام خارزنی ، همه پارچه یکسان و یکنواخت خار نخورده باشد ، پس از استنتر کردن آن ، در پارچه کجی و نایکنواختی عرض مشاهده می شود . اشکالات موجود در قسمت چاپ مثل خرابی رنگ و مواد تعاونی و نایکنواختی های چاپ در این قسمت مشاهده می شود و در نتیجه تولید اشکال می کند . اگر چاپ زده شده نایکنواخت باشد ، در هنگام خار خوردن بصورت یکنواخت در نمی آید و سطح پارچه خار خورده نایکنواخت خواهد شد .
شکل صفحه بعد فلکه های تنظیم سرعت غلتکهای شانه و خار است . با روشن شدن دستگاه یک نقطه نورانی روی صفحه هایی که خطوط مورب دارند ظاهر می شود که با توجه به اینکه این نقطه نزدیک کدام خط باشد ، سرعت مشخص می شود . البته در این کارخانه این کار بصورت تجربی انجام می شود و کارگر مربوطه از روی صدای دستگاه آنرا تنظیم می کرد . یعنی آنقدر فلکه ها را می چرخاند تا صدای دستگاه مطابق صدای همیشگی و آشنا به گوشش برسد .
ابعاد ماشین خارزنی : طول ) 470 – 480 cm طول سیلندر ) 3m
نکات قابل توجه در قسمت خارزنی :
هر چه سرعت غلتکهای خارزنی بیشتر باشد پرزهایی که از پارچه بیرون کشیده می شود کمتر و خارزنی به میزان کمتری انجام می شود .
قبل از خارزنی حتماً باید پارچه در استنتر تثبیت عرضی شود ، چون علاوه بر ایجاد نایکنواختی و کجی در
هنگام خار زدن ، منجر به ایجاد حالت راه راه (پله ای) در سطح کالا می شود .
هر چه سرعت غلتکهای شانه از غلتکهای خار کمتر باشد ، خارزنی بیشتر انجام می شود .
از سوزنهای ضخیم تر و متراکم تر می توانیم برای خارزنی پارچه های ضخیم تر استفاده می کنیم . هر چه
ضخامت لایه سوزن بیشتر باشد ، الاستیسیته سوزن بهتر است و می توان برای پارچه های ضخیم که نیاز به
خار بیشتری دارند ، استفاده کرد . اگر ضخامت لایه سوزنی کمتر باشد ، مقاومت کمتری وارد و برای
پارچه های نازک که خار کمتری می خورند ، بکار می رود .
هر چه نخ مورد مصرف در بافت نازکتر باشد ، عمل خارزنی بهتر انجام می شود ، زیرا قابلیت کشش پذیری و انعطاف پذیری آن بیشتر می شود و در نتیجه موقع کشش با سوزنها ، بیشتر کشیده شده و حلقه های بزرگتری تشکیل می شود . به عنوان مثال ، اگر نخ پارچه های کرکی به جای نمره 70 دنیر با نمره 60 – 50 دنیر باشد ، کیفیت بهتری حاصل می گردد .
معمولاً پارچه های پنبه ای توسط این ماشینها خار زده نمی شود و یا به ندرت خار زده می شوند چون نیروی وارده توسط این ماشین زیادتر از حد تحمل پارچه های پنبه ای است و پاره می شوند .
هر هفته یکبار با سنگ خارزنی سوزنهای دستگاه را در حال کار تمیز می کنیم (بمدت 5 دقیقه) جهت سنگ زدن خلاف جهت خار زدن صورت می گیرد . برای تمیز کردن سوزنهای ماشین ، تسمه غلتکها را جدا کرده و دینام را روشن می کنیم و سوزنهای غلتکهای در حال چرخش را ابتدا برس فلزی می کشیم و سپس با سنگ آنها را تیز می کنیم که این سنگ فلزی شیاردار است .
تمام ماشینهای خارزنی دارای یک لوله هواکش و یک انبار تهویه هستند که پرزهای حاصل از خارزنی در سالن پخش نشود .
اگر بخواهیم سرعت تولید را بالا ببریم ، باید سرعت غلتک را بالا ببریم ، پس باید سرعت غلتکهای counter pile , pile نیز بالا برود که با کاهش دور آنها سرعتشان بیشتر می شود .
10) اگر سرعت غلتکهای counter pile , pile بیشتر باشد پارچه حالت کرکی بیشتری پیدا می کند . (در ضمن
می توانیم چند بار عمل خارزنی را هم تکرار کنیم)
11) سه تا از ماشینهای خارزنی با عرض 3 متر و 3 تا از آنها با عرض 2 متر می باشند . ماشین با عرض 3
متری که مخصوص پارچه های رومبلی است . ابتدا پارچه های رومبلی را خارزده و سپس توسط ماشین تراش
حلقه های تشکیل شده را بریده و سپس پارچه مثل پارچه های مخملی می شوند . این پارچه ها به دلیل اینکه
بوسیله غلتکهای سوزنی خار می خورند که دارای سوزنهای ایستاده هستند در نتیجه حلقه های موجود روی
سطح پارچه بیشتر کشیده شده و سطح پارچه پرتر می شود . نخهای سطحی روی پارچه باید طول بیشتری
داشته باشند و بافت مخصوص لازم است تا بتوان عمل خارزنی را توسط این ماشینها و بدین نحو انجام داد .
(در این ماشینها ، غلتکهای سوزنی بصورت یک pile و یک counter pile درباره یک pile دیگر و سپس 7
تا غلتک سوزنی صاف قرار دارند که این امر باعث قدرت زنندگی و نفوذ بیشتر سوزنها در پارچه می شود)
12) ماشین خارزنی سه متری می تواند با دو پارچه کار کند یعنی همزمان با دو پارچه مشابه با عرض 150 cm
کارکرده و آنها را خار بزند .
13) گاهی اوقات یک پارچه به دوبار خارزنی نیاز دارد و توسط ماشینهای سه متری این عمل در یک زمان
صورت می پذیرد . این صورت که سر پارچه را یک مرتبه خار خورده مجدداً داخل ماشین می کنند و با کار
کردن ماشین همزمان پارچه را در دو مرحله خار می زنند .
14) اگر پارچه زیاد به دستگاه تغذیه گردد و شل باشد ، پارچه توسط خارها پاره می شود و لذا لازم است سرعت
حرکت پارچه در دستگاه تنظیم گردد . در ضمن بسته به اینکه بخواهند چه مقدار جمع شدگی در پارچه (در
عرض آن) ایجاد کنند ، میزان فشار ئارده (توسط غلتکهای موجود) بر پارچه تنطیم می گردد که این مقدار با
سرعت عبور پارچه باید متناسب باشد تا از پارگی های احتمالی یا کم بودن خارزنی سطح پارچه جلوگیری
شود . این تنظیمات توسط وسایلی که در جلوی ماشین تعبیه شده اند صورت می گیرد . همچنین در پشت
ماشین نیز میزان شل و سفتی پارچه را می توان تنظیم کرد .
15) این ماشین یک سیلندر اصلی دارد که جنس آن از چدن می باشد که روی آن غلتکهایی با پوشش سوزنی قرار
دارند . سوزنها یک در میان شانه می کنند و یک در میان خار میزنند . سوزنهای با پایه کوتاه نفوذ بیشتری
دارند ولی سوزنهای با پایه بلندتر نفوذ کمتری دارند البته زاویه آنها نیز با یکدیگر متفاوت است و محورهای
چرخش اینها کاملاً از هم مجزا است .
زاویه سوزنها خیلی مهم است هر چه زاویه بالاتر ، پتویی می شود و حالت مخملی می یابد ولی در نایلون یک حالت کرکی به پارچه می دهد (در اینجا مخمل نخ رو بلند می شود) .
16) نوک بعضی از سوزنها را داغ می کنند برای اینکه نشکند . سوزنی که داغ نیست ارزان تر است زیرا سوزنی
که داغ شده مقاومتش بیشتر است . این سوزنها بروی یک نوار لاستیکی سوارند که پهنای نوار 22mm است .
تعداد لایه های نوار لاستیکی مهم است که سه لایه کتان و یک لایه لاستیک است .
17) غلتکهای شانه کننده معمولاً نقش انتقال پارچه را هم برعهده دارند و معمولاً سرعت غلتکهای شانه کمتر از
سرعت غلتکهای خارزنی است تا پارچه بهتر خار بخورد ، چرا که اگر پارچه سریع از روی ماشین حرکت
کند 1 یا 2 بار بایستی بیشتر خار بزنیم .
18) تنظیم سرعت غلتکهای شانه و خارزنی و سرعت پارچه که چند متر در دقیقه بزنیم ، بوسیله 3 فلکه که در
خارج ماشین قرار دارند انجام می شوند و کاملاً مجزا از هم هستند . این سه فلکه از داخل گیرباکس را
می چرخاند سر دینام کلاج است و داخل آن ساچمه های ریز می ریزند تا راحت تر بچرخد . (لنگر می شود و
دینام راحت تر می چرخد) داخل گیرباکس زنجیرهای PIV وجود دارند . یعنی سه زنجیر PIV درون
گیرباکس داریم . سه خروجی گیرباکس در بالا ، پایین و وسط آن داریم . اولی مربوط به خار است که به
خروجی چرخ دنده ای کوچک وصل است که چرخ دنده بزرگتر را می چرخاند و با آن بازوها می چرند .
تسمه ها یکی در میان با بازوها درگیر است و غلتک هایی که با تسمه درگیر است کار می کند . برای شانه
خروجی به شفت وصل است و شفت به دنده کوچک . پولی های شانه در طرف دیگر است و مانند خارزنی
همان کار را می کند .
19) بروی صفحه روی دستگاه نموداری قرار دارد که با توجه به جنس و نوع پارچه تنظیم انجام می شود و به
نحوی که بهترین صورت ممکن خارزنی انجام شود . ایتدا در اینجا این تنظیم بطور تجربی صورت می گیرد .
می توان فشار غلتکها را طوی تنظیم کرد که پارچه بدون اینکه خارزنی شود از دستگاه بیرون بیاید .
ماشین تیغ یا تراش :
ماشین تراش این کارخانه ساخت کمپانی FRANZ muller کشور آلمان است . نوعی پارچه با بافت مخصوص به این ماشین تغذیه می شود که محصول آن پارچه های حوله ای و مخمل حوله ای هستند . کرکی ها و نایلونی ها به این دستگاه نمی آیند . اکثر پارچه ای مورد مصرف از جنس پلی استر ، سوپر برایت (نوعی پلی استر خاص) ، پنبه ، استات و ویسکوز می باشند . به علت درخشندگی بالای پارچه های استات و ویسکوز ، این پارچه ها جهت حوله ای مناسب تر می باشند . نوع بافت این پارچه ها شلال وار است .
ماشین تیغ زنی نوک شلالها را می برد که در نهایت پارچه بصورت مقابل در می آید که دارای زیر دست بسیار لطیفی است .
در این ماشین محل تغذیه کالا و برداشت محصول از نظر مکانی تقریباً یکی است (یعنی هر دو در پشت یا به عبارتی انتهای ماشین و مجاور یکدیگر قرار دارند ولی در اکثر ماشینها کالا از ابتدای دستگاه تغذیه می شود و از انتهای دستگاه محصول برداشت می شود) کالا به هنگام تغذیه از یک آهن یاب که در داخل یک مکعب مستطیل که تمام عرض پارچه را پوشش می دهد (بصورت عرض باز) عبور می کند ، تا اگر در مرحله خارزنی سوزنی شکسته باشد یا قطعه ای فلزی در کالا باقی بماند ممکن است به تیغ دستگاه صدمه بزند و یا لبه تیغ را بپراند .
همچنین از بین غلتکهای هرز گرد و لبه بازکن عبور می کند تا کاملاً با عرض باز به تیغ تغذیه شود ، زیرا پارچه های حوله ای تمایل زیادی به جمع شدن در لبه ها دارند . قبل از تغذیه به تیغ ، غلتک برسی وجود دارد که وظیفه آن تمیز کردن هر دو طرف پارچه است . لبه های تیغ بسیار تمیز و نازک می باشد که با ورود آشغالها ممکن است آسیب ببیند برسی که قسمت شلالها (روی پارچه) را تمیز می کند از قدرت بیشتری نسبت به کناریها برخوردار است .
دوباره پارچه از لبه بازکن گذشته و به تیغ تغذیه می شود . تیغ شامل سه بخش است :
1) میز 2) سیلندر 3) تیغ
میز روی جکها و زیر تیغ قرار دارد که کالا از بین میز و تیغ عبور می کند ، سیلندر و تیغ ثابت هستند . فاصله میز از تیغ ارتفاع پرزهای نهایی محصول را تعیین می کند . فاصله بین میز (جک) و تیغ قابل تنظیم است . فاصله تیغ و سیلندر از صفحه میز در هنگام کار ماشین حدود 2 mm می باشد که می تواند برای پارچه های مختلف (بسته به ضخامت آنها) تنظیم شود .
معمولاً بعد از دو یا سه بار خارزنی برای دست یابی به زیر دست نرم تر و پرزهای یکنواخت تر ، کالا را از ماشین تیغ عبور می دهند . پارچه دو بار تیغ می خورد . بار اول به اندازه 1 mm از پارچه برداشته می شود و بار دوم نیز 1 mm دیگر برداشته می شود . این تکرار برای این است که اگر یکباره 2 mm از پارچه برداشته شود ، به تیغهای سیلندر فشار زیادی وارد می گردد . در بار دوم که پارچه تیغ زده می شود ، جهت پارچه عکس می شود تا در هر دو جهت خواب پارچه تیغ خورده شود .
یک قسمت دیگر سر راه پارچه قرار دارد (که با * در شکل 1 نشان داده شده است) که کالا بصورت هفت و هشت از آن عبور می کند . که در واقع مانند اهرام عمل می کند که در صورتی که بخواهیم کشش بیشتری به پارچه اعمال شود آنرا پایین تر آورده و بصورت عمودی تر قرار می دهیم که اهمیت آن در تنظیم میزان کشش وارد به پارچه است .
قبل از عبور پارچه از زیر تیغ یک فن قرار دارد که این فن سبب بلند شدن پرزهای پارچه می شود . که در هنگام تیغ زدن همه پرزها بصورت یکنواخت تیغ بخورند اگر کشش اعمالی بر پارچه کافی نباشد ، ممکن است فن به همراه پرزها پارچه را نیز بلند کند که تیغ همزمان با زدن پرزهای سطحی پارچه را نیز ببرد که ایجاد ضایعات کرده و محصول را خراب می کند و اهمیت اهرم ذکر شده در بالا در اینجا مشخص می شود . سپس کالا بصورت عمودی پایین می آید تا به ارتفاع زیر دستگاه برسد ، بعد به کمک یکسری غلتکهای هداست کننده ، از زیر دستگاه عبور می کند . در زیر دستگاه هم دو غلتک که جنس سطح آنها تقریباً مانند سنباده است وجود دارند که باز هم میزان کشش وارد بر پارچه را کنترل می کنند . دوباره حرکت افقی کالا ، به کمک یکسری غلتک هدایت کننده در جلوی دستگاه بصورت عمودی در می آید ، بعد از گذشتن از غلتک مارپیچ که به منظور بازکردن لبه های کالا در نظر گرفته شده است و دو برس که یکی از رو و دیگری از زیر ، کالا را برس می زنند تا پرزها را کاملاً از سطح کالا بلند کند ، وارد محفظه تیغ زنی می شود .
تیغ بصورت یک سیلندر مارپیچ است که تمام پره های آن تیز و برنده است . روی سیلندر شیارهایی بسیار باریک و تیز قرار گرفته ، میز و تیغ لبه شلال ها را به بهترین وجه ممکن به سیلندر در حال چرخش نزدیک کرده و سیلندر لبه شلال ها را می برد ، که در نهایت یک سطح صاف و یکدست از پارچه خواهیم داشت . این چرخش توسط یک الکتروموتور قوی از چرخ دنده و تسمه به سیلندر و سایر غلتکهای متحرک منتقل می شود .
از آنجایی که سرعت سیلندر بالاست اگر تیغهای آن روغن زده نشوند ، در اثر سرعت بالا و اصطکاک سیاه شده و می سوزند . به همین علت دائماً سیلندر را روغنکاری می کنند تا از اصطکاک و خورده شدن لبه تیغ و سیلندر جلوگیری شود . در این راستا یک کالای نمدی با ضخامت 2 الی 3 cm در طول تیغ و مماس با سطح آن قرار دارد که روغن هیدرولیک را به آن نمد پمپ می کنند تا همواره چرب باشد و تیغهای سیلندر که در تماس با آن هستند بصورت متعادل چرب شوند ، روغن خنک کننده است و سیلندر را خنک می کند که باعث می شود تیغه نسوزد ، وقتی تیغه می سوزد سیاه می شود .
بر روی تیغ و پارچه یک درپوش شیشه ای قرار دارد تا پرزهای قیچی شده در فضای کارخانه پراکنده نشود . همچنین یکسری لوله های و هواکش دارد که ای پرزها را به پشت بام منتقل می کند . در بالا و در سر لوله های هواکش کیسه هایی دوخته شده است تا از انتشار این پرزها در فضای آزاد جلوگیری کند ، که هر چند وقت یکبار آن کیسه ها را خالی می کنند .
سیلندر را پس از مدتی کار تمیز می کنند . لبه تیغ و سیلندر توسط روغن و پودر سمباده و هم سنگهای دستی که مخصوص این کار است تمیز می شود . هنگامیکه از پودر سمباده استفاده می کنیم ، ابتدا پودر سمباده درشت تر ار داخل روغن می ریزیم و بوسیله قلمو روی تیغ ماشین تراش می مالیم و به مدت 13 الی 14 ساعت می گذارند سیلندر بچرخد . سپس همین کار را با پودر سمباده ریزتر انجام می دهند چرا که تیغ کم کم تیزتر می شود . هر چه شماره پودر سمباده بزرگتر شود ، پودر مربوطه ریزتر می شود (ابتدا با پودر سمباده 120 تیغه را می رسانید سپس با 80) از سنگهای دستی هم برای تمیز کردن لبه تیغ استفاده می کنند ، این سنگها هم دو طرفه هستند ، یکطرف آنها درشت تر و یکطرف آنها ریزتر است که ابتدا با طرف درشت تر و زبرتر تیغ را سنگ می مالیم و سپس با طرف ریزتر و ظریف تر ، چرا که رفته رفته تیغ تیز شده و ظرافت کار بالاتر می رود .
این عمل به جنس پارچه هایی که طی آن مدت تیغ زده اند بستگی دارد . مثلاً از 10 – 15 تن پارچه پنبه ای نیاز به عمل تیز کردن داریم ، اما این رقم برای ویسکوز و استات حدود 25 تن است .
تیغ و سیلندر توسط یک جک از میز فاصله می گیرند یعنی میز ثابت نیست و زیر سیلندر بالا و پایین می رود . توسط جک فاصله میز و سیلندر با توجه به ضخامت پارچه تنظیم می شود . جکها می توانند میز را تا 3cm بالا و پایین بیاورد . (شکل2)
فشار جک10 – 11 است . جک ها توسط فشار باد عمل می کنند ، که این فشار توسط یک الکتروموتور ایجاد می شود بمانند پرس در اینجا نیز در هنگام رسیدن درز موجود در پارچه به سیستم تیغ ، میز توسط جکها پایین آورده می شود مه به درز تیغ نخورده و پارچه در محل درز شکافته نشود . سیلندر علاوه بر حرکت دورانی دارای یک حرکت افقی است که به علت بلند کردن پرزها جهت بهتر تیغ خوردن صورت می گیرد . (شکل3)
دو سیلندر حدود 1500 – 1750 rpm می باشد که 1500 rpm را برای پارچه های نازک و 1750 rpm را برای پارچه های ضخیم در نظر می گیریم . (سرعت سیلندر تا 2250 rpm هم می رسد که با آن کار نمی شود) .
نایکنواختی که ممکن است در پارچه ایجاد شود ، این است که وسط پارچه تیغ نمی خورد ، ولی کناره های پارچه تیغ بخورد ، که این عمل حالتی سایه دار به پارچه می دهد . جهت رفع این مشکل در وسط سیلندر پیچی وجود دارد که فشار سیلندر را در وسط بیشتر می کند و قسمت میانی پارچه هم کاملاً تیغ می خورد . هراز چند گاهی باید تیغه های سیلندر را تعویض کنیم که باید توجه داشته باشیم که در این صورت جهت پیچش تیغه های دوار از چپ به راست می باشد . ماشین تیغ دیگری در سالن خارزنی وجود دارد که ساخت کمپانی Broma آلمان است اصول عمل را ماشین تیغ قبلی متفاوت است ، پارچه های حریر برودری شده ، دارای نخهای زاید هستند . این نخها با تغذیه پارچه به ماشین توسط فن بسیار قوی از سطح پارچه فاصله گرفته ، سپس شانه ماشین (ماشین تراش قبل ، فاقد شانه است) با نخها درگیر شده (این شانه برای بلند کردن پرز وجود دارد ، چون ممکن است پارچه بعد از خارزنی بلافاصله به این قسمت نیاید و 2و3 روز بماند و پرزهای آن بخوابد این غلتک پرزهای خوابیده را بلند می کند و به عنوان پرزگیر عمل نمی کند) ، سپس تیغ نخها را می برد . این ماشین تیغ به نام ماشین نخ زنی نیز معروف است و در ضمن به جای نیروی پنوماتیکی با نیروی مکانیکی کار می کند .
مشخصات و ابعاد ماشین تیغ بدین صورت است :
شرکت سازنده : FRANZ MULLER
کد دستگاه : 2459236
مدل دستگاه : 0ZD034S
طول غلتک سیلندر (تیغ) یا عرض تکمیلی پارچه : 200 cm
طول ماشین : 330 cm
عرض ماشین : 210 cm
تنظیمات دستگاه :
تنظیم سرعت پارچه
تنظیم دور سیلندر
تنظیم فاصله جک (میز) از سیلندر (تیغ)
تنظیم کشش پارچه
در روی دستگاه یکسری دکمه قرار دارند که تنظیمات بالا بوسیله آنها انجام می شود . فقط تنظیم کشش پارچه دستی و بوسیله اهرم ذکر شده انجام می شود . در روی دستگاه فاصله جک از سیلندر بصورت میلی متری و بوسیله دکمه ای قابل تنظیم است . جک باید کاملاً صاف تنظیم شود (موازی با تیغه) چرا که در غیر اینصورت پرزهای یکطرف پارچه بلندتر از پرزهای طرف دیگر آن خواهد بود . البته دکمه هایی هم وجود دارد که بوسیله آن می توانیم پارچه را کمی به عقب برگردانیم یا کمی به جلو ببریم . مثلاً قسمتی را تیغ زده ایم و می خواهیم آنرا ببینیم با دکمه دستی کالا را کمی به جلو هدایت می کنیم تا از زیر تیغ خارج شده و قابل روئیت باشد و اگر دلخواه ما بود بقیه کالا را هم با همان تنظیمات تیغ می زنیم .
در نهایت لا از زیر تیغ خارج شده و از بالای دستگاه عبور کرده و در عقب دستگاه (همانجایی که کالا تغذیه می شود) در لبه های مخصوص بوسیله حرکت نوسانی میله ای در بالای دستگاه به صورت
جمع آوری می شود .
معایب پارچه بعد از تراش :
نازک شدن یا ضعیف شدن پارچه به علت تراش بیش از حد پارچه .
تراش ناقص و ایجاد ظاهر نامطلوب .
ایجاد سوراخ به علت حضور گره ها یا محلهای کلفت در پارچه .
ایجاد علامات یا خطهای عرضی در پارچه به علت توقف و راه اندازی مجدد ماشین .
نخ زنی :
این دستگاه برای بریدن نخهای اضافی که بین دو طرح روی پارچه قرار دارد استفاده می گردد . البته برای هر طرحی تنظیمات مخصوص آن طرح وجود دارد .
معمولاً یکسری پارچه های توری پرده ای داریم که طرحهایی روی آن ایجاد شده که بین دو طرح نخ اضافی قرار دارد . این دستگاه نخ زنی برای بریدن این نخ اضافی است . مکانیزم عملکرد آن تقریباً شبیه ماشین تراش است . فقط برای 5 طرح که در کارخانه تولید می شود این ماشین دارای تنظیمات است که هر طرح را که بخواهیم تیغ بزنیم فقط کافی است طرح را به ماشین معرفی کنیم ، که این معرفی بوسیله کلیدهایی که دارای شماره هستند انجام می شود ، که هر شماره بیانگر یک طرح است . چرا که فواصلی که در هر طرح باید تیغ زده شود با طرح دیگر متفاوت است .
این دستگاه نیز دارای یک سیلندر مارپیچ است که مارپیچهای آن تیغهای مسطح هستند ، و یک جک که کالا بین سیلندر جک قرار می گیرد ، و بسته به نوع طرحی که به آن معرفی شده است . فواصل معین را تیغ می زند .
معمولاً هر کالا را دو بار از دستگاه نخ زنی عبور می دهند . به این صورت عمل می شود که هواکش را که می زنیم ، نخها از بین شانه بالا می آید . همه قسمتهای ماشین بسته است و فقط بالای نخها باز است ، با فشار باد نخها بالا می رود و تیغ به کار می افتد و آن را می زند . دندانه های شانه مانع از این می شود که توری بالا بیاید و فقط نخ بالا می آید . میز شانه بالا آمده و به تیغ نزدیک می شود . تیغ نخهای اضافی را می زند .
نکته : بروی نمودار دستگاه خارزنی نقطه ای تحت عنوان نقطه صفر وجود دارد که کشش در آنجا صفر است و
پارچه فقط رد می شود .
مشخصات دستگاه خارزنی :
شرکت سازنده : BROMA
عرض ماشین : 330 cm
کد دستگاه : 171126
چاپ پرس :
پارچه بعد از رنگرزی ، شستشو و تثبیت ابعادی به دستگاه پرس تغذیه می شوند که وظیفه آن برق کردن سطح پارچه است که محصول آن ساتن چرم نام دارد .
معمولاً از این ماشین برای ایجاد طرح بدون استفاده از چاپ و بافت . بروی کالا استفاده می شود . طرحی که بروی پارچه می افتد بوسیله عمل پرس کردن است . معمولاً از کارهای پلی استر (در دمای 220 تا 230 oc) و به ندرت پنبه و نایلون استفاده می شود . البته باز برای نایلون بیشتر از پنبه این روش را استفاده می نماییم . حتی بروی پارچه های خار خورده و کرکی و مخملی هم می توانیم عمل پرس را انجام دهیم (اگر پارچه های نایلون 160 – 170 رد شود آب می شود) و بوسیله ماشین پرس روی آنها طرح ایجاد کنیم .
ماشین پرس ساخت کمپانی RAMISCH از کشور آلمان می باشد که مشخصات آن به قرار زیر است :
شرکت سازنده : RAMISCH
عرض ماشین : 200 cm
کد دستگاه : 230 – 240 cm
این ماشین شامل سه غلتک فشرده به هم است . پارچه ها با غلتکهای مختلف پرس می شوند که ممکن است غلتک پرس کننده ساده یا طرحدار باشد که بسته به طرح روی غلتک ، سطح پارچه براق می شود . (سطح پارچه توسط غلتکهای داغ ذوب شده و به پارچه حالت درخشندگی و براقیت می دهد) روش عمل اینگونه است که پارچه از یک رول به یک غلتک ثابت که سرعتش برابر غلتک پرس است ، تغذیه شده ، سپس از یک غلتک شیاردار که شیارهای ان بسیار باریک است عبور داده می شود ، که سرعت غلتک های پرس و شیاردار یکسان و حدود
4 – 6 است .
این غلتک شیاردار لبه های پارچه را جهت تغذیه درست پرس باز می کند . پس پارچه به غلتکهای پرس که سه عدد هستند تغذیه می شود . در محل ورودی پارچه به غلتکهای پرس یک میله محافظ قرار دارد که اگر دست کارگر بین غلتکها گیر کرد ، از ورود بیشتر آن جلوگیری می کند . علاوه بر این جهت ایمنی بیشتر یک پدال ترمز در نزدیکی غلتکها وجود دارد که در موقع بروز حوادث کمک می کند .
همانطور که در شکل نشان داده شده است ، دو غلتک بالایی عمل پرس را انجام می دهند ، پارچه از بین آنها عبور می کند . غلتک 1 بوسیله المنت گرم می شود . المنت در سر تا سر غلتک وجود دارد . المنت با حرارت برق گرم می شود و اگر سیم مقاومتش کم باشد ، می سوزد . غلتک 3 هم توسط آب داغ گرم می گردد ولی حرارت آن به اندازه غلتک 1 نیست . (حسگر دمایی روی غلتک وجود دارد که دما را افزایش می دهد) قبل از ورود به غلتک پرس بخاری برقی قرار دارد که پارچه را گرم می کند به این ترتیب :
به حرارت ماشین کمک می کند .
از وارد شدن شوک حرارتی به پارچه جلوگیری می کند .
از افت حرارت در اثر ورود پارچه سرد به غلتک داغ جلوگیری می کند .
جنس غلتکهای 1 و 3 از فولاد و غلتک 2 با سطحی از پنبه فشرده ، پوشیده شده است . سه غلتک چون با هم در تماس هستند با یک سرعت حرکت می کنند . نیروی محرک به غلتک 1 متصل است که سبب حرکت هر سه غلتک به یک سرعت می شود . این نیرو توسط یک الکتروموتور قوی و توسط تسمه و چرخ دنده ها به غلتکهای متحرک و از جمله غلتک پرس 1 انتقال می یابد .
پارچه کلاً با عرض باز بطوریکه سطح پارچه به سمت غلتک 1 است ، به ماشین تغذیه شده ، سطح پارچه ذوب و براق می گردد . این عمل سبب کاهش استحکام پارچه نیز می شود . غلتک 1 ثابت است ولی غلتکهای 2 و 3 می توانند اندکی جابجا شده و پایین بیایند . این جابجایی حدود 2 – 5 cm است . این عمل وقتی که در پارچه درز مشاهده می شود ، توسط جکها انجام می گیرد تا از کشیده شدن در زیر پارچه و در نهایت پارگی در زیر پرس جلوگیری شود .
در قسمت موتورخانه ماشین سه الکتروموتور وجود دارد :
الکتروموتور جهت باد بالا و پایین بردن جکها .
الکتروموتور پمپاژ روغن .
الکتروموتور انتقال نیروی حرکتی از گیرباکس به غلتکهای پرس .
این ماشین نیز بوسیله برق سه فاز کار می کند . دارای 10 غلتک طرح باطرحهای متفاوت است که بسته به سفارش ، یکی از این غلتکها برروی ماشین سوار می شود . وزن هر کدام از این غلتکهای پرس 1600 کیلوگرم می باشد و جنس آنها از فولاد است . هر کدام از این غلتکها که انتخاب شود بوسیله جرثقیلهای مخصوص روی دستگاه سوار می شوند . هنگامیکه روی دستگاه سوار شود ، به منظور انجام عمل پرس کردن یک غلتک بزرگ دیگر زیر آن قرار می گیرد ، که جنس آن هم از فولاد است و سطح آن بوسیله کاغذ فشرده پوشانده شده است که این کاغذ فشرده در برابر حرارت بالا مقاوم است و برای اینکه این کاغذ در اثر کار مداوم خورده نشود یک رول را از ابتدا تا وسط غلتک قرار می دهند و رول بعدی را از وسط تا انتهای غلتک قرار می دهند ، چرا که طول این غلتکها تقریباً 240 cm است .
بسته به نوع پارچه ای که می خواهیم پرس کنیم حرارت غلتک پرس را تنظیم می کنیم . غلتک پرس طرحدار بوسیله یکسری المنت که برق سه فاز در آنها جریان پیدا می کند ، گرم می شود . در وسط این غلتکهای طرح یک استوانه تو خالی قرار دارد که در واقع محل قرار گرفتن المنتهایی است که داخل یک لوله قرار دارند ، که این لوله در وسط غلتک طرح فرو می رود و کاملاً مماس با آن می شود که حرارت المنتها را به غلتک طرح منتقل می کند .
برای انجام عمل پرس کردن غلتک زیری که پوشش کاغذی دارد باید کاملاً به غلتک طرح فشرده شود که این غلتک بوسیله یک جک به سمت بالا حرکت کرده و در تماس با غلتک طرح قرار می گیرد . حرکت بالا و پایین جک بوسیله نیروی آب روغن واسکازین تامین می شود ، وسط غلتک پایینی نتیریک استوانه تو خالی است که در واقع لوله ای در آن جاسازی شده است که داخل این لوله ، بسته به شرایط بخار داغ یا آب سرد می تواند جریان یابد . معمولاً در زمستان ها با توجه به هوای سرد محیط برای اینکه المنتها کم نیاورند و کمکی برای تامین درجه حرارت کرده باشین ، بخار داغ را داخل این لوله جریان می دهیم و نیز در تابستان ها ، در صورتی که از اتوماتیک دستگاه استفاده نکرده باشیم و دمای دستگاه از حد مورد نظر بالتر رود می توانیم برای کمک به کاهش دما ، آب سرد را در لوله مذکور عبور جریان دهیم تا به خنک شدن پارچه کمک کند . این آب سرد همزمان در لوله هایی که پارچه بر آنها عبور می کند نیز جریان می یابد .
حرکت بالا و پایین جک همانطور که در فوق گفته شد بوسیله سیلندر و پیستونی که روغن واسکازین در آنها جریان دارد تامین می شود . به این صورت که این سیلندر یک ورودی و یک خروجی ، توسط مخازن نگهداری روغن که ما در ماشین جاسازی شده است ، در ابتدا روغن از ورودی وارد سیلندر می شود زمانی که سیلندر
پر شود ، ورودی سیلندر بسته می شود و پیستون شروع به پایین آمدن می کند ، نهایتاً روغن با فشار ، به همراه بخار کارخانه تامین می شود ، به لوله هایی که به جک منتهی می شوند ، فشار آورده و آنرا به بالا حرکت می دهد و برای پایین آمدن نیز اتفاق عکس می افتد .
مراحل روشن کردن و خاموش کردن دستگاه بدین صورت است که ابتدا با چرخاندن یک کلید کمپرسور باد روشن می شود و سپس با چرخاندن یک کلید المنتها شروع به گرم شدن می کنند . می توانیم درجه حرارت دستگاه را تنظیم کنیم تا هنگامی که به دمای مورد نظر رسید بصورت اتوماتیک در آن دما باقی بماند و بالاتر نرود . یک کلید هم مخصوص بالا و پایین رفتن جک است . در واقع کلید دو طرفه است یعنی به یکطرف که بچرخانیم شیر هوا و روغن باز شده و جک بالا می رود و اگر به طرف مخالف بچرخانیم شیر هوا و روغن خاموش شده و جک پایین می آید .
دو دکمه دستی هم داریم که برای بالا و پایین بردن سرعت استگاه می باشند .
یک دکمه هم برای خاموش و روشن کردن دستگاه و یک دکمه هم برای روغن واسکازین موجود می باشد . این روغن واسکازین بوسیله یک دینام کوچک به غلتکها منتقل می شود . در واقع سر غلتکهای طرح و سر غلتک پایینی که پوشش کاغذی دارد همواره باید چرب باشد چرا که این غلتکها به دلیل وزن بالا دارای بولبو لینگ نیستند و آهن می چرخد بدین صورت :
و برای اینکه راحت تر حرکت کند همواره باید محل تماس آنها چرب باشد ، که این شرایط توسط روغن واسکازین تامین می شود .
از آنجایی که غلتک با پوشش کاغذی که در زیر غلتک پرس است ، قطرش تقریباً دو برابر غلتک پرس و وزنش بالاست ، جک برای بالا و پایین بردن آن نیاز به یک نیروی کمکی دارد . این نیروی کمکی توسط غلتک دیگر که روی جک سوار است انجام می شود ، یعنی با بالا و پایین آمدن جک ، آن غلتک نیز بالا و پایین شده و منجر به بالا و پایین شدن غلتک با پوشش کاغذی می شود .
این دستگاه دارای یک ترمز دستی بروی دستگاه می باشد ، تا در صورتی که کارگر مشکلی از نظر پارگی پارچه و … یا مشکلات فنی مشاهده کرد با کشیدن آن دسته ترمز دستگاه متوقف شود .
بعد از غلتکی که رول پارچه روی آن سوار می شود ، یک غلتک مارپیچی جهت باز کردن لبه های پارچه بر روی دستگاه قرار دارد تا لبه های پارچه بصورت صاف وارد دستگاه پرس شود .
نکات قابل توجه در دستگاه پرس :
دستگاه یک موتور اصلی دارد یک پمپ باد و یک دینام جهت تامین روغن واسکازین . پمپ باد هوای لازم جهت حرکت جک را تامین می کند .
از فیبر نسوز برای جلوگیری از سوختن پارچه هنگام قطع برق استفاده می شود که بین پارچه و غلتک قرار می گیرد .
گاهی اوقات چاپهایی که روی پارچه توسط غلتک پرس انجام می شود ، رنگی متفاوت با رنگ زمینه پارچه دارد ، در این مواقع از کاغذهای رنگی استفاده می شود ، که این کاغذها روی پارچه قرار می گیرند و همزمان پارچه به همراه کاغذ از زیر غلتک عبور می کند و نقش رنگی روی پارچه طرح زده می شود .
کاغذهای رنگی 2 بار قابلیت استفاده دارند و بیشتر از آن استفاده نمی شوند چون رنگ آنها محدود است .
ســالن طاقه کـنی :
این قسمت پایان راه تولید کارخانه است و در کنار بخش تکمیل واقع شده ، در این بخش پارچه هایی از قسمتهای مختلف آماده شده اند از قبیل رول هایی که بوسیله استنتر پیچیده و تکمیل نهایی روی آنها انجام گرفته ، تـوسط ماشـین هایی به دور یک مقوا بصورت طاقه (کتابی) و یا بصورت رول (یک لا ، دولا و یا چهارلا)
درمی آیند .
مرحله نهایی کار کارخانه در اینجا صورت می گیرد ،. یعنی ضایعات بافت ، رنگرزی ، چاپ و تکمیل گرفته شده و پارچه ها بر اساس تجربه کاری کارگران درجه بندی می شوند :
درجه 1) سالم : اگر سالم بوده و نقش نداشته باشند ، با آرم بافت آزادی باند پیچی می شوند .
درجه 2) پارچه دارای لکه و زده است : اگر زده ها و اشکالات پارچه بیشتر از هر اشکال در 5 متر باشد .
درجه 3) پارچه دارای لکه و زده بیشتری است .
درجه 4) شامل ضایعاتی است که از پشت دستگاه طاقه کنی پایین می ریزد و دارای متراژ کمتر از 3 متر
است این پارچه ها به صورت کیلویی فروخته می شوند .
اگر ضایعات بیشتر از هر اشکال در 3 متر باشد و یا کمتر از 3 متر باشد ، درجه 4 , 3 است که اگر زدگی درشت باشد درجه 4 و اگر ریزتر باشد درجه 3 می باشد . درجه 3 با باند سفید و درجه 4 با باند نارنجی بسته بندی می شود . پارچه های صادراتی هم با باند قرمز بسته بندی می شوند .
در قسمت طاقه کنی ، سالنی وجود دارد که کارگران خانم در آن مشغول کار هستند و بوسیله المنت داغ
(هویه) حاشیه های پرده های حریر را درمی آورند و انتهای پرده ها را به شکل دالبر درمی آورند و زائدهای بافت را جدا می کنند ، که این امر به سفارش مشتری صورت می گیرد .
مقدار ضایعات برای پارچه های مختلف متفاوت است بطور مثال :
ضایعات پارچه کرمی حدوداً 15 %
داکرون 150 6 %
کرپ 4 – 8 %
پرده ای ژاکارد 68 %
پرده ای برودری 17 – 18 %
وابسته به طرح پرده ای ژاکارد ، میزان ضایعات ممکن است به میزان 100% نیز برسد . مقدار متوسط ضایعات سالن حدوداً 15 – 18 % تخمین زده شده است (برای همه پارچه های تولیدی) و ضایعات را بصورت میلویی می فروشند .
سالن دارای 10 ماشین است ، که 2 دستگاه پارچه های 3 متری (از نظر عرضی) و بقیه 2 – 2/7 متری را بصورت طاقه و یا رول آماده می کنند .
2 تا از ماشینهای طاقه کنی می توانند طاقه های یک تا چهارلا تولید کند و 7 ماشین دیگر دولاکنی هستند و می توانند طاقه ها را بصورت یک یا دولا بپیچند . طاقه ها بصورت رولی (پیچیده شده روی مقوای استوانه ای) و کتابی (پیچیده شده روی مقوای مسطح) تولید می شوند . بسته بندی پارچه ها بصورت طاقه ای آسان تر است و تن پارچه های بیشتری تولید می گردد ، اما پیچش بصورت رول وقت گیر است .
مقدار پیچش رول برای پارچه های مختلف متفاوت است . هر چه پارچه سبک تر باشد ، پیچش بیشتر صورت می گیرد . مثلاً برای پارچه های داکرون (پلی استر) 40 متر و برای پارچه های پرده ای 60 متر می باشد .
در سالن طاقه کنی دو ماشین طاقه کنی ساخت شرکت Menschner و دو ماشین بسته بندی از نوع
Zmpak – Bc وجود دارند . (ماشینها متعلق به دهه 70 میلادی هستند .)
دستگاههای طاقه کنی دارای غلتک تغذیه و بخش طاقه کنی می باشند . هر ماشین دو اپراتور دارد . یک نفر پارچه را در حال باز شدن از روی غلتک و تغذیه شدن به دستگاه کنترل می کند . در پشت پارچه در حال باز
شدن ، لامپ فلورسنتی وجود دارد که همه اشکالات بافت و رنگرزی را و چاپ و تکمیل را قابل مشاهده می کنند . اپراتور بعدی قسمت طاقه کنی را کنترل می کند . دو کارگر دو ساعت به دو ساعت جایشان را با هم عوض
می کنند . ماشین مجهز به یک کنتور است که متراژ پارچه را نشان می دهد . وقتی کارگر در حال جدا کردن ضایعات است کنتور را صفر می کند تا موقع راه اندازی مجدد دستگاه ، از متراژ قبلی شروع به شماره انداختن
کند .
در ماشینهای دولاکنی ، پارچه پس از عبور از یک صفحه مثلثی و یک میله افقی ، دولا می شود . دستگاههای 4 لاکنی مجهز به 2 صفحه مثلثی که با زاویه نسبت به هم قرار گرفته اند . با تغییر محل تغذیه پارچه ، می توان طاقه های 1 تا 4 لا بدست آورد . طاقه ها پس از زدن برچسب به دستگاه بسته بندی منتقل می شوند و روی تسمه آن قرار می گیرند . تسمه سرتاسری نیست و 4 ناحیه تسمه ای با هم سری شده اند که پارچه را به هم تحویل می دهند . رول های نایلون از بالا و پایین دستگاه باز می شوند و زیروروی پارچه را می پوشاند . سپس قسمت پرس توسط هوای فشرده و حرارت ، دو طرف نایلون را در طول طاقه می دوزد و یک قیچی حرارتی در هر طرف اضافه نایلون را می برد و از بالا به بیرون دستگاه انتقال می دهد . بعد قسمت برش بوسیله چشم الـکترونیکی طول طاقه را تشخیـص می دهد ، ابتدا و انتهای نایلون را با حرارت می چسباند و برش می دهد .
در نهایت یک محفظه حرارتی با دمای 230°C وجود دارد که نایلون را متراکم و دقیقاً هم اندازه طاقه می کند . فشار کار (work presure) دستگاه 100 psz می باشد . (یعنی وارد محفظه ای می شود که هوای خشک و گرم ایجاد می کند در آن قسمت نایلون جمع شده و کاملاً به اندازه طاقه در آمده و به آن می چسبد . حرارت ایجاد شده در این قسمت بستگی به جنس نایلون دارد ، اگر نایلون کلفت باشد حرارت 250 °C لازم دارد و هر چه نازکتر باشد حرارت کمتری لازم دارد .)
در شکل زیر مسیر عبور نایلون در دستگاه دیده می شود :
سپس پارچه در قسمت آمار سالن درجه بندی شده و به انبار منتقل می شود . بخش آمار درجه کیفیت و درصد و نوع عیب کالا را مشخص می کند . در انبار مشخصات باید روی بسته ها نوشته شود و روی گونی یا نایلونهای بسته بندی ، کارتی با یکی از مضامین زیر الصاق و پر می شود :
نوع پارچه
شماره
وزن
عرض
طول
شماره کارت
نام محصول
درجه
وزن
متراژ
تعداد
2)
سپس کالا توسط سرسره به انبار پایین که انبار اصلی فروش کارخانه می باشد ، منتقل می شود .
آزمایشگاه مرکزی :
این آزمایشگاه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس گردیده است .
سرویس مورد نیاز از شرکتهای فروشنده رنگ ومواد گرفته می شود . فعالیتهای این بخش به دو گروه طبقه بندی می گردد :
1) کنترل کیفی 2) خدمات تولیدی
این خدمات بخشی از کار تولید است و تولید نیاز به تست و آزمایش و نسخه دارد .
شروع کار آزمایشگاه با نسخه های رنگرزی بود . سرویس خط تولید عبارتنداز :
نسخه ها ، رفع عیوب ، کارهای تحقیقاتی اولیه در پارچه های جدید ، کنترل آب صنعتی شرکت و سیستم پساب صنعتی ، شناسایی رنگ مواد الیاف و سرویسهای متفرقه .
خارج از تولید کنترل کیفیت را داریم که وابسته به تولید نمی باشد . این بخش از بخشهایی تشکیل می شود :
1) کنترل مواد اولیه 2) کنترل محصول حین تولید
کنترل مواد اولیه : بخش بازرگانی نمونه هایی از رنگ و مواد ونخ تهیه می کند (بصورت نمونه های آزمایشگاهی) در حدود چند صـد قلم رنگ و صد قلم مواد مختلف داریم . نخها نیز به همین صورت است و تعداد آن
مشخص نیست .
بعد از کار آزمایشگاهی که بیشتر با توجه به تجربیات و سوابق گذشته بصورت مقایسه ای و اندازه گیری ، قدرت و کیفیت تست می شوند . نمونه رنگهای مختلف با دلایل بازار ، وضعیت مالی ، ارائه نمونه های جدید و فروشنده های جدید ، مدام نمونه گیری و نمونه های مختلف گرفته می شود . هر رنگی که ادعا شود ، بهتر است و ارزان تر گرفته می شود ، تست شده و بخش بازرگانی تائید و و یا عدم تائید آن ارسال می شود و با رنگ قبلی مقایسه می شود و اگر از نظر کیفیت مناسب نباشد ، دلایل عدم تائید ذکر می شود و رنگ رد می شود . حدالمقدور سعی می شود نمونه های گرفته شده از فروشنده های مختلف آرشیو شود تا وقتی در انبار موادی وارد می شود ، نمونه گیری شده و با خرید قبل یا نمونه های اولیه (در صورت عدم وجود خرید قبل) مقایسه می شود و اگر یکی بود ، خریداری می شود و در غیر اینصورت رد می شود .
ابتدا قدرت رنگ مقایسه می شود که شید مورد نظر را می دهد یا خیر . مساله بعد رسیدن به نام مورد نظر است . از نظر ساختمان شیمیایی و C.ZNO رنگ یکی است ولی تستهایی داریم که باید ببینیم خصوصیاتی را که آن C.ZNO دارد ، رنگ مورد نظر دار یا خیر . پایه شیمیایی یکی است ولی در خالص سازی افزودنیها ، بسته بندی ، تهیه و … ممکن است کیفیت آن تغیی کرده باشد . مثلاً نمک مرک مخصوص تستهای آزمایشگاهی است و درجه خلوص آن برای ما مهم است ، کیلویی 20/000 تومان قسمت دارد ، ولی نمک طعام معمولی فقط کیلویی 5 تومان قیمت دارد یا سود آزمایشگاهی مرک خلوص بالایی دارد و ناخالصی موجود در آنروی آن نوشته شده است . خلوص مواد اولیه آنها بیشتر است بنابراین کیفیت تفاوت خواهد کرد ، ولی C.ZNO متفاوت است یا ممکن است پروسه تولیدی دقیق انجام نشده باشد .
هر کمپانی محصولات انحصاری خودش را دارد . مثلاً بنفش 60/3 را ساندوز می سازد و سیبا می تواند مانند آنرا بسازد یا رنگی سیبا می تواند بسازد ولی ساندروز نمی تواند . اگر مواد از شرکتهای غیرمعتبر خریداری شده باشد ، باعث می شود که در هر بار خرید احتیاج به انجام آزمایش داشته باشیم چون کیفیتها و شیدها تغییر می کند ولی برای شرکتهای معتبر نیازی به این کار نیست چون هیچگونه تغییری نداریم و اگر تغییری داشته باشیم ، کارخانه این تغییر را آگاهانه انجام داده و توضیحات مربوطه به آنرا در بروشور می آورد ومی توان تغییر ناآگاهانه باشد ، خسارت گرفت .
شید رنگ و خواص ثباتی رنگ برای مصرف کننده اهمیت زیادی دارد . خواص رنگها ، علاوه بر ثباتها در پروسه تولیدی باید ماسب باشد . مثلاً اگر رنگی ثبات حرارتی پایینی داشته باشد به سلامت از خط تولید عبورنخواهد کرد . رنگهایی که در چاپ استفاده می شوند و یا رنگهایی که در استنتر بخار شده و پارچه را ممکن است خراب کنند ، می توانند به پروسه تولید صدمه بزنند .
مقرون به صرفه بودن رنگ ، پوشش دهندگی ، نوع الیاف ، نوع پروسه و … باید از هر لحاظ نیاز ما را تامین کند . مثلاً باید رنگهای مورد نیاز مشتری را بتوانیم جواب دهیم ، در روش H.T ، کریر و … جوابگو باشد ، در چاپ و … قابل استفاده باشد ، برای پرچم ، پرده ای ، لباس شنا (از لحاظ مصرف) و … باید استفاده شود .
رنگهای چاپ و رنگرزی جدا استفاده می شود . ممکن است دیسپرس داشته باشیم که روی نایلون هم قابل استفاده باشد و حتی لکه گذاری آن برای رنگرزی پنبه مناسب باشد . ممکن است رنگ مستقیمی داشته باشیم که نایلون را بخاطر شید رنگی مناسبتر از رنگ اسیدی تشخیص دهیم ، بنابراین نباید طبقه بندی رنگی بگذاریم و باید خصوصیات رنگها را بشناسیم . اگر رنگی را نیاز داریم که با کریر رنگرزی کنیم ، مثلاً برای مخلوط
پشم – پلی استر نمی توانیم از جت و H.T استفاده کنیم یا برای نایلون – پلی استر که همه رنگهای دیسپرس را جذب می کند بدون اینکه ثبات داشته باشد و اگر دما را تا 120° بالا ببریم در H.T رنگ بد رنگ می شود ولی در جوش همان رنگ بسیار زیبا خواهد شد . پس وجود جت و H.Tمانع از انتخاب شکلهای مختلف رنگ نمی شود . رنگها باید برای شید مورد نظر ، بحث اقتصادی ، تقاضای مشتری و … بررسی شوند . با سه رنگ می توان به شیدهای زیادی رسید . (مقایسات با توجه به اطلاعات C.Z انجام می شود) .
( در آزمایشگاه چاپ فقط باشید رنگها کار می شود . خصوصیات اولیه و … ربطی به این کار ندارد .
خط تولید الیاف مصنوعی است و برای الیاف طبیعی مثل پنبه طراحی نشده . 99% الیاف مورد استفاده فیلامنت است و الیاف یکسره است و Staple نیست . پرزسوزی و … نداریم . سیستم سفیدگری پنبه نداریم و اگر وینچ را بخواهیم به پنبه اختصاص دهیم ، عملی نیست . مخلوطهای پلی استر – پنبه در اینجا کار می شود که معمولاً قبلاً بخش پنبه ای رنگرزی نمی شد . پنبه تراش پرزسوزی ، آمارگیری ، اتو و … می خواهد . استنتر موجود خشک است و به ماشینهای بخار احتیاج داریم .
پارچه های تاری پودی احتیاج به آهار دارند و آهارگیری که نمی توانیم آنرا داشته باشیم . در بافت Knitting محدود رنگهایی برای استفاده داریم . (برای مخلوط پلی استر – پنبه)
رنگهای راکتیو طبقه بندی های زیادی دارند و رنگ رمق کشی برای چاپ ممکن است مناسب نباشد و برعکس . برای رنگهای چاپ معمولاً از روشهای ترموزول (pad batch و پدرول و …) استفاده می شود . تعداد محدودی از رنگها برای چاپ مناسب است و سایر رنگها بیشتر برای رمق کشی مناسب است .
KECG K4CG
برای چاپ مناسب است نشان رمق کشی
الیافی که درصد الیاف مصنوعی بالا داشته باشد ، نیاز به آهارگیری نداشته باشد ، بیشتر برای قبول سفارشات به کار می رود .
BSF برای چاپ ملحفه ای binder خاص معرفی می کند که ثبات بالایی را به کالا می دهد و زیردست نرمی به آن می بخشد .
رنگ نخی به خط تولید تولید نمی خورند . بهترین ثبات را این رنگها روی پنبه دارد . رنگهای با ثبات بسیار بالایی هستند .
همیشه چاپ با پیگمنت کم ثبات نیست ، اگر binder مناسب انتخاب شود.)
رنگها با کاتالوگ خریداری می شود شرکت سازنده پیشنهادات مصرف دارد . تجربیات و سوابق این قسمت نیز مؤثر است . مثلاً blue 60 از کمپانی های مختلفی خریداری می شود ولی مسئولان می دانند که ثبات این رنگها چه مقدار است و نیاز به چک کردن ثبات آن نیست ولی قدرت آنرا باید اندازه گرفت . شید رنگ و قدرت تغییراتش خیلی مهم است ولی از نظر ثبات نوری رنگها کارخانجات مختلف رنگ blue 60 تقریباً یکسان است .
رنگ همانندی ساده ترین بحث در این قسمت است . ممکن است با مخلوط دو یا چند رنگ به رنگ مورد نظر برسیم ولی تهیه این رنگ بصورت خالص از بیرون که توسط شرکتها تولید شده است ، زیباتر و به صرفه تر از نمونه تهیه شده باشد .
بحث اقتصادی مهمترین قسمت است و باید به تتیجه برسیم که خرید رنگ ما در به صرفه تر است و یا ترکیب آن ؟
ممکن است رنگ ترکیبی ارزانتر از رنگ ما در تهیه شود و یا بالعکس . پس باید در انتخاب رنگها حلاجی کنیم . اگر برای Crobot دستگاه Color matching رنگها را طبقه بندی نکنیم ، در نتیجه کار ما را دچار مشکل خواهد کرد .
در تست مـواد خواص سنجـیده می شود . درصد خلوص سنجیده می شود که مثلاً سود چه مقدار ناخالصی
دارد ، چه مقدار آن سوب می شود . مواد دقت ندارد . مثلاً اسید استیک تا 98% خلوص دارد و نباید پایین تر باشد یا اسـید استیک 38% نهایت خلوص آن است و بالاتر از آن در بازار نداریم . مثلاً غلظت 35% آب اکسیژنه چک
می شود که این مقدار است یا نه ؟ یکنواخت کننده را باید در مقایسه با یکنواخت کننده سابق بکار ببریم . دیسپرس کننده جدید را با دیسپرس کننده قبلی مقایسه می کنیم ، و به این سمت می رویم که به کیفیت مطلوب تر برسیم ، و اگر به مورد مطلوب نرسیم آنرا رد می کنیم .
به تجربه ثابت شده که چه تستهایی روی مواد باید انجام دهیم مثلاً در ساخت خمیر چاپ باید :
راحت باشد .
نامحلول شدن و رسوب آن چه مقدار است که روی شابلون رسوب کند .
ویسکوزیته و صرفه آن .
ضریب نفوذ آن روی توری .
نگهداری آن .
PH آن .
جذب آن که آیا خمیر مانع جذب نمی شود یا رنگ را کدر نمی کند .
مجموعه اینها تست خمیر چاپ است با وجود اینکه می دانیم چه پایه شیمیایی را داریم که خمیر نشاسته ،
گوار ، صمغ یا … است .
بخشی از کار دانسته است و بخشی تجربی ماده مایع ممکن است حاوی آب زیاد باشد ، درصد واد جامد را اکثراً در اینجا بدست می آورند .
تجربیات مصرف کننده برای شرکت تولیدی بسیار مهم می باشد و می تواند آنها را به نتایج خوبی برساند .
ماشین تحت فشار در قدیم برای تثبیت چاپ بکار می رود .
میکروسکوپها برای شناسایی الیاف ، رنگ و مواد تکمیلی بکار می روند . کار از جنس الیاف و خصوصیات نخ شروع می شود . اجناس کارمزدی ، جنسشان تشخیص داده می شود و نوع مواد و پروسه تولیدی آن تشخیص داده می شود . نوع نخ نیز مهم است . مثلاً برای نایلون نمره ها ، جلاها ، وضعیت فیزیکی نخ (صاف فیلامنت بودن ، staple بودن ، براق دمات بودن ، استرچ بودن) شناسایی می شود تا بتوانیم مشابه سازی انجام دهیم . با میکروسکوپهای ضعیف تر بافت را شناسایی می کنیم ، و با میکروسکوپهای قوی تر به شناسایی نخ می پردازیم . آب برای چسبندگی بین لام و لامل بکار می رود تا نمونه بهتر دیده شود . رنگ زمینه ، مقدار نور و … قابل تغییر است .
یک سوال این است که نخ تکسچره و صاف شده یا از اول صاف بوده یا پارچه ترکیب ، مثلاً چند نخ پلی استر است که یکسری از آنها تکسچره شده .
با سوزاندن به بوی الیاف و خود الیاف پی می بریم . اگر در نخ الکتریسیته ساکن ایجاد کنیم ، الیاف از هم دور شده و براحتی می توان فیـلامنتها را شمرد (توسط گچ) تعداد فلامنت در نخها خیلی مهم است . مثلاً در
پارچه های مختلف پلی استر گروهی خیلی نرم و گروهی خیلی سخت هستند . در میکرو الیاف پلی استر بکار رفته بسیار ظریف است و به زیردستهای متفاوت می توان رسید .
نخ کاموا اکریلیک است و جای پشم را گرفته است . به خاطر حالت فیزیکی نخ ، آنرا فر داده اند تا باعث ایجاد گرمی شود و در نتیجه سردی الیاف مصنوعی را ندارد . عیوب الیاف پلاستیکی را باز یا کم کردن فیلامنت آن می پوشانند . ممکن است دو نخ 100 دنیر داشته باشیم یکی با 10 فیلامنت و دیگری با 200 فیلامنت .
(الیاف میکرو زیردست لطیفی دارند ولی بافندگی آن سخت تر است) .
تعداد فیلامنت ، فر و تاب دادن باعث تغییر زیردست پارچه می شود .
تورهای ارگانزا ، معمولاً نمره 75 تابدار دارند (در این کارخانه) . اگر 36 فیلامنت باشد نرم تر است و اگر 24 فیلامنت باشد ضخیم تر است .
نرم کن ها ثبات شستشویی و مالشی را تغییر می دهند و پایین می آورند .
پشت پوش کردن (نداشتن دید) :
بکار بردن نخ ضخیم تر (نخ صاف با نخ پفکی بسیار متفاوت است)
در بافندگی نخهای حجیم داریم . (high bulk) نخهای اکریلیک به این نام یعنی high bulk معروف است . مثلاً نخی داریم که 20 رشته یا فیلامنت است که اگر صاف باشد به هم می چسبند . در بافندگی به این چسبندگی احتیاج داریم تا پخش نشوند . اگر 20 فیلامنت صاف داشته باشیم تور خواهیم داشت . اگر فیلامنتها را فر دهیم دیگر پارچه تور نیست و به پشت پوش کردن کمک می کند .
ضخامت بافت و متراکم کردن آن (بافت های 2 شانه ، 3 شانه و بالاتر پشت پوش تر هستند . در نخهای
1 شانه یک ردیف نخ بافت را بوجود می آورند . در نخهای 2 شانه دو ردیف نخ یکی رو و دیگری زیر قرار می گیرد و بافت را بوجود می آورد). تراکم تاری و پودی هر چه بالاتر رود پشت پوش تر است .
روش شستشو ، درجه حرارت ، شکل هم زدن و مقدار حرکت در ثبات شستشویی مؤثر است . رنگ پریدگی چک می شود . پـارچه شسته شده و شـسته نشده با هم مقایـسه می شوند و به رنگ پریدگی نمره می دهند .
(توسط Scale خاکستری)
برخی از پارچه ها مقداری رنگ پس می دهند ولی رنگ پریدگی ندارند و زمینه چاپ را خراب می کنند و یا رنگ پارچه دیگر را خراب می کنند . باید ببینیم رنگ ، خود پارچه را چه مقدار لکه گذاری می کنند .
رنگ راکتیو بیرون آمده ، هیدرولیز شده است و دیگر تمایلی به رنگرزی پارچه سفید ندارد ولی رنگ مستقیم اینگونه نیست . Staining scale برای این کار بکار می رود که چه قدر لکه گذاری روی پارچه داریم .
اگر پارچه را در عرض بکشیم ، در طول جمع می شود و برعکس . هر چه عملیات حرارتی فیکسه کردن
ضعیف تر باشد ، برگشت پذیری پارچه به ابعاد اولیه بیشتر است . اگر بخواهیم تست تکمیل و تثبیت را انجام دهیم باید جمع شدگی پارچه در آب را بدست آوریم . اگر جمع شدگی زیاد نباشد :
تثبیت حرارتی مناسب بوده است .
نوع بافت هم در این موضوع مؤثر است . (جین اصل 100% پنبه است . بافت متراکمی دارد و تراکم بافت در آن مؤثر است . جنس متراکم جمع شدگی نخواهد داشت).
جمع شدگی و تطویل در آب را برای همه اینها خواهیم داشت .
در دیسپرس تجمع رنگی داریم و اگر دیسپرس کننده ضعیف باشد ، این کار را نمی تواند انجام دهد و از صافی
نمی تواند به خوبی رد شود .
دستگاه الیاف را به نقطه ذوب شدن می رساند (نزدیک ذوب است و ذوب نیست) الیاف های تخت شده به هم
می چسبند و پرس می شوند ، اگر رنگ درجه حرارت را نتواند تحمل کند ، مقداری تثبیت می شود .
دستگاه تثبیت چاپ : حرارت خشک ، حرارت مرطوب ، درصد رطوبت ، زمان ، جهت هوا و اندازه هوا را دارد. چون از بخار مرکزی استفاده می کند ، انواع تثبیتها با بخار مستقیم ، خشک با اندازه های دقیق برای بدست آوردن اپتیموم فاکتورها بکار می رود . زمان از ثانیه تا ساعت تنظیم می شود . برای پلی استر از super heat استفاده
می شود . دما بالاست و رطوبت پایین (همیشه نسبت عکس داریم) . برای نایلون از کمترین درجه حرارت استفاده می کنیم . دیسپرس را می توان حتی به حالت خشک هم در دستگاه تثبیت نفوذ را داشته باشیم . رنگ دیسپرس در حرارت بالا بصورت بخار درمی آید که تثبیت و ورود آن را راحت می کند .
در چاپ کاغذی ، کاغذی را روی پارچه می چسبانند که برگردان می شود . ثبات خوبی دارند و دقت بالا . چاپ سطحی است و در عمق نفوذ نمی کند . چون تست پرس قرار می گیرد پارچه را می خواباند و پفک پارچه را کم می کند . نقشه و طرح و رنگ روی کاغذ قرار دارد و تنوع رنگ کاغذ را داریم ولی نمی توانیم رنگ را عوض کنیم . چاپ پلاستیک ضخیم PVC نام دارد .
دستگاه Crock meter :
برای اندازه گیری ثبات مالشی روی رنگ بکار می رود . پارچه های پنبه ای استاندارد برای لکه روی آن بسته می شود . نمونه روی میز نمونه گیری قرار می گیرد . 10 بار در هر سانت دسته چرخیده می شود . وزنه بالایی سنگین است و سرعت دست نباید کم و زیاد شود .
تست ثبات حرارتی یا Sublimotion :
نمونه ها بصورت ساندویچی بین دو صفحه که داغ می شوند ، قرار می گیرند . بعد از 30 ثانیه نمونه برداشته می شود و تغییر رنگ و لکه گذاری روی پارچه سفید که معمولاً هم جنس است چک می شود . بیشتر بیشتر پارچه پلی استری بکار می رود و بیشتر تغییر رنگ مورد نظر است .
درجه حرارت را روی حرارت مورد نظر می گذاریم . دستگاه دارای 3 درجه بندی است . یک دکمه درجه حرارت واقعی را نشان می دهد که به آن درجه رسیده است یا خیر . سه قسمت می توانند با هم match شوند یا جدا باشند .
تست استاندارد 30S است ولی برای تستهای دیگر این مقدار نیست .
فولارد برای زدن مواد ، نرم کن ها ، آهارها و آبگیری بکار می رود . غلتک pad است . بستگی به ضخامت پارچه جذب را داریم . مگر اینکه مواد سفت باشد و دارای ویسکوزیته باشد . پارچه های تور بافت سبک هر چقدر هم غلتک را شل کنیم ، مواد زیادی به خود جذب نمی کند . بیشتر غلظت مواد را تغییر می دهند و فشار غلتک را تغییر نمی دهند . (میزان مواد مصرفی و غلظت را تغییر می دهند . اگر با تغییرغلظت به هدف نرسیدیم از فشار غلتک استفاده می کنیم .)
استنتر تکه ای است . درجه حرارت و زمان تنظیم می شود و اتوماتیک است و بعد از گذشت زمان نمونه را پس می زند . فقط در اینجا می شود فهمید که به وزن مورد نظر می توان رسید یا خیر . چون میزان کشش را داریم و با محاسبات می توانیم به این مورد رسید .
آون :
گرمخانه است و برای کارهای مختلف استفاده می شود .
کابینت نوری برای دیدن شید رنگ بکار می رود . دو منبع نوری داریم :
1) تنگستن 2) نور سفید
معمولاً در هر دو نور بررسی را انجام می دهیم . اگر در هر دو رنگ شبیه باشد بیشتر مطمئن می شویم که رنگ شبیه رنگ مورد نظر است . بیشتر سعی می کنند ابتدا در نور روز مقایسه کنند و بعد با این دو منبع نوری ذکر شده . هر چه میزان مقایسات بیشتر باشد بیشتر به نتیجه مطلوب می رسیم .
دستگاه ثبات نوری رنگ در مقابل نور :
نور آن ، قوس زنون می باشد . نمونه ها داخل محفظه قرار گرفته ، نور به آن داده می شود ، پشت پوشی
می شود توسط کاغذ مشکی . در نور آفتاب این کار سخت و زمان بر است . این دستگاه تقریباً متناسب با روز است و با Scale خاکستری مقایسه می شود .
Scale آبی توسط Scale خاکستری اندازه گیری می شود . (نصف نمونه را می پوشانیم ، نصفی از Scale آبی را می پوشانیم . حال زمان می دهیم و منتظر می مانیم تا ببینیم چه زمانی نمونه ما به درجه 4 ، Scale خاکستری
می رسد . نمونه ممکن است حتی پررنگتر یا کدرتر و یا … شود . هرگاه نمونه به درجه 4 Scale خاکستری رسید نگاه می کنیم که کدام درجه Scale آبی به آن درجه رسیده و همانند نمونه درجه 4 Scale خاکستری شده است . درجه Scale آبی درجه مورد نظر نمونه خواهد شد) .
ثبات نوری به رطوبت نیز مربوط است . اگر رطوبت 65% یا 70% باشد ، تاثیر آن فرق می کند . گازهای موجود در هوا نیز مؤثر است و باعث می شود تاثیر نور روی رنگ متفاوت باشد . مثلاً اگر نور را در شمال یا جنوب بکار گیریم تاثیر رطوبت تفاوت خواهد کرد . (خاکستری وسط همه رنگهاست و برای همین به عنوان Scale استفاده شده است).
دستگاه اندازه گیری پرزدهی :
نشان می دهد که سطح پارچه در اثر استفاده چه قدر پرز می دهد . نمونه ها پیچیده می شود و داخل جعبه گذاشته می شود ، آنگاه شروع به دور زدن و حرکت می کنند ، بعد از ساعتها کار کردن آنرا در می آوریم و بعد میزان پرز آنرا با نمونه های استاندارد مقایسه می کنیم .
معمولاً بر حسب تعداد دور ، برای رنجهای مختلف و استانداردهای مختلف ، دورهای مختلف داریم . سرعت دور ثابت است ولی تعداد دور متغیر است . بیشتر برای پارچه هایی که بافت ساتن دارند و صاف هستند بکار
می رود . روی آن براق است و حلقه های طولانی دارد .
برای پارچه هایی که خود پرز ندارند بکار می رود . (معمولاً بعد از 4 ساعت)
اندازه حرکت 10cm و اندازه هر حرکت 1S است . (سایشی)
اندازه گیری افتادگی یا آویزش پارچه ها :
یک میز دارد که نمونه را مانند رومیزی گرد آن می اندازیم . پارچه اگر لخت باشد کاملاً صاف می افتد و گوشه های آن زیاد است ، پس می توان با شمارش گوشه ها به میزان افتادگی پی برد . ولی اگر لخت نباشد سفت می ایستد و گوشه های آن کم است .
اگر پارچه افتادگی نداشته باشد مثل حلقه فلزی سر جای خود می ایستد . ما سطح میز و سطح رومیز را داریم که تفاضل آنها قسمت افتادگی است . اگر تفاضل صفر باشد افتادگی صفر است . در غیر اینصورت تصویر میز بین دو حالت است . برای اندازه گیری یک دسته اشعه موازی را از زیر به نمونه تابانیم ، سایه نمونه بر روی کاغذ استاندارد دما می افتد .
وزن بریدگی
(کاغذ استانداردی به اندازه حلقه وجود دارد) حال تصویر نمونه را روی کاغذ استاندارد رسم کرده و آن را می بریم . با اندازه گیری وزن به نتیجه دلخواه خواهیم رسید .
وزن کل
درصد افتادگی =
برای رنجهای مختلف وزنی از دیسکهای مختلف استفاده می شود . دیسکهای مختلف حلقه های مختلف دارند . (حلقه = تفاضل بین رومیزی و میز کل)
برای پارچه هایی که افتادگی بیشتری دارند بهتر است از دیسک کوچک تر استفاده شود .
کاغذ همتن می باشد و وزن آن در نقاط مختلف یکسان است .
مواد ، خصوصیات نخ بافت و خصوصیات تکمیل و مواد تکمیل در افتادگی موثر می باشند . نخی که فیلامنت زیادی دارد افتاده تر است . نخ سنگین تر افتاده تر می باشد . بافت شل ، چه آهار استفاده شده باشد و چه نشده
باشد ، باعث تغییر در افتادگی می شود . با حرارت بالا می توان پارچه را خشک کرده و روی آن تاثیر گذاشت . برای کیفیت مواد هم می توان از این دستگاه استفاده کرد .
دستگاه برای بررسی میزان دررفتگی نخها :
این اتفاق در بافت حلقوی زیاد می افتد . برای این تست ، پارچه دور سیلندر پیچیده می شود . دستگاه یک گلوله خاردار دارد . غلتک می چرخد و پارچه هم روی آن قرار دارد و با گوی خاردار برخورد می کند .
گوی خاردار وقتی به آن گیر می کند چقدر احتمال دارد که نخ را بیرون بکشد ؟
این آزمایش به نوع نخ ، بافت و مواد تکمیلی بستگی دارد . با چسب و آهار می توان این در رفتگی ها را کم کرد . با نرم کن حلقه ها بیشتر روی هم سر می خورند و به محض تماس یکی از نخها بیرون می آید .
به پرز در آمده snag می گویند .
حال نمونه را با نمونه و عکس استاندارد مقایسه می کنند . از 0 تا 5 درجه بندی شده است . نمونه با تراکم های مختلف می باشد . آنها یا داخل معقطه قرار می دهیم . از بغل به آن نور می تابانیم تا بهتر معلوم شود . بهترین حالت درجه 5 و بدترین حلت درجه 1 می باشد .
ماشین رنگرزی :
مایع ضد جوش یا گلیرین برای انتقال حرارت در آن گردش می کند . مثل جت رنگرزی عمل می کند . رنگ و مواد داخل حفره ها قرار می گیرند . هم محلول و هم کالا در حال حرکت است . (شبیه جت عمل می کند) معمولاً چون کار آزمایشگاهی است ، در یک مرحله تمام مواد اضافه می شود . برای H . T از آن استفاده می کنیم .
هنگامی که دستگاه کج است ، رنگرزی یکنواخت تری خواهیم داشت چون هم سروته می شود و هم می چرخد .
وقتی دمای پایین تری برای رنگرزی بخواهیم از بشر استفاده می کنیم .
beam :
پارچه روی pin ها پیچیده می شود . پمپ در زیر غلتک قرار دارد . حمام لوله استوانه ای است . وقتی پمپ می چرخد ، از داخل (وسط) مکش می کند و سیستم هیرکوله بوجود می آورد . اگر در آن را ببندیم بصورت H . T تبدیل می شود . حتی در فشار بالا می توان موادی به سیستم تزریق کرد بدون اینکه افت فشار به آن بدهیم . سیلندرها کوتاه و بلند دارند و از روی تنظیم حمام می توان سیلندر را کوچک و بزرگ کرد .
اتاق شیمی :
در اینجا هیتر برای لوله های مخصوص وجود دارد . درجه حرارت هیتر تنظیم می شود و ما را حفظ می کند .
تست COD برای آزمایش پساب کارخانه گرفته می شود .
بورت برقی :
کار بورت معمولی را به صورت برقی انجام می دهد . با یک کلید می توان آن را از محلول آماده شده پر کرد . (توسط اکسیژن ، آلودگی سوخته و تجزیه می شود برای رسیدن آب به حالت اولیه باید اکسیژن به آن اضافه شود)
برای آزمایش سختی آب ، 100 cc آب را برداشته قرص buffer (اریوکردم بلک) را در آن می اندازیم و توسط همزن برقی ان را هم می زنیم . بعد محلول آمونیاک 05 cc به آن اضافه می کنیم . هر چه رنگ محلول قرمزتر شود یعنی سختی آب بالاتر است . محلول EDTA را توسط بورت برقی اضافه می کنیم تا محلول از حالت قرمزی خارج شود و رنگ آن سبز شود . حال بر حسب ppm سختی آب اندازه گیری می شود .
PH متر :
اندازه PH را انجام می دهد که دقت آن تا صدم می باشد و با آن می توان PH مایعات را هم اندازه گرفت .
هدایت سنج (کنداکیو متر) :
میزان هدایت الکتریکی را اندازه گیری می کند . میزان هدایت الکتریکی در مایعات برای الکترولیتها ، می توان پی به نمکهای محلول برد و همچنین برای اندازه گیری موادی که وارد کارخانه می شود بکار می رود .
اسپکترو فوتو متر :
موارد استفاده برای مایعات می باشد . اندازه گیری رنگ سنجی با معرفهای رنگی از لحاظ یونهای موجود در آب برای تصفیه و دیگ بخار استفاده می شود .
تراز و با دقت بالا :
دقت این تراز تا 0/0001 گرم می باشد . و برای نمره الیاف ، درصد حساب کردن ، اندازه گیری مواد و تکه های کوچک نخ استفاده می شود .
دسیکاتور :
ترازو برای گرفتن وزن : گرم در متر پارچه ها را با آن اندازه می گیرند .
اسیدها ، نمکها ، بازها ، آب اکسیژنه ، آب ژاول و … در اینجا اندازه گیری می شود .
نکته : ماده PVC از پودر PVC به علاوه روغن DOP به همراه دیگر افزودنیها تشکیل شده است . اگر PVC را با روغن DOP مخلوط کرده و حرارت دهیم لایه ای شبیه چرم ایجاد می شود که با حرارت قابل تثبیت است . این کار روی کاغذ قابل انجام است . pigment های رنگی می تواند به آن اضافه شود با شابلون آن را روی کاغذ چاپ می زنیم ، کاغذ یک کاغذ نچسب است ، کاغذی که لایه های ورنی روی آن است .
PVC روی کاغذ ورنی با شابلون چاپ زده می شود ، بعد آن را حرکت داد و خشک می شود . وقتی می خواهیم روی پارچه برگردانند PVC بدون رنگ روی آن می کشند و روی پارچه بر می گردانند . اگر PVC آن کم باشد (به علت گران بودن) به آن گچ اضافه می شود . در هنگام شستشو تکه تکه می شود ، ولی در حالت کلی مقاوم است . بعد از برگرداندن با پرس حرارت داده می شود و ثابت خواهد ماند .
نکته :
فسفاتهایی که به آب دیگ بخار اضافه می شود دائماً چک می شوند از قطر :
1) تنظیم PH معمولاً 11 تا 12 باشد .
2) معلق نگه داشتن اسوبات .
طـراحـی :
بخش طراحی یکی از بخشهای حائز اهمیت برای کارخانه می باشد ، ابتکارهایی که برای طرح پارچه ها داده می شود یکی از مسائل مهم در جلب رضایت مشتری می باشد . این بخش از ابتدای تاسیس کارخانه بصورت بخشی از قسمت تولید ، فعالیت می کرده است یعنی در قسمت شابلون زنی کارخانه ، بخشی را نیز به طراحی تخصیص داده بودند . به وورژمان ، کم کم از بخش تولید جدا شده و زیر نظر قسمت فروش و به عنوان بخشی از امور شرکتی کارخانه به فعالیت خود ادامه می دهد .
روش کار این قسمت در دو حالت جهت می گیرد :
ممکن است مشتری طرح خاصی را در اختیار آنها قرار دهد و درخواست کند که آن طرح عیناً روی کالا منتقل شود .
ممکن است طرح را کاملاً به اختیار کارخانه قرار دهد که در اینصورت افراد متخصص که در این بخش مشغول به کار هستند بسته به ابتکار و هنرنمای خود چند طرح ابتکاری و جالب را آماده می کنند و در اختیار مشتری قرار می دهند تا یکی از آنها را انتخاب کند .
در حالت ذکر شده در بالا شامل حال سفارشات خود کارخانه هم می شود . به دو شکل می توانیم این طراحی ها را انجام دهیم .
بوسیله دست و شخص هنرمند .
بوسیله کامپیوتر .
حال در اینجا این سوال مطرح می گردد که چه زمانی طراحی را با دست انجام می دهیم و چه زمانی بوسیله کامپیوتر برای پاسخ به این سوال باید واژه ای را تعریف کنیم .
تعریف ترام : بوجود آمدن سایه از طریق کنار هم قرار گرفتن نقطه ها .
در تکمیل تعریف فوق لازم است اضافه کنیم که هر جا نقطه ها متراکم باشند ، سایه تیره تر و هر جا نقطه ها پراکنده تر باشند سایه بوجود آمده روشن تر خواهد بود . البته تیره و روشن بودن سایه ها را بوسیله شماره سرراپید (راپید قلمی است که بوسیله آن طراحی را روی کالک انجام می دهند که سر آن قابل تعویض است) هم مشخص نمود هر چه شماره سر راپید بیشتر باشد . نوکش کلفت تر و سایه ایجاد شده پررنگ تر خواهد بود و بالعکس .
حال بعد از توضیحات لازم در مورد ترام می توانیم به پرش مطرح شده در بالا پاسخ دهیم .
زمانی که بخواهند از ترام برای پیدایش حجم اشکال استفاده کنند بهتر است طراحی با دست انجام بدهند ولی زمانی که طراح ترام نداشته باشد یا از ترام برای پیدایش حجم استفاده نکرده باشد می توانیم طراحی را با کامپیوتر انجام دهیم چرا که ترام کامپیوتری که بیانگر حجم باشد در قسمت شابلون زنی نتیجه مطلوب نمی دهد . (مثلاً اگر بخواهیم حجم یک سیب یا یک گل را بوسیله ترام نمایش دهیم ، بهتر است از ترام دستی استفاده کنیم ، در مرحله شابلون زنی و چاپ نتیجه بهتری بدهد ، اما سایه هایی مثل خاکستری و … را می توانیم بوسیله ترام کامپیوتری نمایش دهیم)
زمانی که می خواهند طرحی را برای چاپ روی پارچه طراحی کنند ، هر رنگ طرح را روی یک کاغذ کالک منتقل می کنند . یعنی مثلاً اگر یک گل داریم که برگهایش سبز ، گلبرگهایش سرخ و ساقه اش قهوه ای است ، باید سه کاغذ کالک برای طراحی آن در نظر بگیریم که روی یکی گلبرگها را روی دیگری ساقه و روی کالک سوم برگها را طراحی می کنیم . پس به تعداد رنگهای بکار رفته شده در طرح به کاغذ کالک نیاز داریم و باید به قسمت شابلون زنی هم اعلام کنیم که هر طرح چند رنگ دارد که به تعداد رنگها شابلون تهیه کنند و مثلاً اگر از یک طرح چند رنگ بندی بخواهند ، فرضاً برای ملحفه یا پرده ، این رنگ بندی در قسمت آزمایشگاه چاپ انجام می شود که در راشل آزمایشگاهی است و بعد مناسب ترین آن از نظر مشتری انتخاب شده و برای تولید انبوه به قسمت بعدی فرستاده می شود .
معمولاً برای طرحهای ابتکاری ، طراحان از آسودگی خاطر بیشتری برخوردارند چرا که برای کاربرد ابتکار خود آزادی بیشتری دارند ولی در شرایطی که مشتری سفارش خاصی داده باشد ، باید کپی سفارش را تهیه کنند و اگر کمی هم جابجایی یا بی دقتی صورت گیرد در مقایسه با کالای نمونه ، از جانب مشتری ایراد گرفته می شود که از این بابت کمی مشکل است .
در واقع در قسمت طراحی فقط یک راپورت طرح را طراحی می کنند و همواره یک علامت + بروی طرح و همینطور تک تک کالکها می کشند که 4 ضلع کالکها را قطع می کنند که در واقع برای انطباق کالک بر صفحه عکاسی است . بعد طرح اصلی را روی میز با شیشه مات که زیر آن لامپهای فلورسنت نصب شده ، می چسبانند و به تعداد رنگها کاغذ کالک روی آن قرار می دهند ، بطوریکه علامت + تمام کاغذها برهم و بر علامت + اصلی منطبق شود . سپس روی هر کالک اشکالی که به این رنگ هستند را طراحی می کنند ، بعد آن کالک را از صفحه میز جدا کرده و کنار می گذارند و دوباره اشکالی را به یک رنگ هستند (رنگ آنها متفاوت با رنگ اشکال رسم شده روی کالک قبلی است) را با راپید از روی طرح اصلی کپ می زنند و به همین ترتیب ادامه می دهند و در نهایت تمام کالکها را که روی هم منطبق کنند (+) شکل تکیمل شده ای که کپی طرح اصلی است ایجاد می شود . بعد تمامی این کالکها به همراه طرح اصلی به قسمت عکاسی و شابلون سازی فرستاده می شود .
اگر بخواهند از کامپیوتر استفاده کنند ، شخصی که طراحی می کند باید به نرم افزار فتوشاپ ، کرل و نرم افزار خاص طراحی پارچه آرشام کوشا (که از طریق کارخانه خریداری شده) مسلط باشد . البته بیشتر از نرم افزار فتوشاپ استفاده می شود . علاوه بر تسلط بر نرم افزار ذکر شده در بالا ، فرد باید از هنر طراحی و ابتکار نیز برخوردار باشد . اگر بخواهند طرحی را برای مشتری بزنند که نمونه آن را در اختیار آنها قرار داده است ، نحوه عملکرد به اینصورت است که در کل پارچه تکرار شده است . سپس پارچه را به گونه ای تا می کنند که راپورت طرح روی یک تای پارچه بماند و از آنجایی که ممکن است ابعاد این راپورت طرح از ابعاد Scaner بزرگتر
باشد ، آنرا روی Scaner قرار داده و آنقدر آنرا جابجا می کنند و در هر جایی یک Scan از آن می کنند ، که در نهایت بتوانند روی صفحه مانیتور این قطعه های Scan شده را بر هم منطبق کنند و راپورت طرح را بوجود آورند پس اگر تغییری مد نظر مشتری باشد ، روی کامپیوتر آن تغییر را پیاده می کنند سپس یک پرینت رنگی از طرح می گیرند .
استاندارد جهانی راپورت طرح ، راپورت رو تاری است که 64 cm و 2 میلیمتر است . در این کارخانه چارچوب فلزی شابلونها معمولاً به عرض 1 m است که 5 cm هم از طرفین خالی می گذارند . در نتیجه راپورت طرحی که برای طرحهای مختلف در نظر می گیرند باید مقسوم علیهی از 90 باشد که از کنار هم گذاشتن آنها 90 cm برسیم .
مراحل تهیه فیلم برای عکاسی روی شابلون بصورت زیر می باشد :
ابتدا فیلم را روی پارچه می اندازیم (پارچه روی میز نور قرار دارد)
طرح مدادی آن را روی کاغذ کالک پلاستیکی قابل شستشو پیاده می کنیم .
خطوط قرمز (کادر دو رو وسط طرح) را رسم می کنیم و گوشه ای از فیلم را برای مشخص شدن جهت کار علامت می زنیم .
راپورت را با این خطوط تنظیم می کنیم .
تفکیک رنگ می کنیم . یعنی روی طرح مدادی جای هر رنگ را با مداد رنگی مشخص می کنیم .
به تعداد رنگها فیلم بریده و روی طرح مدادی می اندازیم و سپس خطوط قرمز را رسم می کنیم .
رنگها را ابتدا از زمینه شروع و به دور گیری می کنیم که این مرحله با کمک راپید انجام می شود .
بعد از دورگیری از پشت فیلم شروع به گل گیری می کنیم . (حالتی مشابه به روتوش کردن)
در مرحله بعدی خط راپورت را می کشیم .
10) محدوده خط راپورت را از پشت هر فیلم با گل می پوشانیم تا ماسک کامل شود و نور اضافی به آن قسمتها
نخورد .
نکات قابل توجه :
کلیه مراحل روی میز نور انجام می شود که نور آن می تواند نور لامپ مهتابی (نور فلورسنت) باشد .
گل مورد نظر به نام ARCAPAK ADB می باشد که از ثبات بسیار خوبی برخوردار می باشد .
راپید مصرفی می تواند از نوع 0/3 (برای توریهای ضخیم) و 0/1 (برای توریهای ظریف) باشد .
طرحهای صورت همیشه 4 شابلون است و 4 رنگ اصلی را دارد . هر رنگ زاویه ای دارد که با تغییر زاویه می توان noise را از بین برد .
بهترین حالت نقاط بیضی است .
سالن شابلون سازی :
به علت اینکه بحث چاپ در کارخانه ، منحصراً دارای ماشین های چاپ تخت می باشد ، بنابراین بخش شابلون سازی وظیفه ساخت و تهیه شابلونهای مسطح را بر عهده دارد . این نوع شابلونها دارای قابلیتهایی هستند که قسمت تعمیرات کارخانه ، قابهای مذکور را در اندازه پهن و باریک تهیه می کنند .
برای تهیه شابلون معمولاً یکسری چهار چوب فلزی داریم و یکسری توری . چهار چوب ها در دو سایز بزرگ و کوچک هستند . قبهای کوچک برای تهیه شابلونهایی است که در آزمایشگاه چاپ برای تعیین رنگ بندی و … استفاده می شود (60 × 80) و شابلون بزرگ به ابعاد 116 cm × 176 است و برای دستگاه چاپ استفاده می شود .
این قابها بعد از ارسال به بخش شابلون سازی ابتدا با استفاده از استون تمیز می شوند . سپس قابها را روی دستگاه تورکش یا گاز کش قرار می دهند . این دستگاه شامل یک میز بلند می باشد که در کنار آن بصورت طولی دو فک متحرک قرار دارد و بروی آن سوزنهایی موجود است و این دو فک می تواند به چپ و راست حرکت کند و نیز در وسط دستگاه به صورت عرضی فکهای متحرک وجود دارد که به سمت بالا و پایین حرکت می کنند و یک قطعه نیز بصورت عرضی بروی ماشین جهت تورکشی قرار دارد که بروی آن سوزنهایی تعبیه شده و می تواند در جهت طول ماشین حرکت کند .
جهت تورکشی ابتدا قاب شابلون بروی دستگاه طول کش قرار می گیرد م سپس توسط غلتکهای متحرک پایین می رود . پس توری را روی سوزنهای دستگاه ثابت می کنند و توری هم در جهت طول و هم در جهت عرض کاملاً کشیده می شود . پس از اینکه توری بصورت صحیح کشیده شد لازم است تا گاز را به قاب بچسبانند .
از نظر توریهای مورد مصرف هم 4 نوع توری داریم که به شرح زیر است :
1) توری نمره 100 شماره نخ است که نفوذ شابلون را نشان می دهد . جنس توریها از پلی استر است .
2) توری شماره 64 – 63 (برای طرحهای ریز مثل ترام و کارهای نقطه ای)
3) توری شماره 54 – 55 (برای طرح زیر گل یا زیر برگ)
4) توری شماره 40 – 45 (برای زمینه)
هر چه شماره بزرگتر شود ، توری زیرتر شده در نتیجه میزان نفوذ کمتر می شود و توری گران تر می شود . البته برای طرحهای خیلی ریز از توریهایی که دارای شماره بیشتر هستند استفاده می شود . در اینجا معمولاً 63 و 55 و 43 استفاده می شود .
برای تهیه شابلون از دستگاهی بنام طول کش استفاده می کنیم چرا که این توریها باید کاملاً کشیده روی چهار چوب قرار گیرند .
دستگاه طول کش :
چهارچوبهای فلزی را روی دسته هایی قرار داده و توریهایی از جنس پلی استر را بوسیله سوزنهایی که دور دستگاه است از چهار طرف می کشیم محل تماس با قاب فلزی را چسب زده و می گذاریم 2 ساعت بماند تا کاملاً خشک شود . بعد از اینکه خشک شد دور تا دور توری را می بریم و دورش را چسب زده و از داخل برمیگردانیم و نوار می زنیم . زمان کشیده شدن (2ساعت) باعث می شود روزنه ها بازشده و رنگ بهتر عبور کند به این ترتیب شابلونها آماده می شوند برای عکاسی .
برای چسباندن گاز به قاب از چسب توام با خشک کننده استفاده می شود .
چسبی که برای شابلون سازی استفاده می شود دارای مشخصات زیر است :
Alteafix نام چسب
Adhe souc
To use with adittion of 10% Altrafix B
Basici play chloro prene
Cleaning : with therna altrafix C
Altrafix B سخت کننده
Hardner Altrafix A
According to the application add to val %
برای این منظور از 20 گرم خشک کننده به ازای 200 گرم چسب استفاده می شود . ابتدا قاب را با چسب آغشته کرده و به مدت 15 دقیقه زمان می دهیم تا خشک شود . پس قاب به طرف بالا حرکت می کند و به توری می چسبد و سپس محل اتصال توری و قاب را دوباره آغشته به چسب کرده و به مدت یک ساعت زمان می دهیم تا کاملاً خشک شود . سپس کناره های توری و ضایعات را می بریم و شابلون آماده عکاسی می شود .
پس از خشک شدن تابلوها باید روی آنها لاک کشیده شود . دو نوه لاک مورد استفاده قرار می گیرد .
Chromation به همراه حساس کننده (ESTELAN M 4 c / 38 WEZSS مثل ) لاک سفید 1)
P : A40
شامل حساس کننده HARZEM ZTTEIT بهمراه سخت کننده ( Tenol S60D مثل ) لاک آبی 2)
تفاوتهای لاک سفید و لاک آبی :
عمده ترین تفاوت این دو لاک در نوع ظهور و مراحل ظهورشان می باشد . به این ترتیب که لاک سفید در روش دو مرحله ای و لاک آبی در روش یک مرحله ای بکار می رود که سرعت کار در روش یک مرحله ای بیشتر است .
در روش مرحله ای بالاک سفید ، ابتدا پشت شابلون را لاک کشیده و سپس پودر بچه می زنند تا چربی شابلون از بین رفته و در موقع استفاده از حساس کننده پائین نریزد ، (بدون پودر اگر لاک را عکاسی کنیم ، ظاهر
نمی شود) سپس گاز از پودر تمیز می گردد و به این ترتیب مخلوط حساس به نور که روی لاک اولیه آورده می شود بهتر نگهداشته می شود . مخلوط حساس به نور از یک محلول کلوئیدی و حساس کننده تشکیل می شود که این دو ماده معمولاً قبل از نور دادن با نسبتهایی که شرکت تولید کننده مشخص می نماید کاملاً پس از مخلوط شدن با
هم ، بروی کالک اول پخش می شوند . بعد از خشک شدن این شابلون آماده نور دادن است . مدت زمان نور دادن در این نوع لاک ، حدود 9 ثانیه است .
در روش یک مرحله ای هم ابتدا پشت شابلون با لایه ای نازک از لاک و ماده حساس به نور پوشیده شده و سپس خشک می شود و برای نور دادن آماده می گردد . مدت زمان نور دادن حدود 20 ثانیه است . لاک سفید برای نقشه های معمولی استفاده می شود (لاک سفید برای کارهای ظریف استفاده نمی شود چون حلال آن تینر است و اگر تینر بیشتر کشیده شود نقش ظاهر می شود) و لاک آبی برای نقشه های ظریف مانند ترام مورد استفاده قرار
می گیرد . مزیت دیگر لاک سفید این است که دیر خوردگی در آن ایجاد می شود .
در مرحله لاک کشی ، لاک را داخل لاک کش (راکو مخصوص) ریخته و از قسمت پایین شابلون به طرف بالا بصورت یکنواخت کشیده می شود . اندازه لاک کش متناسب با عرض شابلون انتخاب می شود . سپس شابلون را داخل خشک کن می گذارند تا لاک آن خشک شود . به دلیل زیاد بودن مراحل کاری در استفاده از لاک سفید هم اکنون در کارخانه ، از لاک آبی استفاده می شود و لاک سفید بیشتر برای روتوش مورد استفاده قرار می گیرد چون مراحل کاری آن زیاد است .
عـکاسـی :
طرحهایی که در قسمت طراحی آماده شده است برای اینکه قابلیت چاپ و انتقال روی پارچه را داشته باشد ، باید بروی شابلونها عکاسی شود . چرا که فقط راپورت طرح به این قسمت اورده شده است و برای انتقال این طرح روی سطح تمام شابلون که معمولاً چند برابر راپورت طرح است ، باید آن را عکاسی کنند .
برای انجام عملیات عکاسی باید روی شابلون مراحلی طی شود . بر روی شابلون تهیه شده از قسمت شابلون سازی، لاک می زنیم . لاک را بوسیله لاک کش روی سطح شابلون می کشیم .
طول لاک کش برابر عرض شابلون است و لاک را در وسط آن می ریزند . یکنفر شابلون را بصورت عمودی محکم روی زمین نگه می دارد و یکنفر دیگر لاک را بوسیله لاک کش از پایین به بالا روی شابلون در جهت طول آن می کشد ، دوبار این کار را انجام می دهد و یکبار هم شابلون را بر می گرداند و از پشت این کار را تکرار می کند . حال این لاک باید خشک شود . برای تسریع این عملیات از دستگاهی به نام شابلون خشک کن استفاده می شود . در خشک کن علاوه بر حرارت باد سرد هم جریان دارد . شابلونها بصورت خوابیده در طبقات مختلف در این دستگاه قرار می گیرند . مدت زمان خشک شدن برای شابلونهای کوچک نیم ساعت و برای شابلونهای بزرگ 1 – 1/5 ساعت است بعد از خشک شدن ، شابلون برای عکاسی آماده است .
به تعدا فیلمهای کالکی که برای هر طرح داریم شابلون نیاز داریم و هر کالک را روی یک شابلون عکاسی می کنیم . عکاسی بوسیله دستگاه عکاسی انجام می شود که متعاقباً توضیح آنرا ذکر کردیم . ابتدا کالک را روی شیشه عکاسی می چسبانند بعد شابلون را بر آن مماس می کنند و در نهایت نور می دهند . لذا هنگامیکه نور به شابلون و طرح برخورد می کند ، قسمتهایی که روی کالک طراحی شده است ، سیاه است ، لذا نور از آن عبور نمی کند و از بقیه قسمتها عبور می کند . لذا از آنجایی که لاکی که روی سطح شابلون قرار دارد ، حساس به نور است و در اثر برخورد نور با آن سفت شده و غیر قابل حل در آب می شود ، لاک قسمتهایی که نور خورده سفت می شود و فقط لاک طرح است که سفت نشده و در آب قابل حل است .
معمولاً از دو نوع لاک می توانیم استفاده کنیم : لاک ایرانی و لاک خارجی . حلال لاک ایرانی آب و حلال لاک خارجی تینر است .
لاکها می توانند رنگهای مختلفی داشته باشند که معمولاً در این کارخانه از لاک ایرانی سبز رنگ استفاده می شود . لاکها می توانند آبی یا صورتی هم باشند . در اثر برخورد نور این لاکها در برابر حلالهایشان مقاوم می شوند .
ظـهور :
در مرحله ظهور که پس از عکاسی انجام می شود بسته به اینکه از روش یک مرحله ای (با لاک آبی) و یاد و مرحله ای (با لاک سفید) استفاده کنیم مراحل زیر را طی می نمائیم :
در روش یک مرحله ای ، شابلون را در آب قرار می دهیم . آن قسمتی از شابلون که نور دیده ، سخت شده و آن قسمتی که نور ندیده به علت نرسیدن نور سخت نشده و محلول در آب باقی می ماند و از شابلون خذف
می شود . در نتیجه مناقد جهت عبور خمیر چاپ از شابلون باز می شود . پس از ظهور و خشک شدن شابلون به منظور افزایش مقاومت لاک سخت شده در مقابل مواد شیمیایی مختلف و همچنین افزایش استحکام آن عموماً مواد سخت کننده به کمک یک اسفنج و یا پارچه نرم در پشت ورودی شابلون پخش می شود (3 – 2 ساعت) در روش دو مرحله ای ، لاک سفید فقط در حلالهای آلی مثل بوتیل استات حل می گردد .
مواضع نور ندیده در آب محلول می باشد . برای ظهور ، شابلون در آب گرم قرار داده می شود و بعد از حل شدن مواضع نور ندیده روی شابلون ، طرح بصورت لاک سفید نمایان می گردد که جهت باز نمودن منافذ گاز در این مواضع از بوتیل استات استفاده می شود . لازم به ذکر است که مخلوط حساس به نور سخت شده در بوتیل استات حل نگردیده (مقاوم می باشد) به این ترتیب که پشت شابلون به کمک یک پارچه نرم آغشته به بوتیل استات مالش داده می شود تا مناقد کاملاً باز گردد . (روش پیش لک)
روشی هم به نام پس لک وجود دارد که در آن ابتدا ماده حساس به نور روی شابلون آمده و پس از نور دادن و ظهور و خشک کردن آن را به کمک مواد سخت کننده مقاوم نموده ، سپس لاک محلول در حلال آلی از داخل شابلون بروی گاز آورده می شود و پس از خشک شدن کامل لاک جهت باز نمودن مناقد طرح روی گاز ، سطح گاز از پشت شابلون ، به کمک یک پارچه نرم آغشته به بوتیل استات مالش داده می شود ، در این روش که برای کسب طرحهای ظریفتر می توان استفاده کرد ، کمتر در کارخانه استفاده می شود ، برای کسب طرحهای ظریف بیشتر از همان لاک آلی استفاده می شود . در پایان نواقص شابلون را با لاک روتوش ترمیم می کنند .
در اینحالت محصول شابلونی است که طرح عکاسی شده به رنگ توری و بقیه شابلون به رنگ لاک مصرفی است.
البته برای هر طرحی ابتدا آنرا بروی شابلونهای کوچک عکاسی می کنند و آنرا آزمایشگاه چاپ تحویل می دهند که در آنجا نمونه آزمایشگاهی چاپ شده آن تهیه می شود . در اینصورت اگر مورد پسند مشتری باشد ، طرح را بروی شابلونهای بزرگ عکاسی می کنند و شابلونهای کوچک را دوباره بوسیله آب ژاول کاملاً شستشوی می دهند تا قسمتهای سخت شده هم شسته شود و توری سفید روی شابلون بماند .
شابلونهای بزرگ را چون برای تولید انبوه به سالن چاپ می فرستند ، در انتهای تمام عملیات ذکر شده در بالا بروی شابلون سخت کننده می زنند تا در اثر تولید مداوم هیچ تغییری نکند . سخت کننده هم می تواند ایرانی و هم خارجی باشد . سخت کننده های خارجی Altrafix B هستند ولی سخت کننده های ایرانی مشخصاتی روی قوطی آنها نوشته نشده است .
زمانی که می خواهیم توریهای بزرگ را شستشو دهیم باید آنها را با آب ژاول خیس کنیم و بگذاریم مدتی بماند و شستشوی آنها کمی دشوارتر از شستشوی شابلونهای کوچک است ، چراکه سخت کننده دارند . البته شابلونهای بزرگی که سفارش مشتری هستند معمولاً شستشو می دهند ولی شابلونهای بزرگی که متعلق به خود کارخانه است ، بایگانی می کنند و نگه می دارند . البته بعد از یک مدت استفاده مداوم و شستشو ، باید توری شابلونها پاره و از نو شابلون سازی نمائیم .
گاهی اوقات در هنگام عکاسی اشکالاتی ایجاد می شود یا مثلاً ترام بخوبی عکاسی نمی شوند . لذا نیاز است که بعد از ظهور شابلون (در مورد شابلونهای بزرگ) و قبل از اینکه سخت کننده بزنیم بوسیله لاک مخصوص این اشکالات را بوسیله دست توسط طراحان فعال در بخش طراحی اصلاح کنیم .
مشخصات این لاک که برای روتوش بکار می رود به شرح زیر است :
SCR 166
Retouching laquor
Befor ovafter polymerization green
Shake well befor use .
دستگاه عکاسی :
این دستگاه از یک شیشه تهیه شده . در پشت آن بوسیله لامپهای مخصوص عمل نور دادن انجام می شود . یک چهارچوب دارد که شابلون روی آن سوار می شود و یک ابر فشرده که اندازه آن برابر اندازه شابلون است و سطح شابلون را به سطح شیشه می چسباند . علاوه بر آن دارای قسمتهای خاصی برای تنظیم دستگاه است . برای شابلونهای کوچک و بزرگ ابرهای جداگانه دارند .
روی شیشه عکاسی یک علامت + است و طرحهایی هم که از قسمت طراحی به این قسمت تحویل داده می شوند همانطور که در قبل ذکر شد دارای یک علامت + در وسط طرح هستند لذا بعد از اینکه + وسط طرح برابر + وسط شیشه دستگاه کاملاً منطبق کردیم ، دو طرح را بوسیله چسب نواری روی شیشه می چسبانیم . سپس دور تا دور طرح را که خارج از راپورت است بوسیله پرده های سیاه چرمی می پوشانیم تا نور از آنها عبور نکند . برای اینکه این راپورت طرح را که اندازه آن خیلی کوچکتر از اندازه شابلون است در تمام سطح شابلون عکاسی می کنیم ، باید این توانایی را داشته باشیم که شابلون را در برابر طرح حرکت دهیم ، هم در جهت طول و هم در جهت عرض .
لذا برای تامین این نیاز شابلون قابلیت حرکت هم در جهت طول و هم در جهت عرض ، در مقابل طرح ، رادار است . برای این منظور یک درجه بندی افقی داریم و یک درجه بندی عمودی که میزان جابجایی شابلون را در راستای طول و عرض مشخص می کند . این درجه بندی ها بر روی میله های عمود برهم که در طول و عرض دستگاه کشیده شده اند ، حکاکی شده اند . برای تنظیم میزان حرکت شابلون چه در راستای طول و چه در راستای عرض ، گیره هایی داریم که دور آنها فلزی است و سطح آنها تلقی و وسط انها یک زائده بصورت T خالی است . این گیره ها در روی میله های درجه بندی شده قابل حرکت هستند . فرض می کنیم طرحی داریم که طول آن 30 cm و عرض آن 15 cm باشد . لذا گیره هایی که روی میله افقی قرار دارند را باید به فاصله 30 cm و 30 cm و گیره هایی که روی میله عمودی قرار دارند باید به فاصله 15 cm و 15 cm از هم قرار دهیم . برای تنظیم دقیق این درجه بندی باید دسته T که در بالا ذکر شده کاملاً بروی درجه مورد نظر منطبق باشد که این انطباق را بوسیله ذره بین مخصوص چک می کند .
سپس شابلون را از نیمه طول روی طرح تنظیم می کنیم و شروع به عکسبرداری می کنیم . برای عکسبرداری ابتدا با یک طول ثابت ، عرض را تغییر می دهیم و بعد از اینکه یک ردیف را کاملاً عکسبرداری کردیم طول را تغییر می دهیم و باز هم در عرض عکسبرداری می کنیم و به همین ترتیب تمام شابلون را عکسبرداری می کنیم .
بعد از اینکه گیره ها را روی میله های فلزی تنظیم کردیم ، باید دکمه ای را که مخصوص آهنرباست روشن کنیم تا نیروی مغناطیسی بوجود آمده مانع از جابجایی گیره ها شود . مدت زمانی که می خواهیم به شابلون نور دهیم قابل تنظیم است . بوسیله درجه ای که روی دستگاه می باشد . اگر طرح درشت تر باشد ، لازم است که هنگام عکاسی مدت زمان بیشتری به آن نور بدهیم اما اگر طرح ریزتر باشد و دارای ترام باشد ، مدت زمان کمتری به آن نور می دهیم .
نقش ابر فشرده که شابلون بین آن و شیشه عکاسی قرار می گیرد ، فشردن شابلون به شیشه عکاسی است که این عمل بوسیله سیستم پمپ باد انجام می شود . چراکه اگر شابلون کاملاً به سطح شیشه عکاسی نچسبیده باشد ، بین شابلون و فیلم هوا گرفته و منجر به پخش شدن خطوط در هنگام عکاسی می شود و طرح بصورت تمیز و ظریف عکاسی نمی گردد .
نکات قابل توجه در شابلون سازی :
برای روتوش کلاً از لاک سفید استفاده می شود . فقط شابلون نباید مستقیماً روی باند برود چون لاک کنده می شود و روی باند می رود . مخصوصاً زمانیکه باند تازه چسب خورده است . لاک آبی کنده نمی شود ولی لاک سفید روی روتوش کنده می شود . چون لاک آبی پارچه و توری یک کلمه شده و پخت شده ولی در روتوش فقط سوراخهای اضافی آن گرفته می شود . لاک سفید سخت کننده ندارد . مقاومت آن زیاد است ولی برای کارهای پیگمنت چون خمیر آن از نفت است اثر می گذارد و روتوش آن زیاد می شود چون نفت کار تینر را انجام می دهد و یک نوع حلال است . وقتی تینر می زنیم ، لاک سفید بوسیله مکش لاکها را جمع می کند و اگر بماند نقشه خراب می شود . لاک سفید بوی زیادی دارد و کار را خیلی مشکل می کند .
وقتی با گل روتوش فیلم را باز می کنند نباید جوهر بپاشد ، چون در هنگام عکاسی ، تیرگی باعث عبور نور شده و دانه باقی خواهد ماند که باعث سفیدک زدن می شود . پس در قسمت طراحی باید فیلم دقیق طراحی شود تا روتوش آن کم شود .
روش انتقال طرح روی شابلون ، روش فتوشیمیایی می باشد که شامل مراحل پوشش دادن شابلون با لاک ، نور دادن و سپس ظهور است .
جنس توری مصرفی پلی استر است ، که گازهای تهیه شده از نخ تک فیلامنت و یا چند فیلامنت پلی استر دارای قابلیت ارتجاعی و مقاومت سایشی کمتر نسبت به گازهای پلی آمیدی می باشد ولی استحکام بیشتری داشته و جذب رطوبت آنها بسیار کم می باشد . بدین دیل خواص آن در اثر مرطوب شدن تغییر نمی کند .
پلی استر در مقابل نور خورشید حساس نیست و در مقابل اسیدها و قلیاهای رقیق ، اکسید کننده ها و حلال ها (بجز چند ترکیب) نیز مقاوم می باشد .
گاز شابلون باید قبل از آوردن هر نوع لاک روی آنها بصورت موثر با آب سرد و صابون شسته شود تا هیچ نوع چربی و یا مواد دیگری که از چسبیدن لاک به گاز جلوگیری می کند وجود نداشته باشد .
عرض شابلون به راپورت طرح و طول شابلون به عرض پارچه بستگی دارد که راپورت 5 – 10 cm از عرض شابلون کمتر است .
آب 50 – 60 c برای انجام عملیات شستشوی شابلون کافی است و اگر آب خیلی زیاد داغ باشد اثر منفی می گذارد و روتوش بیشتری احتیاج دارد .
بعد از انجام عملیات شستشو در صورتیکه برخی از منافذ به درستی باز نشده باشد باید با تینر و دستمال و سوزن آن منافذ را باز کرد .
برای هر طرح ابتدا شابلون های کوچک درست می کنند . در آزمایشگاه چاپ با استفاده از این شابلون های کوچک نمونه چاپ تهیه می شود و در صورت تائید مشتری ، شابلون بزرگ آن طرح تهیه شده و به خط تولید می رود ، در مرحله آخر به شابلون های بزرگ ماده سخت کننده می زنند تا لاک کاملاً سخت شود و در دستگاه چاپ بر اثر رفت و برگشت راکل ، پاک شود ، اما در مورد شابلون های کوچک ، پس گرفتن نمونه ، با استفاده از آب ژاول و فشار آب لاک آنها را پاک کرده و دوباره شابلون را مورد استفاده قرار می دهند .
10) هزینه تهیه هر شابلون بزرگ چیزی حدود 150 هزار تومان خواهد شد و در ابعاد 116 cm × 176 و
176 cm × 90 و شابلون نمونه گیری در ابعاد80 cm × 60 تهیه می شود .
11) پس از مدتی که شابلونها در خط تولید استفاده می شوند ممکن است بر اثر حرکت راکل روی شابلون ، در
برخی نقاط لاک آن از بین برود . بنابراین دوباره شابلون را به شابلون سازی برمی گردانند و نقاط سوراخ
شده را با لاک روتوش می کنند و در هوای آزاد خشک می کنند . اگر برای استفاده از شابلون عجله داشته
باشند ، لاک ها را با باد خشک می کنند که چندان مطلوب نیست چون باعث پراکنده شدن لاک می شود .
12) شابلون ها پس از استفاده در خط تولید و پیاده شدن از ماشین ، در دستگاه شابلون شوئی شسته می شوند .
آزمایشگاه چاپ و نمونه گیری :
این آزمایشگاه به عنوان یک واسطه بین واحد طراحی و شابلون سازی ، چاپ و رنگسازی می باشد . بطور کلی با ورود یک مشتری به شرکت ، اولین واحدی که با آنجا ارتباط برقرار می کند واحد طراحی است تا نظر خود را به آنها انتقال دهد و در قسمت طراحی فیلم های مربوطه به طرح را متناسب با خواست مشتری طراحی می کنند و بعد از طراحی به واحد شابلون سازی ارسال می کنند . واحد شابلون سازی ، شابلون ها را در دو ابعاد تهیه
می کند ، یکی کوچک برای واحد نمونه گیری و دیگری شابلون ها در ابعاد بزرگ که به سالن چاپ ارسال
می شود .
در قسمت نمونه گیری ، نمونه هایی با رنگهای مختلف تهیه می شود تا با رنگبندی های متفاوت در اختیار مشتری قرار گیرد و طرح ورد نظر و رنگ مورد نظر خود را درخواست کند .
نمونه ای که برای مشتری در نظر می گیریم چند تا به خواست مشتری و چند تا هم بصورت سلیقه ای در نظر گرفته و به واحد رنگ سازی اعلام می کنیم . رنگ سازی طبق نسخه رنگها را تهیه می کند . رنگ تهیه شده و قبل از عمل چاپ در مقادیر کوچک به قسمت نمونه گیری می رود ، در آنجا با نمونه چاپ رنگهای آماده شده روی زمینه زده می شود . در چاپ نمونه هایی که احتیاج به شستشو و چاپ دارد باید به این واحد بیاید و کنترل شود و اگر با نمونه مورد نظر مطابقت داشت به سالن چاپ برمی گردد .
انواع چاپ :
1) چاپ برداشت : 1- سفید 2- رنگی
2) چاپ مقاوم : 1- پیش مقاوم 2- پس مقاوم 3- طرح روی طرح
3) چاپ سوخت
نوع رنگینه مصرفی :
در شرکت بافت آزادی از چهار رنگ استفاده می شود :
1) pigment 2) دیسپرس 3) اسیدی 4) راکتیو
یکی از راههایی که می توان تشخیص داد چاپ انجام شده روی پارچه توسط چه رنگینه ای است از طریق شناخت نوع پارچه می باشد . مثلاً بر روی پلی استر {داچرون یا داکرون} فقط دیسپرس استفاده می شود .
در این قسمت نمونه های آزمایشگاهی خمیر چاپ ، شماره توری ، رنگ بندی و … مشخص می شود و نتیجه آن به واحدهای رنگساز و شابلون سازی و … ارائه می شود تا نمونه مورد نظر را جهت تولید انبوه تهیه کنند .
دقت در این واحد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است ، چراکه مثلاً اگر 001 کرم رنگ زیاد یا کم برداریم ، برای اینکه نسخه های چاپ بر اساس تهیه می شوند . هنگام تهیه هزار کیلوگرم خمیر چاپ ، 10 kg رنگ کم یا زیاد نمی شود که می تواند خطای بسیار زیادی در هنگام تولید انبوه ایجاد کند .
در این آزمایشگاه از رنگهای اسیدی و دیسپرس استفاده می شود چراکه بیشتر تولیدات کارخانه کالاهای نایلونی و پلی استری هستند و جدیداً از پیگمنتها نیز برای پارچه های متقال استفاده می کنند .
بسته به نوع پارچه و نوع تثبیت از خمیر مخصوص استفاده می کنیم . هنگامیکه از رنگهای دیسپرس استفاده
می کنیم ، نمی خواهیم واکنشی با کالا داشته باشیم ولی زمانی که از رنگینه های اسیدی و راکتیو استفاده می کنیم . می خواهیم شرایطی ایجاد کنیم که رنگ در آن شرایط بتواند به حالت تعادل درآید .
چاپ در واقع به مبنای رنگرزی موضعی است .
موادی که کلاً در خمیر جاپ استفاده می شوند به شرح زیر می باشند :
سولفات آمونیوم : که PH محیط را اسیدی می کند .
اوره : که نقش جاذب الرطوبه را دارد .
غلظت دهنده : برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد که خمیر خاصیت پخش شوندگی نداشته
باشد ، درصد پایین آن نتیجه خوب بدهد و هنگام شستشو با فرآیند کمتر بتوانیم آنرا خارج کنیم .
بی کربنات سدیم : برای قلیایی کردن محیط ها مورد استفاده قرار می گیرد .
برای تهیه خمیر با رنگهای دیسپرس هم می توانیم از امولسیون خالص استفاده کنیم ، هم آلجینات خالص و هم از ترکیب هر دو .
امولسیون خالص : استفاده از امولسیون خالص منجر می شود که زیردست پارچه چاپ شده بهتر شود ولی مصرف آن به تنهایی منجر به آلودگیهای زیست محیطی می شود . از مزایای دیگر آن این است که یک مرحله شستشو آن حذف می شود و مقرون به صرفه است چراکه هنگام خشک کردن فاز غیر قطبی از روی پارچه برطرف می شود و نفت که به عنوان غلظت دهنده از آن استفاده می کردیم برطرف می شود و کلاً تهیه خمیر آن ارزان تر است چراکه غلظت دهنده غیر قطبی است و یک نوع حلال است و از سطح پارچه خارج می شود و در نهایت چاپ شفاف تر است .
آلجینات خالص : زیردست زبرتر می دهد مرحله شستشوی آن برطرف نمی شود ، بنابراین نسبت به امولسیون خالص یک مرحله اضافی ندارد ، در مقابل مشکلات زیست محیطی ندارد زیرا از یک نوع جلیک دریایی تهیه می شود و چیزی که از آن بدست می آید الجنیک اسید است . خطوط ظریف آنرا آلجینات می توان بدست آورد .
طرز تهیه خمیر دیسپرس :
ابتدا امولگاتور ، آب و ضد کف را با هم مخلوط کرده (به میزان لازم در یک لیوان می ریزیم) کم کم نفت را اضافه می کنیم و به این ترتیب امولسیون حاصا می شود . (25 gr امولگاتور – 225 gr آب داغ –
60 gr ضد کف – 1750 gr نفت)
در این مرحله باید خمیر آلجینات تهیه شود و حدود 20% غلظت دهنده تهیه کرده ، که 3 kg می باشد و غلظت دهنده نیز 120 gr می باشد که آنها را با 3000 – 120 = 2880 gr آب سرد مخلوط می کنیم و سپس 1gr اسید سیتریک را در 5 gr آب حل کرده و به خمیر بالا اضافه می کنیم .
امولسوین را کم کم به خمیر آلجینات اضافه می کنیم و مرتب هم می زنیم تا خمیر حل شود .
با کاغذ PH سنج ، PH را اندازه گرفته و باید حدود 5 باشد .
