پروژه دانشجویی مقاله حلّ معمّاى عوارض ذاتى تحت word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله حلّ معمّاى عوارض ذاتى تحت word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله حلّ معمّاى عوارض ذاتى تحت word
چکیده
مقدّمه
انواع عوارض و عوارض ذاتى
تفسیر اوّل: (علّامه طباطبائى)
نقد و بررسى:
تفسیر دوم: (ملّاصدرا)
نقد و بررسى:
تفسیر سوم: (ملّاهادى سبزوارى(
نقد و بررسى:
تفسیر مورد پذیرش
نفى ضوابط در بحث طبقه بندى علوم
محقّق اصفهانى
نقد و بررسى
امام خمینى قدسسره
نقد و بررسى
ریشه بحث
سخن پایانى
نتیجه گیرى
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله حلّ معمّاى عوارض ذاتى تحت word
ـ آخوند خراسانى، محمدکاظم، کفایهالاصول، چ دوم، قم، مؤسسه آلالبیت، 1417ق
ـ ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، چ دوم، قم، دفتر نشر کتاب، 1403ق
ـ ـــــ ، الشفاء، قم، منشورات مکتبه آیهاللّهالعظمى المرعشى النجفى، 1404ق
ـ ـــــ ، النجاه، چ دوم، قم، المکتبهالمرتضویه، 1357
ـ ارسطو، متافیزیک، ترجمه شرفالدین خراسانى، چ دوم، تهران، گفتار، 1367
ـ ـــــ ، متافیزیک، ترجمه محمدحسن لطفى، تهران، طرح نو، 1378
ـ اصفهانى، محمدحسین، نهایهالدرایه، چ دوم، بیروت، مؤسسه آلالبیت، 1429ق
ـ طوسى، خواجه نصیرالدین، تجرید المنطق، بیروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، 1408ق
ـ فارابى، ابونصر، کتاب البرهان، قم، دانشگاه باقرالعلوم علیهالسلام، 1389
ـ فیّاضى، غلامرضا، تعلیقات بر نهایهالحکمه، چ دوم، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1381
ـ مصباح، محمّدتقى، تعلیقه على نهایهالحکمه، قم، مؤسسه درراه حق، 1405ق
ـ مظفّر، محمدرضا، المنطق، چ سوم، قم، مکتبه بصرى، 1408ق
ـ معلّمى، حسن، پیشینه و پیرنگ معرفتشناسى، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، 1388
ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمدبن ابراهیم شیرازى)، الحکمه المتعالیه فى الاسفار العقلیه الاربعه، چ سوم، بیروت، دار احیاءالتراث العربى، 1981م
ـ ـــــ ، الشواهد الربوبیه، تهران، بنیاد حکمت صدرا، 1382
ـ موسوى خمینى، سیدروحاللّه، مناهجالاصول، چ دوم، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1373
چکیده
براى طبقه بندى علوم، معیارها و ضوابطى وجود دارد که یکى از آنها، در باب رابطه موضوع علم و محمول مسائل علم است که با عنوان «عرض ذاتى» شناخته مىشود. در تعریف «عرض ذاتى»، و معیار آن، دیدگاههاى مختلفى بیان شده که از میان آنها، تفسیر عرض ذاتى به «محمولاتى که اسناد آنها به موضوع علم یا موضوع مسائل علم اسناد حقیقى باشد» بهترین دیدگاه است. مقاله حاضر، با پذیرش این دیدگاه، دیدگاههاى دیگر را نیز نقد و بررسى کرده است.
کلیدواژه ها: عوارض، عوارض ذاتى، موضوع، مسائل علم.
مقدّمه
از قدیم، مسئله طبقهبندى علوم یکى از مسائل اساسى در تعلیم و تعلّم بوده است. «علم» به معناى مجموعه گزارههاى منظّم، منسجم، و به هم پیوسته (با محوریت موضوع، غرض، یا روش واحد)، داراى اجزا، شرایط، و اهدافى است. اجزاى علم عبارتاند از: 1) موضوع یا موضوعات؛ 2) مسائل؛ و 3) مبادى، که با روش واحد یا روشهاى گوناگون به سمت غرض واحد یا اغراض متعدّد تنظیم شدهاند
موضوع
مسائل
;;
;;
;;
;;;
مبادی
در باب رابطه موضوع علم و موضوع مسائل (که یا «کلّ و جزء» یا «کلى و جزئى» است)، رابطه مبادى و مسائل، و رابطه موضوع علم و مسائل علم، مباحث مختلفى مطرح شده که مهمترین و محورىترین آن، رابطه موضوع علم و محمولات مسائل علم بوده است که با عنوان «عوارض ذاتى» بدان پرداختهاند. مقاله حاضر بر آن است تا چیستى «عوارض ذاتى» و ضرورت آن را بررسى، و بهترین تفسیر را در این باب معرفى کند. عناوین اصلى این مقاله عبارتاند از
1 انواع عوارض و عوارض ذاتى؛
2 تفسیر اوّل (علّامه طباطبائى)؛
3 تفسیر دوم (ملّاصدرا)؛
4 تفسیر سوم (ملّاهادى سبزوارى)؛
5 تفسیر مورد پذیرش؛
6 نفى ضوابط؛
7 ریشه بحث؛
8 سخن پایانى؛9 نتیجهگیرى
انواع عوارض و عوارض ذاتى
«عوارض» در مقابل «ذاتیات» قرار مىگیرند. ذاتیات چیزهایى مثل جنس و فصل، و عوارض چیزهایى غیر از جنس و فصل هستند. در هر علمى، جنس و فصلِ موضوع علم، در تعریف موضوع استفاده مىشود که مبادى تصوّرى علم محسوب مىگردد و از زمره مسائل علم خارج است؛ زیرا مسائل علم قضایایى هستند که در آن علم اثبات مىگردند. پس، «علم» به مباحث بعد از ذاتیات مىپردازد که همان عوارض موضوع مىباشند. در یک دستهبندى جامع، عوارض عبارتاند از
در یک تفسیر، فقط عوارض 1، 4 و 7 (که عوارض مساوى هستند) «عرض ذاتى» قلمداد مىگردند؛ در تفسیر دیگر، عوارض اخص نیز «عرض ذاتى» محسوب مىشوند (نظیر شماره 3). در تفسیر سوم، همه اقسام ـ به جز قسم یازدهم ـ در مجموعه اعراض ذاتى قرار مىگیرند. در تفسیر دیگرى، حتى قسم یازدهم نیز جزء عرض ذاتى است و اساسا عرض ذاتى بدون ملاک مىگردد. براى رسیدن به نظریه قابل قبول، نخست تفاسیر مذکور مطرح مىشوند و سپس مورد نقد و بررسى قرار مىگیرند
تفسیر اوّل: (علّامه طباطبائى)
تفسیر اوّل را ملّاصدرا مطرح کرده، امّا نپذیرفته؛ ولى علّامه طباطبائى با جدّیت از آن دفاع کرده است. آنچه از کلام علّامه طباطبائى در اینباره برمىآید این است
الف) برهان از مقدّمات یقینى تشکیل مىشود؛
ب) یقین موردنظر یقین مضاعف است: یقین به اینکه «الف، ج است» و یقین به اینکه «محال است که الف، ج نباشد»؛
ج) در مقدّمات یقینى (با این معنا)، بین موضوع و محمول، رابطه ذاتى و لزومى برقرار است؛ به گونهاى با وضع موضوع، محمول وضع مىشود و با رفع آن، محمول رفع مىگردد (چون اگر با وضع موضوع بتوان محمول را رفع کرد و با رفع موضوع بتوان محمول را وضع نمود، یقین موردنظر حاصل نمىشود)؛
د) نتیجه مقدّمات مذکور ایناست که محمول همیشه باید با موضوع علم مساوى باشد؛
ه.) پس در علوم، اگر محمول اخصّى مشاهده شد، بدانید که آن محمول به تنهایى محمول نیست، بلکه با مقابل خود محمول است؛ مثل «الموجود امّا واجب و امّا ممکن» (که واجب و ممکن هرکدام به تنهایى اخصّى از موجودند، ولى باهممساوىموجودند
نقد و بررسى
1 انحصار یقین در براهین، به یقین مضاعف (که موردنظر علّامه طباطبائى است) صحیح نیست؛ زیرا منطقیون محسوسات، وجدانیات، متواترات را جزء یقینیات شمردهاند و این ویژگى در آنها نیست
ممکن است در دفاع از علّامه طباطبائى گفته شود، در وجدانیات و محسوسات نیز یقین مضاعف وجود دارد؛ زیرا در جمله «من شاد بودم در ساعت ده صبح»، با توجه به «ساعت ده صبح»، دو یقین وجود دارد: 1) یقین به اینکه من شاد بودم؛ 2) یقین به اینکه محال است ساعت ده، در عین حال که شاد بودم، شاد نباشم
پاسخ آن است که این مضاعف بودن، گرچه مطلب حقّى است،2 مناسب نتایج علّامه طباطبائى نیست که مىخواهد با وضع موضوع همیشه محمول باشد و با رفع آن همیشه محمول رفع شود و کلّ برهان او مخدوش مىشود
2 چنانکه خواهد آمد، ملّاصدرا عروض فصل را بر جنس، با اینکه فصل اخصّ است، مضرّ به عرض ذاتى بودن نمىداند؛ چون تساوى محمول و موضوع ضرورت ندارد (حق نیز همین است.) این عروض، نقض بر دیدگاه علّامه طباطبائى است؛ زیرا لازمه دیدگاه او این است که عروض هر اخص به دلیل یک تخصیص در ناحیه موضوع باشد، حال آنکه این شرط در عروض فصل وجود ندارد. از این گذشته، اگر دیدگاه علّامه طباطبائى درست باشد، لازمه آن تسلسل محال است
3 قضیه «چهار زوج است» قضیهاى یقینى است؛ هر دو یقین موردنظر علّامه طباطبائى نیز در آن وجود دارد: یقین به اینکه چهار زوج مىباشد و یقین به اینکه محال است که چهار زوج نباشد. امّا محمول اعم از موضوع است و وجود آن در عدد شش، هشت و; مضرّ به این یقین نیست، و با رفع موضوع، محمول مطلقا رفع نمىشود
4 وجود محمولات اخص در اکثر علوم، ناقض دیدگاه علّامه طباطبائى است. و توجیه علّامه طباطبائى تمام نیست، زیرا اولاً، لازمهاش دخول همه مباحث علمى در فلسفه است؛ ثانیا با این توجیه، نیاز به آنهمه برهان و دقّت نبود و مقدّمات مذکور لزومى نداشت (چون بدون آنها نیز مىتوان مدّعى شد که محمول علوم همیشه مساوى با موضوع علم است.)
5 بر فرض که برهان علّامه طباطبائى تمام باشد، تساوى محمول علم با موضوع مسئله اثبات مىشود (نه با موضوععلوم)؛ چنانکه بزرگان در تعلیقات خود بدان اشاره کردهاند
6 در طبقهبندى علم، همه علوم ـ چه برهانى و چه غیربرهانى ـ موردنظر است. همچنین، معیار دستهبندى علوم فقط موضوع نیست؛ بلکه روش و غایت نیز معیار شمرده شدهاند. با این حساب، اختصاص دادن عرض ذاتى به علوم برهانى و متمرکز شدن بر رابطه موضوع علم با محمول مسائل، ضیق کردن دایره بحث به موارد بسیار خاصّى است که نه تنها ضرورت ندارد، بلکه کلّ نظام طبقهبندى علوم و معیارهاى پذیرفتهشده را به هم مىریزد
البته، پس از بیان ضوابط کلّى براى همه علوم که در ادامه مقاله حاضر خواهد آمد، ممکن است که براى بخشى از این نظام جامع، مثل علوم برهانى، برخى ضوابط خاص ارائه گردد که در همان وضعیت نیز دیدگاه علّامه طباطبائى قابل مناقشه است
7 به نظر مىرسد، پیش از بحث درباره معیارهاى قدما یا متأخرّان، ضرورى است که واقعیت حاکم بر علوم و محمولات علوم مختلف با موضوع علم و موضوعات مسائل دیده شود و نحوه شکلگیرى تدریجى علوم لحاظ گردد تا قواعد و ضوابط ارائهشده تجریدى، و حتى دور از واقعیتهاى موجود نباشد. نگاهعلّامه طباطبائى بیش از اندازه تجریدى است و حتى بر فلسفه نیز قابل تطبیق نیست
